Réttur - 01.08.1980, Qupperneq 11

Allt fram á limmta tug þessarar aldar
höfðu menn einungis vélræn hjálpartæki
til að framkvæma með útreikninga, tæki
sem ekki náðu nema til frumaðgerðanna
fjögurra: samlagningar, frádrátts, marg-
földunar og deilingar, og útreikningarn-
ir voru því mjög seinlegir. Á heimsstyrj-
aldarárunum síðari var fundin upp ný
tækni til að framkvæma slíka útreikn-
inga, þar sem fisléttur rafeindageisli í út-
varpslömpum lá til grundvallar útreikn-
ingunum í stað tannhjólanna í hiinum
eldri vélrænu tækjum. Fyrstu rafreikn-
arnir voru mjög þunglamalegir í notkun,
en þeir framkvæmdu reikniaðgerðir með
þúsundföldum, jafnvel allt að milljón-
földum hraða hinna eldri tækja. Það
krafðist mikillar þjálfunar að vinna með
hin nýju tæki og það var flókið mál að
leggja hvert nýtt verkefni fyrir rafreikn-
inn. Með hverju ári sem leið urðu raf-
reiknamir þc> auðveldari í notkun og fjöl-
liæfari, en þessar framfarir hefðu jrc') náð
skannnt, ef alla frekari þróun hefði þurft
að byggja á útvarpslömpunum, því raf-
reiknar þessir kostuðu offjár, kröfðust
mikils rýmis og orku og bilanatíðni
þeirra var svo há að hverjum rafreikni
fylgdi hópur viðgerðarmanna.
Transistorarnir, eða smárarnir, ruddu
þessari hindrun úr vegi eins og rakið
verður í næsta kafla. Laust fyrir 1960
komu fyrstu rafreiknarnir, sem byggðust
á smárum í stað útvarpslampa, á markað-
inn. Fyrsti rafreiknirinn kom til íslands
skömrnu síðar til Skýrsluvéla ríkis og
Reykjavíkurborgar, en fyrsti rafreiknir-
inn til vísindalegra útreikninga kom til
Reiknistofnunar háskólans 1964. Með
fyrstu smárarafreiknunum var ljóst að
hlutur rafreiknanna yrði mun meiri, en
áður hefði mátt ætla. í bernsku rafreikn-
anna hér á landi lagði Sigurður Nordal
til að þessi tæki yrðu kölluð tölvur og
festist það orð fljótt í málinu.
Þróun tölvanna hefur alla tíð síðan
verið mjög ör og hefur fylgt náið þróun
rafeindatækninnar, enda eru sterk víxl-
verkunaráhrif þar á milli.
Tölvur var snennna farið að nota til
fleiri verkefna en vísindalegra og tækni-
legra útreikninga og til skýrslugerðar,
því þær má einnignota til og fylgjast með
rekstri stórra verksmiðja og jafnvel til að
stjóma á sjálfvirkan hátt einstökum
rekstrarþáttum.
Enda Jrótt verð tölvanna lækkaði jafnt
og ])étt á árunum 1950 til 1970 voru Jrær
ávallt svo dýrar að einungis var fjárhags-
lega mögulegt að beita þeim við meiri-
liáttar verkefni. Hér var staðan svipuð
og Jregar menn höfðu einungis gufuvél-
ar til að knýja margvíslegar vélar og
verkfæri. Á þessu varð gjörbreyting eftir
að örtölvurnar komu til sögunnar í upp-
hafi áttunda áratugsins, eða fyrir sléttum
tíu árum. Þá runnu tölvutæknin og
dvergrásatæknin saman í nýja grein: ör-
tölvutæknina.
Þróun rafeindatækninnar
Fram undir 1960 byggðist rafeinda-
tæknin algjörlega á útvarpslömpum.
Lamparnir höfðu tvo afgerandi galla,
senr takmörkuðu mjög möguleika á smíði
stórra og flókinna rafeindatækja: mikla
fyrirferð og í þeim varð að vera orku-
frekur glóðarþráður til að gela af sér raf-
eindastrauminn, sem verkun lampanna
byggðist á. Samlíking sú, sem hér að
framan var gripið til, Jrar senr bent var á
hliðstæðu, sem sjá nrá nrilli útvarpslampa
í rafeindatækninni og gufuvéla í vél-
139