Réttur - 01.04.1986, Page 6

fátæktarmörkum. Þetta voru óþægilegar
upplýsingar. Og það hrukku margir við.
Sérstaklega þeir sem töldu að fátækt væri
alls ekki til á íslandi á því herrans ári
1986. Þeir, sem töldu að eina leiðin til að
kynnast fátækt á íslandi væri að lesa
bækur Tryggva Emilssonar og viðtalsbók-
ina við Aðalheiði Bjarnfreðsdóttur. Sú
síðarnefnda ávarpaði reyndar ráðstefn-
una á mjög áhrifaríkan hátt, með lýsing-
um á áhrifum og afleiðingum fátæktar.
Litið væri niður á þá fátæku og framkoma
við þá væri allt önnur en við hina sem
meira hafa. Slík framkoma brýtur niður
sjálfsvirðingu. Og það verða alltaf ör eftir
langvarandi fátækt. Það að einhver líður
fyrir fátæktar sakir kemur öllum við og er
smánarblettur á siðuðu þjóðfélagi. Aðrir
framsögumenn virtust sammála um að
nægir peningar væru til í landinu, vanda-
málið væri það að þeim væri ekki skipt
réttlátlega niður. Peningahyggjan hafi
náð að gegnsýra þjóðfélagið, markaður-
inn er látinn ráða og við það eykst ójöfn-
uður. Mikilvægustu lífsgæðin eru að njóta
virðingar og viðurkenningar sem fullgild-
ur meðlimur í þjóðfélaginu og þeirra iífs-
gæða njóta þeir fátækustu ekki. Fátækt
ýmissa er slík að þeir hafa ekki efni á að
krefjast réttlætis og eru ofurseldir aðstoð
annarra. Pað að halda fólki undir fátækt-
armörkum í velferðarþjóðfélagi er sið-
ferðilega rangt. Það að skipta efnahags-
legum gæðum réttlátar er betra — betra
fyrir manneskjurnar — allar. Þessar setn-
ingar hef ég m.a. punktað niður hjá mér
á meðan fólk ræddi málin á ráðstefnunni.
Skömmtunarseðlarnir
En það sem vakti hvað mesta athygli
fjölmiðla á þessari gagnmerku ráðstefnu
fyrir utan það að 25% fjölskyldna væru
undir fátæktarmörkum var sú staðreynd
að vegna fjárskorts á hverfaskrifstofum
Félagsmálastofnunar Reykjavíkurborgar,
sérstaklega í Breiðholti, hefur orðið að
grípa til þess ráðs að afhenda úttektar-
beiðnir fyrir matvöru og fatnaði í stað
peninga.
Skömmtunarseðlar sem allir eru sam-
mála um að ekki sé hægt að réttlæta notk-
un á, nema í algjörum undantekningartil-
vikum hafa verið teknir upp að nýju. Það
var mikið framfaraspor þegar skömmtun-
arseðlar voru afnumdir fyrir mörgum
árum vegna þeirrar stimplunar og niður-
lægingar sem þeir hafa í för með sér.
Skömmtunarseðlarnir styðja ekki fólk í
lífsbaráttunni heldur eru þeir tæki til að
brjóta niður sjálfsbjargarviðleitni og
sjálfsvirðingu. Enda hafa starfsmenn
þurft að eyða talsverðum tíma í að reyna
að fá fólk til að taka við beiðnunum, því
peningar fengust einfaldlega ekki frá
borgarsjóði og fólk átti ekki fyrir mat.
Það átti ekki einu sinni fyrir strætófar-
gjaldi í vinnuna í sumum tilfellum. Sumir
neituðu algjörlega að taka við beiðnum
— vildu frekar reyna að fá lán eða líða
skort. Eins gerðist það að fólk sem á rétt
á að fá lánaða peninga fyrir fyrirfram-
greiðslu húsnæðis missti íbúð sem það var
komið með vegna þess að peninga vant-
aði í kassa hverfaskrifstofanna.
En hvers vegna vantaði peninga í
kassann? Borgarsjóður á nóga peninga —
ekki var fjárskortur þar orsökin. Helst er
að skilja að fjárskorturinn hafi stafað af
tregðu þeirra sem með peningamál borg-
arinnar fara, á því að afgreiða greiðslu-
áætlun til hverfanna fyrr en að loknum
kjarasamningum. Það læðist líka að
manni sá grunur að það þyki ekki verra
að skammta naumt — slíkt dregur úr
bruðli. En afleiðingar þessarar greiðslu-
70