Morgunblaðið - 29.01.2006, Qupperneq 54

54 SUNNUDAGUR 29. JANÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
Háskólaprófessornokkur varpaði eittsinn fram eftirfar-andi spurningu tilnemenda sinna í
kennslustund: „Skapaði Guð allt
sem til er?“
Einn nemandinn var djarfari en
aðrir, reis á fætur og sagði ákveð-
ið: „Já, það gerði hann.“
Prófessorinn endurtók þá
spurninguna, og beindi henni að
þeim, er hafði svarað.
„Það held ég nú,“ endurtók
nemandinn.
„En ef Guð skapaði allt, þá
skapaði hann líka illskuna. Og
samkvæmt því lögmáli að verk
okkar skilgreini hver við erum, þá
er Guð illur,“ sagði kennarinn.
Nemandinn settist hljóður.
Prófessorinn var harla ánægð-
ur með að hafa mátað hinn trúaða
nemanda og notaði tækifærið til
að hlakka yfir nemendunum með
fullvissuna um, að hafa sannað í
eitt skipti fyrir öll að trúin á Guð
væri harla ómerk og í raun bara
aumasta goðsögn.
Annar nemandi rétti þá upp
höndina og spurði hvort hann
mætti spyrja spurningar. Það var
auðsótt mál og sjálfsagt.
Stóð hann þá upp og spurði:
„Prófessor, er kuldi til?“
„Hverslags spurning er þetta?
Auðvitað er kuldi til. Hefur þér
aldrei verið kalt?“ svaraði pró-
fessorinn og hló meinhæðnislega.
Ungi maðurinn svaraði: „Í
raun, herra, þá er kuldi ekki til.
Samkvæmt lögmálum eðlisfræð-
innar, þá er það sem við álítum
kulda aðeins fjarvera hita. Allir
líkamar og allir hlutir eru mældir,
þegar þeir hafa eða senda frá sér
orku, og hiti er það sem lætur
hluti eða líkami hafa orku og
senda hana frá sér. Alkul (-273
gráður á Celsíus) er alger fjar-
vera hita. Allt efni verður gersam-
lega líflaust eða hreyfingarlaust
og ófært um að veita nokkra ein-
ustu svörun við þetta hitastig.
Kuldi er ekki til, heldur höfum við
búið þetta orð til, til þess að lýsa
því hvernig okkur líður þegar við
höfum engan hita.“
Og nemandinn hélt áfram:
„Prófessor, er myrkur til?“
„Auðvitað,“ svaraði hinn.
„Einu sinni enn hefurðu rangt
fyrir þér,“ sagði þá nemandinn.
„Myrkur er ekki heldur til. Myrk-
ur er ekkert annað en fjarvera
ljóss. Við getum mælt og rann-
sakað ljós, en við getum það ekki
með myrkur. Við getum notað
prismu Newtons (gagnsær
strendingur með a.m.k. tveimur
hliðarflötum sem skerast og er
notaður til að brjóta ljós í
ákveðnar bylgjulengdir) til að
brjóta hvítt ljós í marga liti og
mælt mismunandi bylgjulengdir
hvers litar fyrir sig. Myrkur er
hins vegar ekki hægt að mæla.
Einfaldur lítill ljósgeisli getur
brotið upp myrka veröld og lýst
hana alla upp. Hversu myrk er
myrk stofa? Hvernig getur þú vit-
að hversu myrkt eitthvert her-
bergi er? Jú, þú mælir hversu
mikið ljós er til staðar. Er það
ekki rétt? Myrkur er orð sem er
notað til að lýsa því hvað gerist,
þegar ekkert ljós er til staðar.“
Að lokum spurði nemandinn
prófessorinn: „Herra, er illska
til?“
Ekki eins ákveðinn og boru-
brattur og fyrrum svaraði pró-
fessorinn: „Auðvitað, eins og ég
hef áður sagt, þá sjáum við þetta á
hverjum einasta degi. Illskan er
daglegt dæmi um ómann-
eskjulega meðferð mannsins á
náunga sínum. Þetta sést í öllum
glæpum heimsins og ofbeldinu
sem flæðir yfir. Þetta sannar
óumræðanlega tilvist illskunnar.“
Nemandinn svaraði á ný og
sagði: „Nei, illska er ekki til, eða
að minnsta kosti á hún ekki tilvist
í sjálfri sér. Illska er ekkert annað
en fjarvera Guðs. Rétt eins og
með myrkrið og kuldann, þá er
þetta orð sem er notað til að lýsa
fjarveru Guðs. Guð skapaði ekki
illskuna eða það sem illt er. Illska
er ekki eins og trú eða kærleikur,
sem eru til rétt eins og ljós og hiti.
Illskan er það sem á sér stað þeg-
ar maðurinn á ekki kærleika Guðs
í hjarta sínu. Hún er eins og kuld-
inn sem kemur þegar enginn hiti
er, eða myrkrið sem kemur þegar
ekkert ljós er.“
Nú settist prófessorinn hljóður.
En nemandinn hét Albert Ein-
stein.
Ekki veit ég hvort þetta gerðist
í raun. Hins vegar gæti þetta allt
eins verið rétt, því söguhetjan
varð þekkt í mannkynssögunni,
ekki bara fyrir gáfur sínar í heimi
vísindanna, þar sem afstæð-
iskenninguna ber hæst, nei, annað
þótti ekki síður merkilegt í fari
mannsins, auðvitað vegna stöðu
hans og andlegs atgervis, og það
var einmitt trúin á Guð, að til-
veran án slíkrar alheimsvitundar
væri gjörsamlega óhugsandi
möguleiki.
Er Guð illur?
Á Netinu er margt að finna, þótt ekki sé nú allt
til fyrirmyndar hvað efni eða gæði varðar. En
Sigurður Ægisson rakst á dögunum á sögu
eina þar, og langaði að koma henni áfram til
sem flestra. Höfundur og þýðandi eru óþekktir.
sigurdur.aegisson@kirkjan.is
HUGVEKJA
✝ Svanberg Krist-ófer Þórðarson
fæddist á Akureyri
26. ágúst 1934.
Hann lést á Land-
spítalanum Landa-
koti hinn 25. desem-
ber síðastliðinn.
Foreldrar hans voru
hjónin Birna Sæ-
mundsdóttir, f.
1913, d. 1970, og
Þórður Sveinbjörn
Davíðsson, f. 1912,
d. 1986, og bjuggu
þau lengst af í
Keflavík. Svanberg varði frum-
bernsku sinni hjá hjónunum Mar-
gréti Sigríði Eyjólfsdóttur, f.
1903, d. 1996, og Sigfúsi Davíðs-
syni, f 1903, d. 1985, á Læk í Holt-
um í Rangárvallasýslu en þar
dvaldi hann þangað til hann fór á
sjó. Svanberg var einn af sex
systkinum sem öll eru á lífi. Hinn
4. maí 1964 eignuðust Svanberg
og Hólmfríður Sveinbjörndóttir, f.
1945, soninn Sigfús Sveinbjörn.
Árið 1966 kynntist Svanberg Sig-
urbjörgu Kristjáns-
dóttur, f. 19. mars
1944, og kvæntist
henni 16. september
1967. Synir þeirra
eru: 1) Kristján, f. 3.
júní 1967, kvæntur
Jónu Rut Guð-
mundsdóttur. Börn
þeirra eru Kristófer
Dagur og Hrafn-
hildur Edda Magn-
úsdóttir. 2) Helgi, f.
20. ágúst 1968. Dæt-
ur hans eru Lára
Eygló og Hera Sísí.
Svanberg fór ungur til sjós og
starfaði m.a. á síðutogurum og
millilandaskipum. Ungur að árum
lærði Svanberg til bifvélavirkjun-
ar og var það eitt hans helsta
áhugamál. Auk þess starfaði
Svanberg við ýmis störf, m.a. sem
vörubílstjóri, vaktmaður og undir
það síðasta sem húsvörður hjá
ÍTR.
Svanberg var jarðsunginn frá
Grafarvogskirkju 3. janúar, í
kyrrþey að ósk hins látna.
Mig langar að minnast pabba míns
með því að skrifa nokkrar línur sem
ná þó engan veginn að gera skil öll-
um góðum minningum mínum um
samverustundir okkar pabba.
Það er mér ofarlega í huga þegar
pabbi kom í heimsókn til mín á sumr-
in á Sólheima þegar ég var ungling-
ur. Þá fórum við í bíltúr um Laug-
arvatn, skoðuðum bíla um leið og við
renndum niður gómsætum rjómaís.
Á leiðinni spjölluðum við um heima
og geima en þó sérstaklega tónlist.
Við feðgarnir áttum það sameigin-
legt að vera báðir miklir aðdáendur
Elvis Presley. Síðar meir áttum við
góðar samverustundir á Laugar-
vatni í hjólhýsi foreldra minna og var
pabbi góður í því að kenna mér að
leggja spilakapal. Oft gengum við í
fallegu umhverfi Laugarvatns og
hlustaði hann þolinmóður á sögur
mínar um leiklistina og leikhópinn
minn, Perluna. Í staðinn reyndi ég
þolinmóður að aðstoða hann við þrif
á bílnum en voru bílar hans áhuga-
mál. Annað ævintýri okkar pabba
var þegar hann tók mig með sér á
sjóinn. Ég fékk að fara einn stuttan
túr með honum og fékk að upplifa
sjóinn sem hann var svo hugfanginn
af.
Þetta eru bara minningabrot af
öllu því sem ég mun geyma með mér
um þig og gefur mér svo mikið þegar
þú hefur kvatt okkur öll sem söknum
þín. Nú þegar ég kveð þig, elsku
pabbi minn, hugsa ég til þess hversu
góður þú varst mér og langar mig að
hafa fallegustu bæn sem ég kann
lokaorð mín um minningu mína um
þig.
Ó, Jesús bróðir besti
og barnavinur mesti,
æ breið þú blessun þína
á barnæskuna mína.
Mér gott barn gef að vera
og góðan ávöxt bera,
en forðast allt hið illa,
svo ei mér nái’ að spilla.
Það ætíð sé mín iðja
að elska þig og biðja,
þín lífsins orð að læra
og lofgjörð þér að færa.
Þín umsjón æ mér hlífi
í öllu mínu lífi,
þín líknarhönd mig leiði
og lífsins veginn greiði.
(Páll Jónsson.)
Sigfús.
Elsku pabbi minn, nú ert þú dáinn
og farinn á betri stað. Þú varst búinn
að vera veikur lengi en ekki varst þú
að kvarta. Það var alltaf stutt í grínið
hjá þér og prakkaraskapinn. Ég man
þegar Lára var lítil þá þurftir þú allt-
af að stríða henni með því að nudda
skeggbroddunum við kinnina á
henni. Ég man líka eftir því þegar þú
sást Heru Sísi í fyrsta skipti, hvað
hún ljómaði öll og þú líka. Þú varst
yndislegur afi sem vildir allt fyrir
barnabörn þín gera. Barnabörnin
munu sakna þess að hafa þig ekki ná-
lægt en ég veit að þú vakir yfir okk-
ur. Sterkari karakter og betri pabba
var ekki hægt að óska sér. Ég mun
sakna þess að geta ekki tekið utan
um þig, knúsað og kysst, og sagt að
ég elska þig. Við áttum góðar stundir
saman og mun ég varðveita þær í
hjarta mínu þangað til við hittumst
aftur. Góða nótt, elsku pabbi minn,
þín verður sárt saknað eða eins og
kóngurinn sagði, sem var þitt goð,
„you are always on my mind“ .
Þinn sonur og barnabörn,
Helgi, Lára Eygló og Hera Sísi.
Hann Svanberg Kristófer Þórðar-
son tengdafaðir minn, eða Svansi
eins og hann var kallaður, hefur nú
fengið hvíld. Þrátt fyrir að barátta
hans við sjúkdóm síðustu vikurnar
hafi verið honum erfið þá sýndi hann
mikinn styrk alla tíð og var óhrædd-
ur. Ég kynntist honum vel fyrir
nokkrum árum þegar hann bjó í
sama húsi og við mæðgurnar í Breið-
holti. Oft áttum við áhugaverðar
samræður um sjómannslífið,
bernsku Svansa og synina hans sem
voru honum afar kærir. Ein af fjöl-
mörgum hlýjum minningum sem ég
á í dag er hversu góður hann var
dóttir minni. Mér er mjög minnis-
stætt þegar ég heimsótti hann í eitt
skipti og hann lagðist á stéttina með
henni og lék við hana á hennar for-
sendum. Hann tók henni opnum
örmum og leit ætíð á hana sem eitt af
barnabörnum sínum. Hlýja og vænt-
umþykja hans gerði það að verkum
að hann varð mikill afi í huga dóttur
minnar sem saknar hans en býr eins
og við öll yfir góðum minningum um
hann Svansa. Barnabörnin öll voru
honum afar ofarlega í huga og sá ég
hversu vænt um honum þótti um
Láru Eygló og Hrafnhildi Eddu og
svo yngstu krílin, þau Heru Sísí og
nafna sinn Kristófer. Þrátt fyrir að
heilsu hans hrakaði mikið síðustu ár-
in var hann ótrúlega öflugur að sinna
börnunum og fylgdist vel með þeim
þó svo að þrek til þess að halda í við
þau hafi minnkað til muna. Gamalt
bílasafn hans með viðkvæmum bílum
var opið fyrir nafna hans og reyndi
afi að kenna nafna sínum að með-
höndla það með virðingu þrátt fyrir
ungan aldur afastráksins.
Þrátt fyrir að við fyrstu kynni hafi
Svansi birst sem fábrotinn maður
sem ekki vildi láta fyrir sér hafa, bjó
hann yfir svo mörgum öðrum per-
sónulegum þáttum sem hann sýndi
þegar kynni urðu sterkari. Þannig
meinti hann alltaf vel þó að ákveðnin,
eða þvermóðskan eins og við stund-
um hlógum saman að, hamlaði hon-
um stundum í samskiptum við aðra.
Hann var mikill húmoristi og hafði
lúmskt gaman af þegar synir hans
þóttust geta strítt honum. Svansi átti
afar auðvelt með að samgleðjast
þeim sem honum þótti vænt um og
var laus við alla öfund eða snobb eins
og hann kallaði það sjálfur. Hann var
óhræddur að prófa nýjungar, þrátt
fyrir að meta ákveðin rótgróin gildi
umfram nýjungar. Þannig prófaði
hann nýjungar í matreiðslu minni en
viðurkenndi að gamla góða skyrið og
hefðbundið brauð hentaði honum
betur en pastað. Samskipti okkar
voru sérstaklega hlý og skemmtileg
og þrátt fyrir ólíkar skoðanir á ýmsu
þá fann ég gagnkvæma virðingu.
Þannig var mér það ofviða að skilja
einlægan áhuga hans á Elvis Presley
en fannst þeim mun áhugaverðara að
sjá hann í dansskónum að bíða eftir
því að komast út á dansgólfið.
Áhugamál hans voru einkum fjöl-
skyldan, bílar, sund, ferðir til Laug-
arvatns þar sem þau hjónin áttu hjól-
hýsi og ýmislegt fleira.
Í haust þegar ég heimsótti hann á
hjartadeild Landspítalans áttum við
gefandi samræður og virtist hann
vera ákveðinn í því að nýta alla
möguleika til endurhæfingar og
sækja ýmislegt félagsstarf fyrir
aldraða sem hann hafði áður álitið
fyrir mun eldra fólk en sjálfan sig.
Þrátt fyrir ákveðna feimni og kvíða
við að sækja félagsstarf virtist hann
ákveðinn í að reyna fyrir sér og horfa
á þennan þröskuld sem áskorun.
Gömul gildi hans komu sterkt fram
um að hann ætti ekki að setja eigin
þarfir í forgang og ekki að skapa
neina óþarfa fyrirhöfn en eftir tals-
verðar samræður og hvatningu
horfði hann jákvæðum augum á end-
urhæfingu á Landakoti. Því miður
náði Svansi ekki að sinna þessari
áskorun vegna stöðugt hrakandi
heilsu en þess í stað mætti honum
frábær umönnun á þeim tveimur
deildum Landakots sem hann dvaldi
á síðustu mánuðina. Mig langar að
nota tækifærið og þakka starfsfólki
Landakots fyrir þann kærleik og
hlýju sem einkenndi umönnun þess.
Svansi minn, ég þakka þér af mikl-
um hlýhug fyrir allt sem þú gerðir
fyrir mig og nú þegar þú hefur lokið
þeim verkefnum sem fyrir þér lágu
mun ég gæta sonar þíns og afkom-
enda þinna um leið og við geymum
minningar um þig í hjarta okkar. Að
lokum ég kveð þig með ljóði Katrínar
Rutar Þorgeirsdóttur „afi minn“ fyr-
ir hönd barna minna.
Nú hefur það því miður gerst
að vond frétt til manns berst.
Kær vinur er horfinn okkur frá
því lífsklukkan hans hætti að slá.
Rita vil ég niður hvað hann var mér kær
afi minn góði sem guð nú fær.
Hann gerði svo mikið, hann gerði svo margt
og því miður get ég ekki nefnt það allt.
En alltaf í huga mínum verður hann
afi minn góði sem ég ann
í himnaríki fer hann nú
þar verður hann glaður, það er mín trú.
Því þar getur hann vakað yfir okkur dag og
nótt
svo við getum sofið vært og rótt
hann mun ávallt okkur vernda
vináttu og hlýju mun hann okkur senda.
Elsku afi, guð mun þig geyma
yfir okkur muntu sveima
en eitt vil ég þó að þú vitir nú
minn allra besti afi, það varst þú.
Jóna Rut Guðmundsdóttir.
SVANBERG K.
ÞÓRÐARSON
Morgunblaðið birtir minningar-
greinar alla útgáfudagana.
Skil Minningargreinar skal senda í
gegnum vefsíðu Morgunblaðsins:
mbl.is (smellt á reitinn Morgun-
blaðið í fliparöndinni – þá birtist
valkosturinn „Senda inn minning-
ar/afmæli“ ásamt frekari upplýs-
ingum).
Lengd Minningargreinar séu ekki
lengri en 2.000 slög (stafir með
bilum - mælt í Tools/Word Count).
Ekki er unnt að senda lengri grein.
Hægt er að senda örstutta kveðju,
HINSTU KVEÐJU, 5-15 línur, og
votta þeim sem kvaddur er virð-
ingu sína án þess að það sé gert
með langri grein. Ekki er unnt að
tengja viðhengi við síðuna.
Minningar-
greinar