Morgunblaðið - 07.04.2006, Blaðsíða 10

10 FÖSTUDAGUR 7. APRÍL 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
GEIR H. Haarde utanríkisráðherra sagði á Al-
þingi í gær að ekki væri rétt að útiloka að til
endurskoðunar kæmi á varnarsamningnum við
Bandaríkjamenn eða jafnvel uppsagnar hans.
En í ljósi þess að bandarísk stjórnvöld hefðu
ítrekað skuldbindingar sínar samkvæmt varn-
arsamningnum væri fyrsta skrefið að Ísland og
Bandaríkin ættu viðræður um framhald varn-
arsamstarfsins. Hann sagði varhugavert að
segja upp varnarsamningnum við núverandi að-
stæður.
Utanríkisráðherra flutti munnlega skýrslu
um utanríkismál á Alþingi í gær og stóðu um-
ræður um hana í allan gærdag. Kastljósið
beindist einkum að stöðunni sem upp er komin í
varnarmálum eftir ákvörðun Bandaríkjamanna
um að draga stórlega úr starfsemi Bandaríkja-
hers á Keflavíkurflugvelli síðar á þessu ári.
Geir sagði m.a. að viðræðurnar við Banda-
ríkjamenn hlytu að snúast um það hvernig
tryggja mætti varnir landsins í kjölfar ákvörð-
unar Bandaríkjaforseta um að kalla loftvarn-
arsveitir frá Íslandi. Markmið viðræðnanna
væri að ná niðurstöðu sem íslensk stjórnvöld
teldu að uppfyllti skilyrði um fullnægjandi og
æskilegan varnarviðbúnað vegna Íslands. Þeg-
ar Geir var spurður nánar út í þetta á Alþingi í
gær sagði hann m.a.: „Okkar afstaða er sú að
það hefði verið best að þessar [orrustu]þotur
væru hér áfram. Sá möguleiki er ekki lengur
uppi á borðinu. Ég tel mjög varhugavert, og
jafnvel hættulegt, að ætla að segja upp varn-
arsamningnum við núverandi aðstæður, þó að
við getum ekki útilokað þann möguleika ef eng-
ir samningar nást, eins og ég gat um í ræðu
minni.
Við þurfum að tryggja hér viðbúnað sem við
sjálfir teljum vera fullnægjandi, lágmarks við-
búnað, hvort sem það er í formi fastrar viðveru
hér eða annars konar viðbúnaðar. Það er nokk-
uð ljóst að það verður ekki föst viðvera af hálfu
Bandaríkjamanna hér, þá er spursmálið hvað
getur komið hér í staðinn, sem veitir fullnægj-
andi vörn, að okkar mati og okkar bandalags-
þjóða, og það er það sem þessar viðræður snú-
ast um.“ Geir sagði að varnarsamstarf byggðist
á varnaráætlun og að unnið væri að því að ljúka
gerð nýrrar áætlunar.
Evrópuherstjórn Bandaríkjanna hefði um-
sjón með áætlunargerðinni, en Ísland væri á
hennar svæði. Bandaríkjamenn gerðu ráð fyrir
frekari kynningu og samráði um áætlunina eftir
nokkrar vikur.
Geir sagði ennfremur að þótt vonir stæðu til
að samningar næðust við bandarísk stjórnvöld
þyrfti jafnframt að ræða málið innan NATÓ.
Gagnrýnir stefnuleysi
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, formaður Sam-
fylkingarinnar, gagnrýndi ríkisstjórnina fyrir
stefnuleysi í öryggis- og varnarmálum. „Nú
sitja þeir með málið í fanginu, úrræðalausir og
bíða eftir því að Bandaríkjamenn vinni nýja
varnaráætlun fyrir Ísland. Þetta eru hinir vilj-
ugu og stefnuföstu ráðamenn Íslands.“
Hún sagði síðar í ræðu sinni að ákveðinn
áherslumunur væri milli stjórnarflokkanna í ut-
anríkis- og varnarmálum. Sjálfstæðisflokkurinn
virtist hallari undir samstarf við Bandaríkin en
Framsóknarflokkurinn við Evrópu. Ingibjörg
sagði ennfremur að engum blöðum væri um það
að fletta að Íslendingar myndu í framtíðinni
fremur tengjast Evrópu en Bandaríkjunum.
„Þar verður okkar öryggissamfélag þegar til
framtíðar er litið,“ sagði hún.
Birgir Ármannsson, þingmaður Sjálfstæðis-
flokks, sagði eftir ræðu Ingibjargar Sólrúnar,
að stefna Samfylkingarinnar væri ekki skýr í
varnar- og öryggismálum. Ingibjörg Sólrún vís-
aði því á bug. Hún sagði að Samfylkingin hefði
unnið sérstaka skýrslu um varnir gegn aðsteðj-
andi vá. Þar kæmi skýrt fram hver sýn Sam-
fylkingarinnar væri í þessum málaflokki, þ.e. að
það þyrfi að semja um stöðu Íslands í varnar- og
öryggiskerfi Atlantshafsbandalagsins og Evr-
ópu án þess að stefna að uppsögn varnarsamn-
ingsins við Bandaríkin. „Þess vegna viljum við
að látið verði reyna á sjöundu grein samnings-
ins um Atlantshafsbandalagið og að farið verði
með þetta mál inn á vettvang NATÓ, þar sem
unnið verði að okkar málum á næstu sex mán-
uðum.“
Magnús Stefánsson, þingmaður Framsókn-
arflokks og varaformaður utanríkismálanefnd-
ar þingsins, sagði m.a. að hann hefði helst viljað
að Bandaríkjamenn héldu áfram að annast
varnir Íslendinga. Veru-
leikinn væri hins vegar
annar og breytingar
framundan. Við blasti
aukið samstarf Íslend-
inga við NATÓ í varnar-
málum. Hann sagði á
hinn bóginn óraunhæft að
auka tengslin við Evrópu-
sambandsríkin í öryggis-
og varnarmálum.
Ögmundur Jónasson,
þingflokksformaður
Vinstri grænna, sagði að allir flokkar á Alþingi
nema Vinstri grænir settu traust sitt á NATÓ.
Hann sagði að Íslendingar ættu að koma sér út
úr NATÓ og treysta hagsmuni landsins með
öðrum hætti. Guðjón A. Kristjánsson, formaður
Frjálslynda flokksins, kvaðst telja að NATÓ
ætti sinn þátt í því hversu friðvænlega horfði í
okkar heimshluta. Hann
sagði ennfremur að Íslend-
ingar þyrftu að sjálfsögðu að
hafa varnarviðbúnað hér á
landi. Þá sagði Halldór Blön-
dal, þingmaður Sjálfstæðis-
flokks og formaður utanrík-
ismálanefndar, m.a. að
mörgum hefði verið heitt í
hamsi þegar Bandaríkja-
menn hefðu tilkynnt um
ákvörðun sína í varnarmál-
um hér á landi. Heimurinn
væri hins vegar að breytast og þeir hefðu ekki
lengur tök á því að rækja varnarskyldur sínar
með sama hætti og áður. Bandaríkjamenn vildu
þó standa við varnarsamninginn „og auðvitað
hljótum við nú að horfa til þess hvernig við get-
um tryggt varnir og öryggi þjóðarinnar með
öðrum hætti,“ sagði hann.
Geir H. Haarde utanríkisráðherra flytur skýrslu um utanríkismál
Varhugavert að segja
varnarsamningnum upp
Stjórnvöld gagnrýnd fyrir stefnuleysi í varnarmálum
Morgunblaðið/Sverrir
EINAR K. Guðfinnsson sjávarútvegsráðherra
varar menn við því að draga allt of víðtækar
ályktanir af þeim upplýsingum sem fram koma
hjá Hafrannsóknastofnun úr svokölluðu tog-
araralli. Kom þetta fram í máli ráðherra á Al-
þingi í gær.
Magnús Þór Hafsteinsson, þingflokks-
formaður Frjálslynda flokksins, gerði upplýs-
ingar Hafró að umtalsefni í upphafi þingfundar
á Alþingi. „Enn eina ferðina fáum við slæmar
fréttir af uppbyggingu okkar dýrmætustu fisk-
stofna. Þorskurinn og ýsan eru nánast í frjálsu
falli. Þessi fréttatilkynning segir okkur að
stofnvísitala þorsks hafi lækkað um 15% frá því
í fyrra,“ sagði hann.
Sjávarútvegsráðherra varaði hins vegar við
of víðtækum ályktunum af upplýsingum úr tog-
araralli. „Auðvitað gefa þær ákveðnar vísbend-
ingar en þær eru ekki til þess fallnar að draga
svo víðtækar ályktanir, hvorki varðandi afla-
heimildir né stærð þorskstofnsins. Það sem
vantar á er bæði upplýsingar um aflagreinda
vísitölu og aldursgreindan afla. Það liggur ekki
fyrir fyrr en í vor.“
Varar við allt of víð-
tækum ályktunum
FÉLAGSMÁLARÁÐHERRA hefur lagt fram á
Alþingi frumvarp um að atvinnuleysisbætur
nemi 70% af meðaltali heildarlauna á ákveðnu
tímabili. Frumvarpið var boðað í samninga-
viðræðum Samtaka atvinnulífsins og Alþýðu-
sambands Íslands fyrir jól. Það felur í sér breyt-
ingar á lögum um atvinnuleysistryggingar.
„Lagt er til að atvinnuleitendur sem uppfylla
skilyrði frumvarpsins eigi rétt á atvinnuleys-
isbótum sem nema 70% af meðaltali heildarlauna
á ákveðnu viðmiðunartímabili í allt að þrjá mán-
uði,“ segir í skýringum frumvarpsins. „Þó er
gert ráð fyrir að slíkar atvinnuleysisbætur geti
ekki numið hærri fjárhæð en sem nemur 180.000
kr. á mánuði miðað við rétt til óskertra atvinnu-
leysisbóta. Eftir þrjá mánuði miðast upphæð
bóta við grunnatvinnuleysisbætur sem verða
4.431 kr. á dag eða 96.000 kr. á mánuði. Að auki
er lagt til að lengd tímabils sem heimilt er að
greiða samfellt atvinnuleysisbætur til atvinnu-
leitenda verði stytt úr fimm árum í þrjú ár.“
Fjárlagaskrifstofa fjármálaráðuneytisins hef-
ur reiknað út að kostnaður ríkissjóðs geti aukist
um sex til sjö hundruð milljónir á næsta ári,
verði frumvarpið samþykkt, miðað við a.m.k.
2,6% atvinnuleysi.
Atvinnuleysisbætur
nemi 70% af launum
GEIR H. Haarde utanríkisráðherra telur að
stefna eigi að því að einkafyrirtæki annist
rekstur Keflavíkurflugvallar. Þetta kom
fram í máli hans á Alþingi í gær en þá flutti
hann munnlega skýrslu um utanríkismál.
„Ég tel að stefna eigi að því að einkafyr-
irtæki annist rekstur Keflavíkurflugvallar
eins og tíðkast víða annars staðar. Þá væri
stofnað hlutafélag í eigu ríkisins um rekstur
flugvallarins en ekki látið staðar numið þar
heldur yrði félagið einkavætt í framhaldinu.
Innlendum og erlendum fjárfestum byðist
með þessu vænlegur fjárfestingarkostur,“
sagði ráðherra en lagði áherslu á að engar
ákvarðanir hefðu verið teknar í þessum efn-
um.
Ögmundur Jónasson, þingflokksformaður
Vinstri grænna, greip þetta á lofti og sagði
að Keflavíkurflugvöllur væri óaðskiljanlegur
hluti af öryggisviðbúnaði okkar þjóðar. „Það
á einnig við um Flugmálastjórn, það á einnig
við um Landhelgisgæsluna, en ég vek at-
hygli á að í öllum þessum tilvikum eru uppi
áform og þegar komin fram frumvörp um að
hlutafélagavæða og einkavæða þessa þjón-
ustu.“ Hann spurði hvort ekki væri rétt að
ríkisstjórnin endurskoðaði þau einkavæðing-
aráform sín. Geir sagði ekki ástæðu til þess.
Síðan sagði Geir: „Varðandi reksturinn á
flugvellinum í Keflavík er núna tækifæri til
að koma því máli í búning. Við erum auðvit-
að með Flugstöð Leifs Eiríkssonar í
ákveðnu formi, hún er hlutafélag í eigu rík-
isins, nýbúin að halda sinn aðalfund, sá
rekstur gengur mjög vel og hefur skilað
ágætum arði og góðri tekjuniðurstöðu. En
það sem þarf að gera núna varðandi sjálfan
flugvöllinn er að ganga frá forminu á þessu.
Ég bendi þingmanninum á það að í ná-
grannalöndunum, bæði í Bretlandi, Dan-
mörku og miklu víðar í Evrópu, er til ákveð-
ið líkan að því hvernig eigi að reka svona
flugvöll. Ég tel rétt að við skoðum það mjög
vel og fordómalaust gagnvart eignarhaldi á
slíku.“
Hugsi yfir hugmyndum ráðherra
Magnús Stefánsson, þingmaður Fram-
sóknarflokks og varaformaður utanrík-
ismálanefndar þingsins, sagðist hafa orðið
nokkuð hugsi þegar hann heyrði af umrædd-
um hugmyndum ráðherra um að einkafyr-
irtæki ræki Keflavíkurflugvöll. „Ég lít svo á
að hér hafi ráðherra verið að viðra hug-
myndir, eins og hann reyndar tók fram og að
ekki liggi fyrir neinar ákvarðanir í þessu
efni.“
Magnús taldi það vel koma til greina að
Flugstöð Leifs Eiríkssonar tæki yfir flug-
brautirnar en bætti við: „Ég tel að ríkið eigi
að eiga þessar flugbrautir – í hlutafélags-
formi ef svo ber undir. En ég tel það vel
koma til greina að ríkið leigi einkaaðilum
rekstur flugbrautanna. Það eru dæmi um
slíkt fyrirkomulag á einhverjum stöðum og í
einhverjum löndum.“
Einkafyrirtæki annist
rekstur Keflavíkurflugvallar
ENGAR tölur eru nefndar í skriflegu svari
dómsmálaráðherra á Alþingi við fyrirspurn Sig-
urjóns Þórðarsonar, þingmanns Frjálslynda
flokksins, um kostnað við rannsókn Baugsmáls-
ins svonefnda. Í svarinu segir að Baugsmálið sé
margþætt og að það sé enn til meðferðar á við-
eigandi stöðum í réttarkerfinu.
Þingmaðurinn lagði fram skriflega fyrirspurn
til ráðherra fyrr í vetur og spurði: „Hver hefur
kostnaður orðið við rannsókn „Baugsmálsins“
sem hófst með húsrannsókn 28. ágúst 2002?“
Svari ráðherra var dreift á Alþingi í gær.
„Málið sem um er spurt, svonefnt „Baugsmál“,
er margþætt og er enn til meðferðar á viðeig-
andi stöðum í réttarkerfinu, en niðurstöðu hér-
aðsdóms um hluta þess hefur verið áfrýjað til
Hæstaréttar og annar hluti bíður meðferðar
héraðsdóms,“ segir í svarinu.
„Rannsókn efnahagsbrotadeildar ríkislög-
reglustjóra á málinu hófst í ágúst 2002 og skipt-
ist síðan. Í september 2003 sendi efnahags-
brotadeild hluta af málinu til skattrann-
sóknarstjóra ríkisins þar sem fyrir lá rök-
studdur grunur lögreglu um brot gegn
skattalöggjöf. Skattlagning vegna þessa hluta
málsins hefur verið og er í meðferð í skattkerf-
inu. Sá hluti málsins sem áfram var til rann-
sóknar hjá efnahagsbrotadeild fór til meðferðar
setts ríkissaksóknara.
Í árslok 2004 kærði skattrannsóknarstjóri til
efnahagsbrotadeildar ætluð skattalagabrot
tengd félaginu auk þess að leggja fyrir rík-
isskattstjóra skattlagningu vegna kærunnar.
Þessi þáttur málsins er enn til rannsóknar hjá
efnahagsbrotadeild.
Starfsfólk efnahagsbrotadeildar hefur unnið
að öllum þáttum málsins. Sérfræðivinna hefur
verið unnin í málinu, þ.e. hjá efnahagsbrota-
deild, skattyfirvöldum og settum ríkissaksókn-
ara.
Yfirlit yfir aðkeypta sérfræðiþjónustu í saka-
málum er tekið saman í lok hvers máls. Vinna
starfsmanna lögreglu og skattyfirvalda við mál
er aldrei tekin saman né verður hluti sak-
arkostnaðar sem til álita kemur að leggja á sak-
borninga að greiða að hluta eða öllu leyti.“
Engar tölur nefndar
um kostnað Baugs-
rannsóknar