Réttur - 01.10.1976, Qupperneq 44

aumingjahætti danskra yfirvalda gagnvart
Bretum, þegar einn skipherra er undanskil-
inn. Þarna eru og rakin vel viðbrögð Islend-
inga, stjórnmálamanna og blaða, misjöfn sem
vænta mátti.
Og rétt áhersla er á það lögð í lýsingunni
hvílíkri byltingu botnvarpan veldur í veiði-
sókn Bretans, hvernig hinir ágengu lögbrjót-
ar breska auðvaldsins taka nú að útrýma og
eyða þeim fiskstofnum, sem þeir höfðu sópað
auð af á undangengnum fimm öldum, án
þess að hafa haft tæki til að drepa stofninn
sjálfan og gereyða miðin til frambúðar.
Með þessari tæknibyltingu er raunverulega
miðöldunum tæknilega séð lokið: handverks-
öldin víkur fyrir vélavaldinu — og prófessor
og sagnfræðingur þessa handverkstímabils á-
lítur raunverulega verki sínu lokið, sagan
komin út fyrir hans svið. Fyrir siðasakir minn-
ist hann þó í stuttu máli á síðustu þorska-
stríðin öll, en þar er ekki lengur fyrir rann-
sóknum hins ágæta sagnfræðings að fara,
hann er ekki að sletta sér fram í annara
kollega verkefni. En gaman væri að fá lýs-
ingu þess, sem í þeim stríðum gerðist, ritaða
með sama hispursleysinu og gætir t.d. í frá-
sögnum um Hinrik 8. og afskipti hans.
UM SÍÐUSTU ÞORSKASTRÍÐIN
Tvær heimsstyrjaldir höfðu bjargað þorsk-
miðum Islendinga, eftir að fullkomnun vél-
væðingar til niðurdráps þeim komu til sög-
unnar. Meðan Bretar og aðrar mestu menn-
ingarþjóðir Evrópu voru önnum kafnar að
drepa hvor aðrar, mátm þær ekki vera að því
að drepa þorskinn. En er friður komst á vofði
útrýmingarhættan yfir.
Breska ríkisstjórnin viðurkenndi lýðveldis-
stofnunina, en auðvitað með því skilyrði að
ríkisstjórn lýðveldisins viðurkenndi gildi
smánarsamningsins frá 1901.
Það má íslensk borgarastétt eiga að í fyrsm
átökunum um landhelgina stóð hún sig vel.
Landgrunnslögin 1948 vom sett í samráði
við alla flokka þingsins og allt frekara vald
það, er lögin heimiluðu til útfærslu, var lagt
í hendur sjávarútvegsráðherra með útgáfu
reglugerðar. Jóhann Jósefsson var þá sjávar-
útvegsráðherra og er hann bað mig sem for-
mann þingflokks sósíalista um atfylgi , bað
hann jafnframt um að ekki yrði um málið
talað, heldur samþykkt svo að segja þegj-
andi. Stjórnin vildi sem minnsta eftirtekt
vekja á þessu mikilvæga máli út á við meðan
það færi gegnum þingið. Svo var og gert.
Utvíkkun fiskveiðilögsögunnar í 4 mílur
út frá ysm annesjum, 15. maí 1952 var sam
eiginlegt átak allrar þjóðarinnar. Þar áttu
þeir Olafur og Hermann, þótt á öndverðum
meiði væru um margt, báðir sinn stóra hlut í
og ekki síður Bjarni Benediktsson, er þá fór
með utanríkismál og dómsmál, og snéri sér
til sovétstjórnarinnar, er England setti sölu-
bann á fiskinn, og bað hana taka upp aftur
þau verslunarviðskipti, er hann hafði sjálfur
að undirlagi Ameríkana brotið niður fjórum
ámm áður, er Island var flækt í Marshall-
fjöturinn. Hermann Jónasson naut Jx:ss á
Jsinginu í Strassburg nokkru síðar, er „vest-
rænir vinir" vorir tóku að fjargviðrast út af
viðskipmm Islands austur á bóginn, að geta
svarað þeim því, að þá er England hefði ætl-
að að svelta Islendinga til undanhalds og
uppgjafar með sölubanni, þá hefðu ekki nein
vestræn ríki komið Islandi til aðstoðar, held-
ur einungis Sovétríkin ein. Þá sló þögn á hóp
hinna miklu boðbera mannréttinda og lýð-
ræðis. — Og 7. þorskastríðið — eins og
Björn kallar átökin 1952—56 vannst í krafti
þessa bandalags Islands við Sovétríkin að
frumkvæði Bjarna Ben. — gegn breskum
yfirgangi.
En þar með var hugrekki stjórnmálafor-
244