Morgunblaðið - 26.04.2006, Blaðsíða 20

Þessi hattur er kominn yfirsextugt en hann kom inn ámitt bernskuheimiliskömmu eftir stríð þegar
lítið var til hér á landi í búðum. Þá
var ég þriggja ára og ekki veit ég
hvaðan hann kom en ég geri ráð fyr-
ir því að mamma eða amma hafi gef-
ið mér hann og mér þykir afskaplega
gaman að eiga þennan hatt ennþá
vegna minninganna sem eru við
hann tengdar,“ segir Hafdís Þórólfs-
dóttir sem var eina barn móður sinn-
ar, Gyðu Tómasdóttur.
„Fyrir vikið var alltaf verið að
taka af mér myndir. Móðir mín vann
á ljósmyndastofu Sigurðar Guð-
mundssonar alla mína barnæsku svo
það voru hæg heimatökin að fara
með mig í myndatöku. Hattinum var
tyllt á kollinn á mér og tekin fín
mynd sem mamma fékk svo nokkur
eintök af og sendi vinum og ætt-
ingjum.“
Hermannskassi utan um hattinn
„Þegar ég svo varð fullorðin þá
eignaðist ég dóttur og tók auðvitað
mynd af henni með þennan sama
hatt þegar hún var þriggja ára, rétt
eins og ég var á minni mynd. Og
þegar hún eignaðist dóttur þá var
það sama gert og þegar synir mínir
eignuðust dætur þá var leikurinn
endurtekinn. Þannig að allir kven-
kyns afkomendur mínir hafa verið
myndaðir með hattinn um þriggja
ára aldurinn, nema sú yngsta sem er
ekki nema eins og hálfs árs. Þessar
myndir hanga allar saman hér uppi á
vegg hjá mér.“
Hafdís segir hattinn halda sér vel
þrátt fyrir háan aldur og hann komi
til með að skreyta höfuð þeirra
stúlkna sem enn eru ófæddar innan
fjölskyldunnar. „Ég geymi hann enn
í sama kassanum og ég fékk hann í
og sá kassi er ekki síður merkilegur
en hatturinn. Hann er frá stríðs-
árunum. Þetta er Rauðakrosskassi
sem mér finnst ekki ólíklegt að ein-
hver hermaður hafi átt, því það er
nafn erlends manns á honum. En
ekki veit ég hvernig hann komst inn
á mitt heimili upphaflega. Hann
gegnir sínu hlutverki vel sem askja
utan um hattinn góða.“
Karlar sem taka feðraorlof eiga síður áhættu að deyja áður en þeir komast yfirfimmtugt, en þeir sem ekki taka feðraor-
lof. Á vef Svenska Dagbladet kom fram að þeir
feður sem bindast börnum sínum snemma tilfinn-
ingaböndum, taki nefnilega síður áhættu í lífinu.
Rannsókn við Umeå háskólann leiddi þetta í ljós
en nokkrum sænskum pörum sem eignuðust
fyrsta barn 1978 var fylgt eftir. Feður sem tóku
30-60 daga feðraorlof áttu 25% síður á hættu að
deyja fyrir fimmtugt en hinir.
Forsvarsmaður rannsóknarinnar, Anna Måns-
dotter, segir að áður hafi verið vitað að konur lifi
almennt heilbrigðara lífi eftir að þær verða mæður
en ekki hafi verið sýnt fram á sömu þróun hvað
karla varðar. Rannsóknin hafi leitt í ljós að eitt-
hvað gerist þegar þeir bindast börnum sínum til-
finningaböndum.
Almennt hefur verið sýnt fram á að karlar
taka meiri áhættu en konur, t.d. í umferðinni, og
að þeir drekka meira að meðaltali. Rannsóknin
leiddi í ljós að feðraorlof hafði góð áhrif á heilsu
karla. Ástæðurnar eru taldar tvær: Karlarnir
taka síður áhættu í lífinu eftir að þeir bindast af-
kvæmum sínum og þeir taka meiri þátt í hefð-
bundnum hlutverkum kvenna. Niðurstöður
rannsóknarinnar benda ennfremur til þess að
heilsufar beggja kynja njóti góðs af jafnrétti inn-
an veggja heimilisins. Fyrri rannsóknir hafa ein-
mitt sýnt fram á að heilsu kvenna getur hrakað
þegar þær taka yfir hefðbundin hlutverk karla,
t.d. sem stjórnendur í fyrirtækjum. Það helgast
t.d. af því að þær bera enn meginábyrgðina á
heimili og fjölskyldu.
Feðraorlof hefur góð
áhrif á heilsu karla
 RANNSÓKN
Stráhattur frá stríðsárunum
 Kassinn er merktur amerískum
hermanni sem hefur fengið senda gjöf
í honum frá heimalandinu.
 Hatturinn og kassinn sem
hefur geymt hann í öll þessi ár.
Morgunblaðið/Ómar
Hafdís við myndina af sér, dóttur sinni og ömmustelpunum og allar að tala í síma. Efri röð frá vinstri: Hafdís,
Guðrún Svava Bjarnadóttir, dóttir Hafdísar, Hafdís Sif Svavarsdóttir, dóttir hennar. Neðri röð frá vinstri: Salka
Þöll Helgadóttir sonardóttir, Berglind Una Svavarsdóttir dótturdóttir og Birna Mjöll Styrmisdóttir sonardóttir.
Eftir Kristínu Heiðu Kristinsdóttur
khk@mbl.is
 FJÖLSKYLDUHEFÐ | Kvenkyns afkomendur myndaðir með hatt-
Allra meina bót“, var fullyrt íauglýsingu í útvarpinu umdaginn og var þar átt við
hörfræolíu. En hvað er svona gott
í hörfræolíu og fær fólk ekki bara
sömu hollustuna úr hörfræjunum
sjálfum og hörfræolíu? Kolbrún
Björnsdóttir
í Jurta-
apótekinu
varð fyrir
svörum.
„Hörfræ
eru mjög
holl en ef
fólk borðar
heil hörfræ
þá nýtir það
hinsvegar
ekki fitusýr-
urnar sem eru inni í fræjunum.
Þannig að fólk þarf að mala fræin
til að fá bæði fitusýrurnar og pró-
tein sem þar býr. Hörfræolía er
mjög rík af fitusýrunni omega3 en
einnig eru í henni omega6 og
omega9. Það sem skiptir öllu máli
er að geyma bæði hörfræin og
hörfræolíuna í kæli, því hvort-
tveggja er mjög viðkvæmt fyrir
skemmdum.“
Hún segir að stundum sé verið
að selja olíu sem hefur þránað,
vegna þess að hún hefur ekki ver-
ið geymd í kæli og þá bendir Kol-
brún á að hún sé alveg gagns-
laus.“ Hún segir að góð hörfræolía
sem hefur verið geymd samvisku-
samlega í kæli sé mjög góð fyrir
fólk. Fitusýrurnar halda þá lík-
amanum mjúkum, æðakerfinu
einnig svo og stoðkerfinu, húðinni
og hárinu.
Jafnar hormónakerfið
„Rannsóknir hafa sýnt að þetta
hefur líka áhrif á taugakerfið,
þunglyndi og annað sem tengist
því. Þetta jafnar líka hormóna-
kerfið og þess vegna er hörfræolía
talin góð fyrir konur á breyt-
ingaskeiðinu.“
Kolbrún tekur dæmi af full-
orðnum manni sem hún fékk í við-
tal til sín.
„Hann gerði ekkert af því sem
ég sagði honum að gera, nema
hann tók reglulega þann skammt
sem ég hafði ráðlagt honum af
omega3, og hann fann virkilega
mikinn mun á sér eftir svolítinn
tíma, vegna þess að hann hafði
ekki tekið lýsi í mörg ár, en í lýsi
er omega3. En það er allt í lagi að
taka bæði lýsi og hörfræolíu, eina
matskeið af hvoru.“
Morgunblaðið/Ásdís
 HEILSA
Mikil
hollusta
talin vera
í hörfræ-
olíu
Stundum er
verið að selja
olíu sem hefur
þránað, vegna
þess að hún
hefur ekki ver-
ið geymd í kæli
og þá er hún al-
veg gagnslaus
Ef fólk borðar hörfræin heil nýtast
ekki fitusýrurnar inni í þeim.
Daglegtlíf
apríl