Réttur - 01.01.1953, Page 57

RÉTTUR
57
inn, sem tengir saman vatnakerfi Svartahafs og Kaspíuhafs með
þeim árangri, að nú er unnt að sigla allt frá Hvítahafi og Eystra-
salti til Volgu og Kaspíuhafs. Þessi skurður er þegar fullgerður
Dg tekinn til starfa. En annar skipaskurður enn þá stærri er í smíð-
um. Það er Turkmeníuskurðurinn, sem er 1200 km. langur, og
tengir saman Amu-darja og Kaspíuhaf. Samfelldar vatnaleiðir
Ráðstjórnarríkjanna teygja sig þar með inn í hjarta Mið-Asíu.
Ekki þarf að fjölyrða um gildi skipaskurðanna fyrir samgöngur
Ráðstjórnarþjóðanna og atvinnulíf þeirra allt og lífskjör. Flutning-
ar með skipum eru ódýrari miklu en á landi, og á það einkum
tieima um allan þungan varning og fyrirferðarmikinn. Allur
dreifingarkostnaður mun þvi lækka, og stuðlar það að aukinni
framleiðslu og meiri hagsæld. Þess er að geta, að vatnaleiðir þessar
tengja saman helztu iðnaðar- og landbúnaðarsvæði landsins, svo
að afurða- og hráefnaskipti munu aukast stórlega.
En það er fleira en skipaskurðirnir einir, sem stuðla hér að
auknum siglingum. Fljótin, sem virkjuð eru, breyta um svip,
stíflugarðarnir draga úr straumhraðanum og auðvelda' þannig
alla skipa-umferð. Stöðvuvötn mikil myndast víða í árfarvegunum
Dg taka þar af allar bugður og stytta stórlega siglingaleiðirnar
Vatnsborð fljótanna hækkar svo að rif og grynningar fara í kaf.
Og loks hafa stíflugarðarnir og stöðuvötnin (t. d. við Kuibisjev
Dg Stalíngrad) þau áhrif, að mjög hækkar í mörgum þverám
iðalfljótsins, svo að þær verða nú líka skipgengar.
Fréttir frá vinnusta'ð.
Ég hef nú drepið á nokkur helztu atriði í áætluninni nýju — og
aetta er reyndar ekki áætlun einber, því að þegar hefur verið
lafizt handa í öllum sviðum.
Ollum má vera ljóst, hve mikinn undirbúning og rannsóknir og
tvílíkt geysi-átak og samstillingu þarf til þess að hrinda slíku
stórvirki í framkvæmd. Enda er það mála sannast, að þessi efni
;ru nú efst í huga hverjum sovétborgara. Blöðin flytja daglega
fréttir af framkvæmdum. Og rithöfundar og skáld dveljast þar,
sem að þeim er unnið, til þess að yrkja um stórvirkin og líf það,
sem þarna er lifað. Vísindamenn úr ólíkustu greinum vinna að
allskonar rannsóknum í sambandi við framkvæmdirnar. Má nefna
það t. d., að fornfræðingar kappkosta nú að leita fornminja á þeim
svæðum, sem eiga að fara undir vatn. Þá er og rannsakað, hversu
bezt megi koma í veg fyrir, að verulegt vatnsmagn síist gegnum