Réttur - 01.01.1953, Blaðsíða 66

66
RETTUR
Þar er fyrst og fremst hugsað um gagnkvæman hagnað. Þetta er
í fyllsta samræmi við það að þjóðarbúskapurinn er rekinn á nýjum,
haglegum grundvelli. Sovétríkin hafa að sjálfsögðu verið styrkasti
aðilinn í samstarfi þessara ríkja, uppbyggingin þar er lengst á veg
komin og á undanförnum áratugum hafa þau öðlast mikilvæga
reynslu, sem nú er hægt að miðla hinum yngri sósíalistisku ríkjum.
Á árinu 1952 höfðu viðskiptin í milli sósíalistisku ríkjanna inn-
byrðis meir en þrefaldast ef miðað er við árið 1948. Þessi aukning
gerði meira en að bæta upp þann samdrátt er orðinn var á viðskipt-
unum við auðvaldsríkin.
Sósíalistisku ríkin búa yfir slíkum náttúrugæðum, að heims-
markaðurinn nýi getur gjörsamlega fullnægt öllum þörfum sínum.
Hvert ríkið fyrir sig flytur þær vörur inn, sem það þarfnast og
þær vörur út, sem hin ríkin hafa not fyrir. Um gjaldeyrisskort og
tollmúra, er svo mjög standa í vegi fyrir viðskiptum í milli auð-
valdsríkjanna, er ekki að ræða.
Alveg sérstök ástæða er til að benda á eitt séreinkenni í við-
skiptum á hinum nýja heimsmarkaði. Það eru þeir samningar um
kaup og sölur, sem gerðir eru til margra ára í senn. Þessir margra
ára samningar byggjast á því, að öll framleiðslan er skipulögð fyrir
fram og þá til nokkurra ára í senn og ennfremur auðvitað sú stað-
reynd, að kreppur þekkjast ekki í sósíalistiskum þjóðarbúskap.
Þessir margra ára viðskiptasamningar tryggja hverju ríkinu fyrir
sig markað fyrir eigin framleiðslu og eru raunar að verulegu
leyti undirstaðan undir því að hægt er að gera áætlanir um fram-
kvæmdir á næstu árum. Slíkir viðskiptasamningar til margra ára
hafa ekki aðeins verið gerðir í milli sósíalistisku ríkjanna innbyrðis,
heldur einnig t. d. milli Sovétríkjanna og Finnlands. Viðskiptin
milli þessara ríkja voru árið 1951 níu sinnum meiri en þau höfðu
verið árið 1938, miðað við samsvarandi verðlag. Nú er í gildi samn-
ingur milli þeirra, sem miðast við viðskipti á árunum 1951 til 1955.
Samkvæmt þessum samningi eiga viðskiptin í ár — 1953 — að verða
tvöfalt meiri en þau voru árið 1951.
Samvinna hinna sósíalistisku ríkja á efnahagssviðinu kemur ekki
eingöngu fram í vöruviðskiptum, heldur er skipst á margskonar
öðrum fríðindum. Þannig fá Búlgarar raforku frá Rúmeníu og
Tékkar og Slóvakar frá Póllandi. Undanfarin ár hefur verið unnið
að því að koma upp stórfelldum orkuverum á landsvæði þar sem
Austur-Þýzkaland, Pólland og Tékkóslóvakía mætast, og standa
allar þessar þjóðir að framkvæmdunum og munu sameiginlega hag-
nýta þau.