Réttur - 01.01.1978, Síða 16

falin í húsi okkar og vorum við sífellt á
verði.
Um það bil 50 metrum frá þessu Jiatri
gekk daglegt líf okkar sinn gang. Móðir
mín sem hafði orlof frá kennslustarfi
sínu, gætti yngra bróður míns, Benny,
meðan hún beið þess að verða léttari að
systur minni, Faníu. Á hverjum morgni
ók faðir minn í gulrauða bílnum Lil ben-
sínsölunnar sinnar eftir að liafa skilið
mig eftir í leikskólanum. Við hliðina á
leikskólanum var barnaspítali, gamalt
timburhús, þar sem ég hafði fæðst. Ég
var heilluð af hvítklæddu starfsfólkinu
og reyndi að eyða meiri tíma á spítalan-
um en í leikskólanum. Ég hafði ákveðið
að verða læknir — barnalæknir.
Stuttu eftir að við fluttum byrjaði
hvíta fólkið að flytja burtu úr hverfinu
og svartar fjölskyldur byrjuðu að kaupa
þar gömul hús og reisa ný. Svartur prest-
ur og eiginkona lians, fjölskyldan Deya-
bert, fóru ylir landamæri hvíta svæðisins
og keyptu hús við hliðina á fjölskyld-
unni Montee, fólksins með hatursfulla
augnaráðið.
I>að var kvöld eitt vorið 1949. Ég var
inni í baðherbergi að þvo hvítu hárborð-
ana mína, áður en ég átti að halda í
sunnudagaskólann næsta morgun, þegar
sprenging varð svo húsið nötraði og skalf.
Sprengingin var hundrað sinnum sterk-
ari en hin ógnarlegasta þruma. Lyfjaglös
duttu úr hillunum og sundruðust um-
iiverfis mig. I>að var eins og gólfið hyrfi
undan fótum mínum er ég þaut inn í eld-
hús til skelfdrar móður minnar.
Hópar reiðs þeldökks fólks komu upp
hæðina, stóðu okkar megin og störðu á
sprengdar rústir þess sem eitt sinn liafði
verið hús Deyaberts fjölskyldunnar.
Langt fram á nótt var talað um dauðann,
um hvítt hatur, dauðann, hvítt fólk og
meiri dauða. En fólkið sagði ekkert um
sinn eiginn ótta. Augsýnilega var liann
ekki til því að svartar fjölskyldur héldu
áfram að flytja upp á hæðina. Sprengju-
tilræðin urðu svo mörg að hverfið okkar
varð þekkt undir nafninu dýnamít-hæð-
in.
Eftir því sem ofbeldi jókst í umhverfi
okkar varð foreldrum mínum mikilvæg-
ara að ég — lrumburður þeirra — lærði
að barátta hvítra við svarta væri ekki
náttúrulögmál. Þvert á móti sagði móðir
mín alltaf að guð hefði skapað kærleik-
ann og hatur hinna hvítu væri livorki
eðlilegt né eilíft. Hún vissi að þegar ég
svaraði í símann og kallaði á hana:
Mamma, það er hvít darna sem vill tala
við þig, þá lýsti ég meiru en því hvernig
viðkomandi dró seiminn. í livert sinn er
ég sagði ‘hvít dama’ eða ‘hvítur maður’
voru orð mín reiði blandin. Mamma
reyndi að uppræta reiði mína með j)ví
að tala við mig af skynsemi. Hún sagði
mér frá livítu fólki sem hún hafði Jrekkt
og hafði af alvöru reynt að bæta samskipti
kynþáttanna. Þótt hún hefði alist upp í
Alabama hafði hún á námsferli sínum
tekið þátt í aðgerðum á móti kynþátta-
misrétti. Hún hafði unnið að frelsun
Scottsboroughdrengjanna sem urðu fyrir
réttarofsóknum á áratugnum 1930—’40.
Þá höfðu hvítir menn — nokkrir þeirra
kommúnistar — tekið jrátt í jreirri bar-
áttu. Með virkri baráttu hafði lnin lært
að hvíta manninum var mögulegt að
hefja sig upp yfir hörundslit sinn og
hegða sér á réttsýnan og mannlegan hátt.
Hún reyndi ákaft að fá litlu stúlkuna
sína — sem var svo full haturs og ringluð
— að meta hvíta manninn út frá jnoska-
möguleikum Jians en ekki svo mjög út
10