Réttur - 01.07.1974, Page 25

LOFTUR GUTTORMSSON:
ALÞÝÐUVELDIÐ KÍNA
25 ÁRA
„Sigur þjóðbyltingarinnar í Kína og stofn-
un hins kínverska alþýðulýðveldis er afdrifa-
ríkasti viðburður þessarar aldar, þegar frá
er talin rússneska byltingin 1917. Þessi sig-
ur er í tölu þeirra viðburða, sem breyta yfir-
bragði heimsins, . . .". Svo skrifaði Sverrir
Kristjánsson í „Bókinni um Kína" sem gefin
var út árið 1950 í tilefni þess að 1. október
árið áður lýsti byltingarforinginn Maó Tse-
tung yfir stofnun hins kínverska alþýðulýð-
veldis í Peking. Þar með færðust húsbónda-
völdin í fjölmennasta ríki heims í hendur
kínverskra kommúnista og endi var bundinn
á blóðuga borgarastyrjöld sem hafði staðið
með nokkrum hvíldum í liðlega tvo áratugi.
Lengi má deila um mikilvægi einstakra
viðburða, en að aldarfjórðungi liðnum þarf
engum að vefjast hugur um að sigur hinnar
kínversku bændabyltingar hefur breytt yfir-
bragði heimsins. Hér er ekki aðeins átt við
þær breytingar sem efling hins nýja Kína,
Myndin til vinstri:
Mao fo/maður heilsar Steinþóri Guðmundssyni
varaformanni Sósialistaflokksins, í október 1956,
er fulltrúar flokksins koma á flokksþing kinverska
Kommúnistaflokksins. Haukur Hafstað, sem stend-
ur hjá Steinþóri, og Stefán ögmundsson, voru
hinir fulltrúar flokksins.
undir stjórn kommúnistaflokksins, h.efur haft
í för með sér fyrir valdahlutföll í heiminum.
Byltingarsigur kínverja var mesta áfall sem
heimsvaldastefnan hafði orðið fyrir síðan
rússneska heimsveldið gekk úr greipum henn-
ar árið 1917; svo bágt átti forysturíki henn-
ar, Bandaríkin, með að sætta sig við orðinn
hlut að nálega fjórðungur aldar leið áður
en þau beygðu sig undir það sem verða vildi,
þ.e. að tilskilinn meirihluti ríkja á allsherj-
arþingi Sameinuðu þjóðanna greiddi atkvæði
með upptöku Kína í samtökin.1) Viðurkenn-
ing Bandaríkjastjórnar á hinum „sögulega"
ósigri fyrir kínverskum kommúnisma var
reyndar nátengd óförum hennar gagnvart
þjóðfrelsishreyfingu Víetnams og annarra
ríkja Indókína, — hreyfingum sem vandséð
er að hefðu staðist gjöreyðingarstríð banda-
rísku vígvélarinnar án hins kínverska bak-
hjarls. Þannig hefur kínverska byltingin orð-
ið ómetanleg stoð og aflvaki fyrir þær frels-
ishreyfingar sem risið hafa á undanförnum
áratugum gegn oki heimsvaldastefnunnar.
En burtséð frá hinum ytri áhrifum er aug-
ljóst að Kína er svo stórt af sjálfu sér að
flestu leyti að breytingar á innri málefnum
þess nægja út af fyrir sig til þess að breyta
ásjónu heimsins. Ríki sem hefur um fjórðung
mannkynsins innan marka sinna2) og vinnur
161