Morgunblaðið - 08.01.2006, Blaðsíða 11

og öðrum í „óvinaliðinu“ þótti pottþétt skot-
mark. Þetta var hræðilegt – blóð og útlimir um
allt,“ sagði hann. Í dag vonast menn til að frið-
urinn haldist og hægt verði að færa miðstöð
hjálparstarfsins frá Kenýa til höfuðstaðar Suð-
ur-Súdan, Juba. Fyrst og fremst vona þeir þó
að lífsskilyrði batni þannig að hægt verði að
draga úr aðgerðum.
Frá Súdan yfir til Eþíópíu
Við nálgumst áfangastað og vélin lækkar
flugið. Að lokum sjáum við stórt, hvítt X sem
markað hefur verið í jörðina. Þar á að sleppa
matnum. Við fljúgum yfir svæðið, staðsetjum
vélina með GPS-tækjum, tökum stóran sveig,
svífum yfir fljót, yfir til Eþíópíu og nálgumst
loks svæðið aftur.
„Jæja, það er komið að því,“ heyri ég sagt
fyrir aftan mig. Ólar og belti eru reyrð utan
um axlirnar á mér, mittið og lærin og ég feta
mig aftur í vél. Ég er fest með sterkum lás við
stálvír og reyni að halda jafnvæginu meðan ég
faðma breiðan stálbita. 16 tonn af mat bíða í
stöflum eftir að vera sleppt.
Hittum við hvíta X-ið?
Við nálgumst hvíta X-ið og afturhluti vél-
arinnar opnast. Sekkjunum verður hent út í
tvennu lagi. Til að byrja með er mér stillt upp
innst í vélinni, fjærst opinu.
Vélin tekur skyndilega stóra beygju. „Við
fengum skilaboð frá starfsfólkinu á jörðinni
um að ekki væri óhætt að sleppa,“ kalla starfs-
mennirnir. Slíkt kemur oftast fyrir ef fólk eða
fé nálgast lendingarstaðinn of mikið.
Ég finn fiðringinn í maganum aukast. Þetta
er orðið eins á æsispennandi íþróttaleik. Mun
mínu liði takast að skora? Mun sjálfri mér tak-
ast að sjá markið eða verður liðið yfir mig
hangandi í stálvírnum? Starfsmennirnir eru
einbeittir á svip, ræða í gegnum talstöð við
flugmennina og eru tilbúnir að skera á hár-
réttu augnabliki á bandið sem heldur stöfl-
unum saman. Skyndilega er hnífurinn hafinn á
loft og flugmaðurinn beinir flugvélinni eld-
snöggt upp á við. 162 kornsekkir þeytast aftur
úr vélinni. Þetta tókst.
Fyrir seinna kastið er ég leidd að sjálfu op-
inu. Ég er komin með einhvern dularfullan
skjálfta í fæturna og á orðið erfitt með að
standa í lappirnar. Ég kem mér fyrir hægra
megin við opið og herði takið um nýjan stál-
bita. Þarna er Eþíópía, þarna er áin, þarna
beint fyrir neðan mig er Súdan, þarna er hvíta
X-ið. Magnað. Halda sér svo fast, stúlka.
Hnífnum er loks brugðið, vélinni beint upp
og á einu andartaki þeysast 8.000 kíló af mat
framhjá mér. Ég gríp andann á lofti og horfi á
hvíta sekki fljúga til jarðar. Þetta er eins og
snjókoma. Snjórinn lendir í kringum hvíta X-
ið.
2:0 fyrir okkur.
Sandstormur og jólakúla
Þegar ég fer aftur fram í til flugmannanna
líður mér eins og ég sjálf hafi átt heiðurinn að
því að aðgerðin heppnaðist. Eitt augnablik
verð ég Eiður Smári Guðjohnsen sem hef
skorað tvö stórglæsileg mörk.
Ég horfi út um framrúðuna og hugsa um
fólkið á áfangastað sem safnar saman sekkj-
unum og tekur við matnum. Ekki allir fá mat-
arskammt, heldur einungis þeir sem eru álitnir
eiga sérlega erfitt með að afla hans sjálfir.
Skyndilega minnist ég Mayak, félaga míns frá
Suður-Súdan. Hann er á mínum aldri og var
einu sinni í þeim hópi.
„Jú, jú, ætli það megi ekki segja að ég sé lif-
andi vegna þess að hjálparsamtök gáfu mér
eitthvað að éta,“ hafði hann sagt glottandi og
bætt hlæjandi við: „Það er kannski eins gott.
Fyrir mig.“
Mayak varð kornungur viðskila við fjöl-
skyldu sína í stríðinu en komst yfir til Eþíópíu.
Hann er giftur í dag, á 3 börn og tjáði mér
glaður einn daginn að hann væri að safna sér
fyrir stóru húsi. „Það á að vera með vel byggðu
þaki. Já, og í því eiga að vera nokkur her-
bergi!“
Skyndilega hrekk ég upp úr hugleiðingun-
um og er aftur stödd í flugvélinni. „Við erum
að fljúga inn í sandstorm,“ heyrist í flugmann-
inum. Andartaki síðar byrjar vélin að hristast.
Áðan leið mér eins og ég væri að horfa á snjó-
komu. Nú er eins og ég sjálf sé snjókorn í jóla-
kúlu sem einhver hristir duglega.
Þegar ég kem aftur til Lokichoggio er ég
hálfvönkuð. Félagar mínir eiga eftir að fara
sömu leið tvisvar í viðbót.
mat á mánuði
WFP/Jennifer Abrahamson
sigridurv@mbl.is
WFP/Jennifer Abrahamson
Séð út um op á flugvél með hjálpargögn. Vistum er sleppt á flugi enda lítið um aðstöðu til lendingar
og illmögulegt að flytja hjálpargögn eftir þjóðvegum. Enn er þörf á neyðarhjálp til Suður-Súdan.
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 8. JANÚAR 2006 A 11
Á morgun er ár liðið frá undirritun sögulegra
friðarsamninga í Suður-Súdan. Hinn 9. janúar
2005 lauk yfir 20 ára borgarastyrjöld með því
að ríkisstjórnin og uppreisnarmenn skrifuðu und-
ir samninga.
Frá því að hætt var að berjast hafa kjör farið
batnandi í þéttbýlinu en á landsbyggðinni, þar
sem flestir búa, er ástandið víða mjög erfitt.
Enn er þörf á neyðarhjálp til Suður-Súdan, enda
einungis ár frá því að lengstu borgarastyrjöld í
álfunni lauk. Flest hjálpargögn eru flutt á svæðið
með flugi frá Lokichoggio í nágrannaríkinu Ken-
ýa.
Í styrjöldinni lögðu milljónir á flótta. Margir eru
nýsnúnir til fyrri heima og hafa ekki enn getað
ræktað korn. Þeir þurfa því á matargjöfum að
halda. Fjöldi fólks er enn á leiðinni og búist er við
hundruðum þúsunda, jafnvel milljónum, í viðbót.
Auk þess sem flóttafólk þarf á mataraðstoð að
halda meðan það kemur sér fyrir, er í Suður-
Súdan mikið af fólki sem á um sárt að binda eftir
stríðið – til dæmis aldraðir og ekkjur með stóra
barnahópa. Á seinasta ári aðstoðaði Matvælaað-
stoð Sameinuðu þjóðanna 3,2 milljónir manna.
Haldist friðurinn og komist líf í eðlilegt horf í Suð-
ur-Súdan, búast hjálparsamtök við að geta stór-
lega dregið úr starfi sínu þar.
Ár frá undirritun
friðarsamninga
’Í eitt skipti réðist stjórn-arherinn á okkur við mat-
ardreifingu. Hópur af kon-
um, börnum og öðrum í
„óvinaliðinu“ þótti pott-
þétt skotmark. Þetta var
hræðilegt – blóð og útlim-
ir um allt.‘
Flugvél frá Matvælaáætlun Samein-
uðu þjóðanna dreifir mat til fólks í
Suður-Súdan. Þar fagna íbúar á
morgun því að eitt ár er liðið frá
undirritun friðarsamninga sem
bundu enda á yfir 20 ára borg-
arastyrjöld sem kostaði að minnsta
kosti tvær milljónir manna lífið.
 



   

   
 

   

        

  


 ! "