Réttur - 01.02.1927, Síða 65

Rjettur]
KOMMÚNISMINN OG BÆNDUR
67
lega miklu þyngri heimili en kaupstaðarbúar og gjalda
mikið af vinnukaupi í vörum, sem tollur er greiddur af.
Illir eru aðflutningstollarnir, en verra er þó útflutnings-
gjaldið. Aðflutningstollarnir hafa þó á sínum tíma haft
þýðingu fyrir búskaparlag auðvaldsins, og fátt er svo með
• öllu óalandi að ekki megi verja með nokkurum rjetti. En
í útflutningsgjaldinu er ekkert skynsamlegt vit. Það er
ekkert annað en ranglátur skattur, sem auk þess er til
niðurdreps fyrir frainleiðsluna. Útflutningsgjald eftir verð-
mæti af öllum útfl. vörum nema síld, fóðurmjöli og áburð-
arefni hefir hækkað þannig árin 1922—1925:
Ár. Útflutningsgj. í þús. kr.
1922 ............................... 403
1923 ............................... 486
1924 ............................... 753
1925 ............................... 839
Aðalorsökin fyrir skuldafarginu, sem hefir lagst á bænd-
ur eftir stríðið eru umhleypingarnir í atvinnulífinu, hinar
miklu sveiflur á verðlagi og peningagengi. Vondu árin
hafa safnað svo miklum skuldum að þau hafa gleypt alt,
þó sæmilega áraði.
1' Búnaðarritinu 1923 gerir Jón H. Þorbergsson áætlun
um tekjur og gjöld íslensks meðalbónda. Tilkostnaður all-
ur er talinn í meðallagi. Fjenaðurinn er: 100 ær, 20 lömb,
2 hrútar, 2 kýr og 2—3 hross. Heimili: Hjón með 4 börn-
um, vinnukona og unglingspiltur með lágu kaupi (kaup
vinnukonu 400 kr. og piltsins 500 kr.) og svo kaupamað-
ur og kaupakona í 9 vikur um sláttinn. Tekjurnar áætlar
hann kr. 2068.00, en gjöldin kr. 3973.00. Tekjuhalli verð-
ur þannig kr. 1905.00. Flestum mun finnast þetta sann-
gjarn reikningur.
Nú er það á vitorði manna, að húsakynni í sveitum eru
víðast óviðunandi og fjelagslegt menningarlíf sama og
ekkert. Þrátt fyrir alt þetta undrast menn fólksstrauminn
5*