Morgunblaðið - 07.04.2006, Blaðsíða 6

6 FÖSTUDAGUR 7. APRÍL 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Hann er svo léttur að það má
ekki einu sinni kalla hann rjóma.
Frábær með heitum réttum, í salöt og ídýfur.
Sýrður léttur er notaður eins og sýrður rjómi.
5% Sýrður léttur
NÝJUNG!
5%
aðeins
VELFERÐARSJÓÐUR barna á Ís-
landi hefur úthlutað Félagi les-
blindra styrk að upphæð 4,5 millj-
ónir króna til að auka þekkingu á
lesblindu. Þá verður á næstu vik-
um gengið frá veitingu sum-
argjafa sjóðsins til þurfandi
barna á Íslandi, samtals að upp-
hæð 12 milljónir króna.
Kári Stefánsson, forstjóri Ís-
lenskrar erfðagreiningar, afhenti
Guðmundi Johnsen, formanni Fé-
lags lesblindra, styrkinn við há-
tíðlega athöfn í bíósal Austurbæj-
arskóla í gær, að viðstöddum
heilbrigðis- og trygginga-
málaráðherra, Siv Friðleifsdóttur,
og fleiri gestum.
Lesblinda er skilgreind sem
fötlun og eiga um 20% Íslendinga
við lestrarörðugleika að eiga,
10% landsmanna eru illa les-
blindir og 5% ólæsir. Með styrkn-
um vill Velferðarsjóður barna
leggja sitt af mörkum í barátt-
unni við lesblindu hér á landi.
Ýmsar leiðir eru nú færar í þeim
efnum. Á næstunni er væntanleg
bók um lesblindu frá Félagi les-
blindra en félagið berst m.a. fyrir
því að komið verði upp greining-
arstöð fyrir lesblinda, til að
greina hverjar eru heppilegustu
leiðirnar fyrir hvern og einn sem
á við þennan vanda að stríða.
Sumargjafir til barna
Eins og sl. fjögur ár mun Vel-
ferðarsjóður barna úthluta sum-
argjöfum til þurfandi barna á Ís-
landi. Upphæðin nemur 12
milljónum króna að þessu sinni en
alls hefur sjóðurinn lagt nærri 50
milljónir til þessa málaflokks. Fé-
lagsþjónustur sveitarfélaga munu
sjá um að dreifa styrkjunum auk
Mæðrastyrksnefndar og Hjálp-
arstarfs kirkjunnar. Sumargjafir
Velferðarsjóðs tryggja að börn –
sem eiga þess ekki annars kost –
geti notið sumardvalar í íþrótta-
eða sumarbúðum, og eignast ný
föt eða leikföng.
Velferðarsjóður barna styrkir Félag lesblindra
Morgunblaðið/Ásdís
Ingibjörg Pálmadóttir, framkvæmdastjóri Velferðarsjóðs barna, Guðmundur Johnsen, formaður Félags les-
blindra, Kári Stefánsson, forstjóri ÍE, og Siv Friðleifsdóttir heilbrigðisráðherra ásamt stjórn Félags lesblindra.
MEÐ lögum frá 2001 sem lögðu al-
gert bann við að sýna tóbak á sölu-
stöðum fór löggjafinn út fyrir mörk
tjáningar- og atvinnufrelsisákvæða
stjórnarskrárinnar, að því er fram
kemur í tveimur dómum sem féllu í
Hæstarétti í gær.
Í lögum 6/2002 um tóbaksvarnir
segir að tóbaki og vörumerkjum tób-
aks skuli komið þannig fyrir á útsölu-
stöðum að það sé ekki sýnilegt við-
skiptavinum. Að mati Hæstaréttar
hafði ekki verið sýnt fram á þörfina
fyrir að láta bannið taka til verslana
þar sem þeir sem vilja kynna sér tób-
ak og kaupa það eiga erindi. Sölvi
Óskarsson, forsvarsmaður Tóbaks-
verslunarinnar Bjarkar, var einn
stefnanda og taldist verslun hans
vera sérverslun fyrir tóbaksvörur.
Tóbaksbúðin Björk og aðrar sér-
verslanir fyrir tóbak mega því áfram
hafa tóbak til sýnis í verslunum en
ákvæði laganna um bann við að tóbak
sé sýnilegt standa hins vegar hvað
varðar verslanir þar sem tóbak er til
sýnis innan um aðrar vörur. Hæsti-
réttur taldi að með algeru banni við
að sýna tóbaksvörur hafi ekki verið
gætt meðalhófs og löggjafinn ekki
valið vægasta úrræðið.
Auk Sölva stefndi tóbaksfyrirtæk-
ið Japan Tobacco í Finnlandi og Sviss
íslenska ríkinu vegna málsins. JT
krafðist einnig viðurkenningar á því
að fyrirtækið mætti birta í fjölmiðl-
um texta sem fjallaði um breytingar
sem gerðar voru á vöruheitum fyr-
irtækisins en Hæstiréttur taldi að
bann við birtingu umrædds texta
stangaðist ekki á við eignaréttar-,
tjáningarfrelsis- eða atvinnufrelsis-
ákvæði stjórnarskrárinnar. Hins
vegar taldi dómurinn að JT hefði
mátt miðla ákveðnum upplýsingum
um vörurnar til Sölva, þar sem hann
hafði leyfi til sölu á tóbaksvörum. Sú
miðlun þótti ekki stangast á við
ákvæði laganna sem miðuðu einkum
að því að girða fyrir hvers konar aug-
lýsingar á tóbaksvörum til almenn-
ings.
Annar dómur gekk um
sama álitaefni í Hæstarétti
Í Hæstarétti í gær gekk annar
dómur um sama álitaefni en þar
stefndu British American Tobacco
Nordic OY og British American To-
bacco Limited íslenska ríkinu. Í því
máli komst Hæstiréttur að sömu nið-
urstöðu og í máli Sölva um að tóbaks-
vörur mættu vera sýnilegar í sér-
verslunum fyrir tóbak en þar sem
kröfugerð BAT hafði ekki afmarkað
nánar hvar og hvernig tóbak ætti að
vera gert sýnilegt viðskiptavinum,
þótti ekki vera unnt að fallast á
kröfugerð fyrirtækisins. Taldi
Hæstiréttur það samrýmast ákvæð-
um stjórnarskrár um tjáningar- og
atvinnufrelsi að setja skorður við því
að heilsuspillandi vörur á borð við
tóbak séu í augsýn annarra viðskipta-
vina en þeirra sem vilja kaupa þær.
Í héraði hafði málinu lyktað þannig
að íslenska ríkið var sýknað af öllum
kröfum í báðum málunum, að því
undanskildu að JT var talið heimilt
að miðla upplýsingum um tóbak til
Sölva Óskarssonar.
Hæstaréttardómararnir Gunn-
laugur Claessen, Garðar Gíslason,
Guðrún Erlendsdóttir, Hrafn Braga-
son og Markús Sigurbjörnsson
dæmdu í málinu. Einar Karl Hall-
varðsson hrl. flutti málið fyrir hönd
íslenska ríkisins, Hróbjartur Jónat-
ansson hrl. flutti mál JT og Sölva
Óskarssonar og fyrir hönd BAT flutti
Óttar Pálsson hrl. málið.
Tóbaksverslanir mega hafa
tóbak sýnilegt, aðrar ekki
Eftir Árna Helgason
arnihelgason@mbl.is
SÖLVI Óskarsson, eigandi Tób-
aksbúðarinnar Bjarkar í Banka-
stræti, sagðist vera afar sáttur við
dóm Hæstaréttar og ákvað hann í
gær að fella tjald sem hann hefur
haft fyrir skápnum sem geymir
tóbaksvörur í versluninni frá því
að lögin tóku gildi.
Sölvi segist hafa verið ósáttur
við þessi lög frá upphafi enda sé
ákaflega erfitt að selja vöru sem
ekki megi sjást. Slíkt sé óskilj-
anleg kvöð fyrir verslun sem selji
ákveðna vörutegund, að hún megi
ekki hafa þá vöru sýnilega þannig
að viðskiptavinir geti valið milli
tegunda og séð hvað sé á boð-
stólum. „Ég er því sæll og glaður
með þessa niðurstöðu,“ segir
Sölvi.
Felldi tjaldið
er hann heyrði
niðurstöðuna
BORGARRÁÐ samþykkti í gær
tveggja milljóna aukafjárveitingu til
Námsflokka Reykjavíkur vegna ís-
lenskunáms innflytjenda. Samning-
ur sem borgin gerði við Mími sí-
menntun var rammasamningur um
700 nemendur, en þeim fjölda hefur
þegar verið sinnt á liðnu námsári.
Því kemur til aukafjárveiting til að
svara þeirri miklu spurn sem nú er
eftir námi, að sögn Stefáns Jóns Haf-
stein, formanns menntaráðs.
Stefán segir eftirspurnina eftir ís-
lenskukennslu sýna glöggt hve mikil
þörf sé á að hlúa að og þróa slíka
kennslu sem annað mál hér á landi,
með stöðugum „innflutningi á vinnu-
afli“ sem í reynd sé fólk sem þurfi að
laga að samfélaginu og háttum svo
það geti orðið nýtir borgarar. „Við
settum 3 milljónir í þróun námsefnis
og útgáfu í ár, en ég tel að meira
þurfi á næstu misserum og bind von-
ir við að ríkisvaldið og fleiri sveit-
arfélög komi að þessu mikilvæga
samfélagsverkefni,“ segir Stefán.
Aukafjárveit-
ing vegna ís-
lenskunáms
innflytjenda
„MIG langar að vekja athygli á
gríðarlegum sóðaskap sem skapast
af því að fólk er hætt að reykja inni
hjá sér,“ segir í ábendingu sem Um-
hverfissviði Reykjavíkur hefur bor-
ist og birtir á vef sínum í tengslum
við vitundarvakninguna Virkjum
okkur! sem stendur nú sem hæst, en
henni er ætlað að vekja borgarbúa
til umhugsunar um umhverfi sitt og
hvetja fólk til að ganga vel um.
Á vef Umhverfissviðs er bent á að
magn sígarettustubba og glerbrota
virðist hafa aukist í borginni af
tvennum ástæðum. Annars vegar
sökum þess að gestir fá að ganga út
af kránum með glös eða flöskur og
hins vegar sökum þess að fólk reyki
utandyra vegna þess að víðast er
orðið bannað að reykja innanhúss.
Þannig standi fólk úti á svölum í
heimahúsum og reyki, auk þess sem
bílstjórar kasti logandi stubbunum
út um opnar bílrúður sínar. Í um-
fjöllun Umhverfissviðs er talað við
Rúnar Harðarsson hjá Hreinsi-
tækni, sem segir sígarettustubba
vera áberandi rusl í bænum og að
þá megi finna víða eins og utan
íbúðablokka og skrifstofubygginga.
Sígarettustubbar vaxandi vandamál
SAMÞYKKT var í borgarráði í
gær að auglýsa að nýju 10 ein-
býlishúsalóðir sem gengu af í
útboði í Úlfarsárdal. Meðalverð
einbýlishúsalóðanna sem seld-
ust var um 14 milljónir króna.
Dagur B. Eggertsson, for-
maður Skipulagsráðs, segir
lóðir vissulega misjafnar, en í
þessu tilviki hafi þeir sem buðu
haft mestan áhuga á öðrum lóð-
um en þeim sem gengu af. „Við
stóðum mjög dyggan vörð um
það að enginn gæti hamstrað,
að hver einstaklingur fengi að-
eins eina lóð,“ segir Dagur.
„Þeir sem buðu í margar lóðir
fengu aðeins eina. Nú gefst tíu
nýjum fjölskyldum færi á að
koma yfir sig þaki þarna.“
Lóðir sem
gengu af aug-
lýstar að nýju