Réttur - 01.01.1967, Blaðsíða 24

fluttar inn um 5000 bifreiðir, og mun ekki
fjarri lagi að áætla að í þeim 'hafi verið fjár-
festur um 1 milljarður króna eða um þjóð-
arteknanna. (Talsverður hluti af þessum bíla-
fjölda liggur nú raunar óseldur og óseljan-
legur undir skemmdum af völdum íslenzkrar
veðráttu í bílakirkjugörðum umhverfis Reykja-
vík). Er óþarft að undirstrika hvílíkt glap-
ræði það er að fórna uppbyggingu undirstöðu-
greina atvinnulífsins á altari einkabíla sem eru
í margra höndum hreinn munaður. En bílainn-
flutningurinn er aðeins eitt dæmi um hina al-
mennu tilhneigingu viðreisnarstjórnarinnar til
að hlaða undir óhóflega einkaneyzlu og af-
ætur viðskiptalífsins.
Þróun starfsskiptingar gefur einnig nokkra
hugmynd um ofvöxt viðskiptalífsins á um-
ræddu tímabili. Arin 1960—65 tóku viðskipt-
in til sín 40% allrar vinnuaflsaukningar at-
vinnulífsins í stað 27% á áratugnum á und-
an.* * Þannig hefur viðskiptalífið sogað til sín
nálega 4 af hverjum 10 mönnum sem bætzt
hafa við á vinnumarkaðnum á umræddu tíma-
bili.
SAMDRÁTTUR VERKLEGRA
FRAMKVÆMDA
Samtímis því sem viðreisnarstjórnin hefur
gefið heildsölum og hvers kyns spákaupmönn-
um grænt Ijós til að færa út kvíarnar, hefur
hún haldið opinberum framkvæmdum og þjón-
ustustarfsemi í stöðugri fjáíþröng. Ekki svo
að skilja að ríkisstjórnin hafi dregið úr skatt-
heimtunni: hún hefur þvert á móti hert á
henni í fullu samræmi við dýrtíðaraukning-
una. En hún hefur gert skattakerfið miklum
mun ranglátara með því að auka stórlega hlut-
fall óbeinna skatta (sbr. söluskattinn) á kostn-
* Núv. viSskiptamálaráðh. birti þessar tölur í á-
varpi, sem hann flutti á fundi kaupmannasamtakanna
í maí 1965.
að nefskatta (tekju- og eignaskatts) ;* hún
hefur ennfremur staðið gegn því að komið
væri á raurihæfu skattaeftirliti; og hún hefur
hunzað nálega allar breytingartillögur stjórn-
arandstöðunnar við fjárlagafrumvörp síðast-
liðinna ára. Meðan þannig er haldið á málum
er þess ekki að vænta að afstaða almennings til
greiðslu opinberra gjalda breytist mikið frá
því sem verið hefur.
Enda þótt opinberar skýrslur hermi að
skipting þjóðartekna milli samneyzlu og einka-
neyzlu hafi lítið breytzt undanfarin ár,* hefur
óbreytt ástand þýtt í reynd að bilið milli hinna
sameiginlegu þarfa og fjárveitinga til þeirra
hefur breikkað, þegar á heildina er litið. Kem-
ur þar til að ríkisstjórnin hefur ekki sýnt
neina viðleitni til að spara útgjöld til opin-
berrar stjórnsýslu;* en jafnframt hefur hún
ekki getað skorazt undan þeirri nauðsyn að
færa nokkuð út verksvið hins opinbera vegna
vaxandi tæknimenningar þjóðfélagsins. Yfir-
bygging þess hleður utan á sig nýjum og nýj-
um stofnunum sem inna af hendi stjórnunar-,
rannsóknar- og þjónustustörf í þágu atvinnu-
lífs og menningarmála. Það kemur fyrst og
fremst í hlut hins opinbera að kosta og reka
þessar stofnanir, enda þótt ávöxturinn af starf-
semi þeirra sé einatt hagnýttur af einkafram-
takinu. Þessarar þróunar hefur nokkuð gætt
hérlendis, þótt ekki sé í jafnríkum mæli og í
háþróuðum iðnaðarlöndum. Af þessu leiðir
að meira fjármagn þarf til að standa straum
af kostnaði við sjálfa yfirbygginguna, og til-
lölulega minna fé verður þá aflögu, að öðru
* Skv. síðustu fjárlögum eru uni % allra tekna
ríkissjóffs fengnar meff aðflutningsgjöldum (tollum)
og söluskatti. Árið 1964 voru affeins tvö lönd í Evrópu
ineff lægri beina skatta en ísland, (8.7% þjóðarfram-
leiðslu), þ. e. Grikkland og írland. Svíþjóff var þá
með hæstu beinu skatta, 24.1%.
* Hlutfallið milli samneyzlu og einkaneyzlu hef-
ur legiff á undanförnum árum kringum 2:15, en var
1:9 sl. ár skv. bráffabirgffaniffurstöðum.
* Utgjöld til utanríkisþjónustunnar hafa t. d.
aukizt um fjórffung á sl. tveim árum.
24