Réttur - 01.04.1986, Qupperneq 35

ÓLAFTJR RAFN EINARSSON:
Fyrsti
baráttuáratugur „Sóknar“
Þad getur verið hollt fyrir ýmsa þá, sem nú standa frammi fyrir því að heyja
harða baráttu gegn þeirri fátækt og kúgun, sem ríkasta auðmannastétt íslands
hefur nú komið á hjá stórum hluta alþýðu, að kynnast vel þeirri hörðu baráttu,
sem brautryðjendur verkalýðssamtaka urðu að heyja. Því birtir „Réttur“ hér nú
kafla úr grein Olafs Rafns Einarssonar sagnfræðings, er heitir „Þættir úr baráttu-
sögu starfsstúlknafélagsins Sóknar“ og birtist sú grein í heild árið 1974 í 40 ára af-
mælisriti félagsins. Hér er tekinn sá hluti er fjallar um 10 fyrstu árin.
Aðalheiður Hólm var stofnandi félagsins, aðeins 18 ára að aldri, er hún ásamt
25 öðrum starfsstúlkum stofnaði „Sókn“ og var formaður hennar frá fyrsta fundi
20. júlí 1934 og allt til 1944 að því ári meðtöldu. Aðalheiður var þá gangastúlka
á Landsspítalanum, ötull félagi í Kommúnistaflokki Islands. Atti hún þar sæti í
fræðslu- og útbreiðslunefnd, flutti ræðu á hinum mikla samfylkingarfundi 1. maí
1936 og talaði á fleiri útifundum. Var hún síðan einn af fulltrúum á stofnþingi
Sósíalistaflokksins 1938, er Kommúnistaflokkur íslands og vinstri armur Al-
þýðuflokksins undir forustu Héðins Valdimarssonar og Sigfúsar Sigurhjartarson-
ar sameinuðust. — Félagar í Sókn eru nú um 4000.
í fyrstu stjórn Sóknar voru með Aðalheiði María Guðmundsdóttir og Marta
Gísladóttir. María var ekkja, vann á Vífílstöðum sem gangastúlka, en dóttir
hennar var sjúklingur á hælinu. Marta vann á röntgendeild Landsspítalans, góð-
ur skipuleggjari, fróð og skemmtileg stúlka. Strax 1936 bættist Vilborg Olafs-
dóttir í stjórnarhópinn og var ein af forustukonum Sóknar allt til þess hún dó,
aðeins 53 ára að aldri 10. okt. 1952 og stofnaði Sókn sérstakan sjóð til minningar
um hana.
Aðalheiður fór til Hollands 1945, hafði gifst hollenskum manni, Wugvald
Spans, og hefur búið þar síðan, en kom heim og tók þátt í 40 ára afmælishófí
Sóknar og má lesa meira um hana í hinu ágæta afmælisriti Sóknar. En nú skal
prentuð upp frásögn Ólafs í riti því af baráttuáratugnum. Hefst hún með tilvitn-
un í „Atómstöðina“ eftir Halldór Laxness: (E.O.)
99