Réttur - 01.07.1974, Page 5

á árinu 1972, áður en áhrif kjarasamning-
anna frá í des. 1971 voru að fullu komin
fram.
Þessum skerðingum launakjaranna hefur
verkalýðshreyfingin mótmælt einum rómi:
Alþýðusamband Islands, Bandalag starfs-
manna ríkis og bæja, Sjómannasamband Is-
lands, Farmanna og fiskimannasamband Is-
lands, Samband ísl. bankamanna og loks
þau verkalýðsfélög innan ASI sérstaklega
sem segja upp gildandi kjarasamning-
um frá og með 1. nóvember næstkomandi.
Augljóst var að í upphafi óttaðist ríkisstjórn-
in viðbrögð verkalýðsins og þorði því ekki
í fyrstu atrennu að ganga eins langt í árás-
unum og hún upphaflega hafði ætlað. Það
staðfesti mótmælayfirlýsing ASI. En hræddir
menn með vondan málstað þreifa sig áfram,
og færa sig vægðarlaust upp á skaftið, ef
þeir finna að þeir komast upp með það.
Verkalýðssamtökin má ekki bresta hugrekki
til baráttu, þótt ekki sé vinstristjórn til að
hjálpa þeim til að sigra. Þau eru nógu sterk
til þess að sigra ein, ef þau aðeins eru sér
meðvitandi um styrk sinn.
Þegar þetta er skrifað bendir allt til þess
að verkalýðsfélögin um allt land muni segja
upp kjarasamningum sínum miðað við 1.
nóvember. Þá eru samningar lausir og unnt
að vera á varðbergi. Ríkisstjórnin kveðst
mundu endurskoða núverandi stöðu kjara-
málanna fari framfærsluvísitalan fram yfir
20% hækkun fyrir 1. febrúar. En sú rausn!
Þá eru líkur til þess að málin fari að skýrast
að einhverju marki, bæði afleiðingar aðgerða
ríkisstjórnarinnar, og afstaða verkalýðssam-
takanna.
Aðdragandinn að myndun ríkisstjórnar
Geirs Hallgrímssonar var með nokkuð sér-
kennilegum hætti. Þegar Olafur Jóhannes-
son hætti stjórnarmyndunartilraunum með
vinstriflokkunum og Alþýðuflokknum hét
það svo að Ólafur væri að freista þess að
mynda stjórn með Sjálfstæðisflokknum. Það
tók þessa flokka aðeins fjóra eða fimm daga
að koma saman málefnayfirlýsingu. Þegar
hún birtist reyndist hún svo loðin og al-
menn að flestu leyti að lítið var á henni að
græða. Það eru verkin síðan sem unnt er
að dæma stjórnina af. Meðan stjórnin var í
burðarliðnum samþykktu stjórnarflokkarnir
tilvonandi 40—50 milj. kr. álögur á almenn-
ing í formi búvöruhækkana. En þó að þessir
aðilar reyndust eiga auðvelt með að koma
saman loðinni málefnayfirlýsingu tók að
kárna gamanið þegar kom að skiptingu ráð-
herraembætta. Það varð að skipta til helm-
inga, skipta jafnt. Sjálfstæðisflokkurinn
krafðist þess að fá í sinn hlut annað hvort
fleiri ráðuneyti en Framsókn — 7 af 12 —
eða forsætisráðuneytið og jafnmörg ráðu-
neyti. Um þetta stóð lengi þóf og lyktaði
svo að Framsóknarflokkurinn gaf embætti
forsætisráðherra, en flokkarnir hafa sex ráðu-
neyti hvor. Skiptingin er þannig:
Sjálfstæðisflokkurinn hefur: Forsætisráðu-
neytið (Geir Hallgrímsson), fjármálaráðu-
neytið (Matthías A. Mathiesen), félagsmála-
ráðuneytið (Gunnar Thoroddsen), heilbrigð-
is- og tryggingaráðuneytið (Matthías Bjarna-
son), iðnaðarráðuneytið (Gunnar), sjávarút-
vegsráðuneytið (Matthías Bjarnason).
Framsókn hefur þessi ráðuneyti: dóms- og
viðskiptaráðuneytið (Ólafur Jóhannesson),
utanríkisráðuneytið (Einar Agústsson), land-
búnaðar- og samgöngumálaráðuneytin (Hall-
dór E. Sigurðsson), menntamálaráðuneytið
(Vilhjálmur Hjálmarsson).
Auk þess sem átök voru mikil milli flokk-
anna um skiptingu ráðherraembætta, sem
endaði með því að fjölga varð um einn ráð-
herra, voru mikil átök innan flokkanna, um
skiptingu ráðuneyta, einkum innan Sjálf-
stæðisflokksins.
141