Fréttablaðið - 25.09.2008, Blaðsíða 20

22 25. september 2008 FIMMTUDAGUR
Umsjón: nánar á visir.is
Gömul hugmynd
„Með því að leggja niður íslenzku krónuna hætt-
um við að geta búið til ýmisleg sjálfskaparvíti,
svo sem íslenzka einkaverðbólgu og margvís-
legar fjármagnstilfærslur í blekk-
ingarskyni. Eftir það verður
nánast ekki hægt að hafa
meiri verðbólgu hér á
landi en í nágrenn-
inu,“ segir í leiðara
Jónasar Kristjáns-
sonar í Dagblaðinu,
8. október 1976.
Þar fjallar hann um
slaginn við verð-
bólguna og kveður
niðurlagningu
krónu annan tveggja
valkosta. Hinn kostinn
sagði hann að taka upp
verðtryggingu.
Fullreynt með krónuna
Nú eru liðin rúm þrjátíu ár og vaðandi verðbólga
þrátt fyrir allar verðtryggingar. Ef til vill er ekki
að undra þótt enn sé hreyft við þeirri hugmynd
að kasta krónunni. Í leiðaranum gamla segir
Jónas í niðurlagi: „Vitanlega særir
það stolt þjóðarinnar að hafa
engan eigin gjaldmiðil. En
það er illskárra en skömmin
af þeirri krónu, sem þjóðin
hefur verið að rýra í aldar-
fjórðung. Skynsamlegt gæti
verið að viðurkenna getuleysi
okkar við að halda reisn krón-
unnar og reyna að byggja
upp heilbrigð fjár-
mál á öðrum
grund-
velli.“
KAUPHÖLL ÍSLANDS [Hlutabréf]
OMX ÍSLAND 15 Fjöldi viðskipta: 333
4.220 +1,27% Velta: 3.417 milljónir
HLUTABRÉF Í ÚRVALSVÍSITÖLU: Alfesca 6,80 +0,74% ... Atorka 5,50
+3,97% ... Bakkavör 24,15 -0,62% ... Eimskipafélagið 4,26 -1,39%
... Exista 7,23 +2,70% ... Glitnir 15,40 +2,80% ... Icelandair Group
20,10 -0,50% ... Kaupþing 739,00 +0,27% ... Landsbankinn 23,00
+0,88% ... Marel Food Systems 92,00 +0,55% ... SPRON 3,30 +3,13%
... Straumur-Burðarás 9,08 +4,01% ... Össur 96,10 +0,63%
MESTA HÆKKUN
STR.-BURÐARÁS +4,01%
ATORKA +3,97%
SPRON +3,13%
MESTA LÆKKUN
TEYMI -17,65%
EIK BANKI -4,76%
ATL. PETROLEUM -2,53%
Peningaskápurinn …
Verðbólga jókst lítið eitt minna en
greiningardeildir banka höfðu
spáð milli mánaða í september, eða
um 0,86 prósent. Tólf mánaða verð-
bólga fór þar með í 14,0 prósent,
samvæmt Hagstofu Íslands, úr
14,5 prósentum í ágúst.
Verðbólga án húsnæðis er heldur
meiri, eða 1,25 prósent milli ágúst
og september, en 14,7 prósent
horft til 12 mánaða.
Greiningardeildir bankanna
hafa allar spáð hraðri hjöðnun
verðbólgu á næsta ári og telja hana
nærri hámarki nú.
Í frétt Hagstofunnar kemur
fram að verð á fötum og skóm hafi
hækkað um 11,2 prósent, aðallega
vegna sumarútsöluloka. Verð á
þjónustu hækkaði um 1,1 prósent.
Kostnaður vegna eigin húsnæðis
lækkaði hins vegar um 0,7 prósent.
„Þar af voru áhrif af lækkun mark-
aðsverðs -0,14 prósent en áhrif af
hækkun raunvaxta voru 0,03 pró-
sent,“ segir Hagstofan. Verð á
nýjum bílum lækkaði um 1,8 pró-
sent. - óká
Í SEÐLABANKANUM Seðlabankastjór-
arnir Ingimundur Friðriksson, Eiríkur
Guðnason og Davíð Oddsson á vaxta-
ákvörðunarfundi. FRÉTTABLAÐIÐ/PJETUR
Verðbólga í 14 prósent
Hluthafar samheitalyfjafyrirtæk-
isins Actavis hafa ákveðið að bæta
180 milljónum evra, jafnvirði 25
milljarða króna, í bækur félags-
ins. Stærsti hluthafinn, Novator,
sem er í eigu stjórnarformannsins
Björgólfs Thors Björgólfssonar,
leggur til áttatíu prósent af nýju
hlutafé, jafnvirði tuttugu millj-
arða króna. Aðrir hluthafar leggja
til í samræmi við eignarhlut.
„Það eru mörg tækifæri í sam-
heitalyfjabransanum nú á sama
tíma og afskaplega lítið lánsfé er í
boði. Það er því frábært að fá
þetta,“ segir Sigurður Óli Ólafs-
son, forstjóri Actavis. „Þessi við-
bót gerir okkur kleift að vaxa
frekar.“ Sigurður bætir við að Act-
avis sé að skoða nokkur tækifæri,
svo sem kaup á frumlyfjum frá
rótgrónari fyrirtækjum.
Enn fremur segir Sigurður nið-
ursveifluna nú koma samheita-
lyfjafyrirtækjum á borð við Acta-
vis til góða. „Fólk sparar seint við
sig í lyfjakaupum. Samheitalyfin
eru ódýrari en frumlyfin og við
sjáum aukningu ef eitthvað er,“
segir hann. - jab
Hlutafé aukið til vaxtar
S
JÁ
L
F
B
Æ
R
L
ÍF
S
S
T
ÍL
L

S
J
Á
L
F
B
Æ
R
S
A
M
F
É
L
Ö
G

S
JÁ
L
F
B
Æ
R
F
Y
R
IR
T
Æ
K
JA
R
E
K
S
T
U
R
Námstefna Vistverndar í verki
Leiðbeinendur
www.landvernd.is/vistvernd
Nýtið einstakt tækifæri til að efla umhverfismennt Íslandi.
Vistvernd í verki
Menntun til sjálfbærni
MARKAÐSPUNKTAR
Norski seðlabankinn hefur ákveðið að
halda stýrivöxtum sínum óbreyttum í
5,75 prósentum. Þetta er í samræmi
við væntingar sérfræðinga í Noregi.
Innlánssstofnanir gáfu út 43 íbúðalán
í ágúst en það jafngildir um tveimur
lánveitingum á dag þá tuttugu við-
skiptadaga sem voru í mánuðinum.
Greiningardeild Kaupþings bendir á
að ný lán hafi aldrei verið færri.
Kaupþing ætlar að bjóða út sértryggð
skuldabréf með lánshæfismat Aaa
frá Moody’s til fagfjárfesta vegna
fjármögnunar á nýjum íbúðalánum.
Þetta er í samræmi við stefnu bankans
að útboð á sértryggðum skuldabréfum
til fjármögnunar á nýjum íbúðalánum
fari fram að lágmarki ársfjórðungslega.
Gengi krónunnar tók sprett um
stundarfjórðungi fyrir lokun
gjaldeyrismarkaða í gær eftir
nokkra veikingu framan af degi
og styrktist gengi krónunnar um
1,87 prósent þegar yfir lauk.
Gengis vísitalan, sem hafði snert
tæp 183 stig um þrjúleytið, endaði
í 178,8 stigum.
Þetta er fimmti dagurinn í mán-
uðinum sem krónan styrkist en
annað skiptið sem hækkunin er
meiri en eitt prósent.
Vísitalan hefur legið í hæstu
hæðum upp á síðkastið og endaði í
hæsta gildi, 181,4 stigum, í fyrra-
dag.
Veltan nam samtals 25,8 millj-
örðum króna á gjaldeyrismarkaði
í gær.
Eftir því sem Markaðurinn
kemst næst skýrist styrkingin í
lok dags af því að innlendir fjár-
festar hafi ekki talið líkur á að
evran muni rjúfa 140 krónur í bráð
og því selt evrur og bandaríkja-
dali í skiptum fyrir krónur í tölu-
verðu magni.
Þá megi einnig vera að einhver
hluti styrkingarinnar liggi í því að
Landsbankinn hefur sett þak á
samningsupphæðir í afleiðusamn-
ingum með gjaldeyri en það hefur
verið lækkað úr 300 milljónum
króna í 100 milljónir.
Samkvæmt heimildum Markað-
arins kemur þetta fram í tölvu-
pósti sem starfsmaður bankans
sendi fyrir mistök á hóp viðskipta-
vina. Í bréfinu kom fram að ástæða
lækkunar þaksins væri sú að verið
væri að verja eiginfjárstöðu bank-
ans. Slíkt þak er ekki hjá hinum
stóru viðskiptabönkunum, eftir
því sem Markaðurinn kemst næst.
- jab/óká
Krónan tók óvæntan sprett
ÍSLENSKIR SEÐLAR Innlendir fjárfestar
seldu erlendan gjaldeyri rétt fyrir lokun
viðskiptadagsins í gær. Það skilaði sér í
snarpri styrkingu krónunnar.
FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Seðlabanki Bandaríkjanna
hefur gert 40 milljarða
dollara gjaldeyrisskipta-
samning við seðlabanka
Norðurlandanna og Ástr-
alíu. Ísland er ekki aðili að
samningnum.
„Það vakna auðvitað spurningar
um af hverju Ísland er ekki með í
þessum samningum. Það hefði
auðvitað verið æskilegt að Ísland
hefði fengið að vera með í þessum
samningi,“ segir Ingólfur Bender,
forstöðumaður greiningar Glitnis.
Samkvæmt samningnum, sem
tilkynnt var um aðfaranótt mið-
vikudags, munu seðlabankar Sví-
þjóðar og Ástralíu fá aðgang að 10
milljörðum hvor, og seðlabankar
Danmerkur og Noregs fá aðgang
að fimm milljörðum hvor. Mark-
aðurinn hefur eftir Seðlabanka
Svíþjóðar að seðlabankar Norður-
landanna hafi átt frumkvæði að
samningi. Engar skýringar hafa
fengist á því af hverju Seðlabanki
Íslands er ekki með í þessum
samningi.
„Að svo stöddu er ekki að vænta
yfirlýsingar Seðlabanka Íslands
um gjaldmiðlaskiptasamninga
bandaríska seðlabankans við
seðlabanka nokkurra landa sem
tilkynnt var um í morgun“ segir í
tilkynningu Seðlabanka Íslands.
Í tilkynningu frá Seðlabanka
Bandaríkjanna var þessi ákvörð-
un skýrð með „auknum þrýstingi á
mörkuðum“ og eftirspurn eftir
dollurum. Í síðustu viku fjórfald-
aði Seðlabanki Bandaríkjanna
upphæðir sem seðlabönkum Evr-
ópu, Sviss, Englands, Japans og
Kanada standa til boða með gjald-
eyrisskiptasamningum.
„Af þessum samningum sést
viðleitni Seðlabanka Bandaríkj-
anna til að
leggja sitt af
mörkum til að
verja fjármála-
kerfi heimsins,“
segir Ólafur
Ísleifsson, lekt-
or við Háskól-
ann í Reykjavík,
en í laugardags-
blaði Frétta-
blaðsins lýsti
Ólafur þeirri skoðun sinni að
Ísland ætti að leita eftir samningi
af þessu tagi. „Ég kalla eftir því að
Seðlabankinn skýri af hverju hann
er ekki þáttakandi í þessum samn-
ingum“ segir Ólafur.
Ásgeir Jónsson hjá greiningar-
deild Kaupþings segir að það sé
gjaldeyrisskortur á markaðnum og
að það hefði verið virkilega jákvætt
ef íslenski seðlabankinn hefði verið
með í þessum samningi.
„Fyrirfram er ástæðulaust að
gera ráð fyrir öðru en að slíku
erindi yrði vel tekið,“ segir Ólafur
og bætir við að slíkur samningur
væri „gríðarlega mikilvægur fyrir
Ísland, en örsmár fyrir Seðlabanka
Bandaríkjanna“. Ingólfur Bender
tekur í sama streng og segir að
fyrst Seðlabanki Bandaríkjanna sé
tilbúinn til að koma seðlabönkum
annarra landa til hjálpar með þess-
um hætti veki það ákveðnar vonir
um að umleitunum Íslendinga
myndi tekið vel.
Samkvæmt heimildum Markað-
arins eru tvær skýringar möguleg-
ar á því af hverju Ísland hafi ekki
verið með í þessum samningi. Ann-
aðhvort hafi seðlabankar Norður-
landanna eða Bandaríkjanna hafn-
að þátttöku Íslands, eða að
Seðlabanki Íslands hafi ekki sóst
eftir þátttöku.
msh@markadurinn.is
Ísland ekki með í
gjaldeyrisskiptum
Gjaldeyrisskiptasamningar Seðlabanka Bandaríkjanna
Með gjaldeyrisskiptasamningi Seðlabanka Bandaríkjanna við seðlabanka
Ástralíu, Noregs, Svíþjóðar og Danmerkur bætast 40 milljarðar við 180 millj-
arða í nýjum samningum sem tilkynntir voru á fimmtudaginn var.
Heildarupphæð gjaldeyrisskiptasamninga Seðlabanka Bandaríkjanna
við alþjóðlega seðlabanka nemur nú 287 milljörðum dollara.
40
110
27
60
10
5 5
10
10
Tölur eru í milljörðum dala© GRAPHIC NEWS/FRÉTTABLAÐIÐ
BEN BERNANKE