Morgunblaðið - 26.04.2006, Blaðsíða 26

26 MIÐVIKUDAGUR 26. APRÍL 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
VÖRUMERKI eru oft ein verð-
mætasta eign fyrirtækja. Þau þjóna
mikilvægu hlutverki við markaðs-
setningu og hafa mikið auglýs-
ingagildi, auk þess að
gera neytendum kleift
að aðgreina vörur og
þjónustu eins aðila frá
vörum og þjónustu
annars aðila.
Vörumerkjavernd
fæst með skráningu
eða notkun vörumerk-
is. Sótt er um skrán-
ingu vörumerkis hér á
landi hjá Einkaleyfa-
stofunni sem er rík-
isstofnun undir yf-
irstjórn iðnaðar-
ráðherra. Vörumerki
þurfa að uppfylla skil-
yrði vörumerkjalaga nr. 45/1997, til
að fást skráð. Þau mega ekki vera al-
menns eðlis eða lýsandi fyrir þá vöru
eða þjónustu sem þau eiga að auð-
kenna. Þá má ekki skrá vörumerki
sem eru eins eða lík vörumerkjum
sem þegar eru skráð fyrir svipaða
vöru eða þjónustu. Vörumerkja-
skráning gildir í 10 ár í senn og er
hægt að endurnýja eins oft og eig-
andi merkis óskar.
Vörumerki eru eins og hver önnur
eign sem ber að hugsa vel um og
vernda. Skráning vörumerkis stað-
festir að vörumerki sé eign ákveðins
aðila. Eigendur vörumerkja fá
skráningarskírteini
sem sönnun skráningar
vörumerkisins. Mik-
ilvægt er að varðveita
skráningarskírteinið til
að sýna fram á einka-
rétt sinn.
Við skráningu vöru-
merkis fær eigandi
þess einkarétt á notkun
þess, sem þýðir að eig-
andi getur bannað
keppinautum að nota
vörumerki, lógó eða
annars konar við-
skiptaauðkenni sem
eru eins eða lík vöru-
merki hans. Að jafnaði er aðeins
talin vera ruglingshætta með
vörumerkjum þegar merkin eru
mjög lík og um sömu eða mjög líkar
vörur eða þjónustu er að ræða.
Skráning vörumerkis verndar þann-
ig aðeins þær vörur og þjónustu sem
lýst er í skráningarskírteininu.
Hægt er að selja vörumerki eins
og önnur eignaréttindi. Einnig er
hægt að heimila öðrum að nota vöru-
merki með svo kölluðu nytjaleyfi,
sbr. ákvæði 38. gr. vörumerkjalaga.
Nytjaleyfi geta verið takmörkuð í
tíma eða bundin við landsvæði. Oft
er fleirum en einum aðila veittur
réttur til notkunar. Hægt er að færa
slíka samninga inn í vörumerkja-
skrá.
Stundum hafa vörumerki að
geyma orð eða annað sem ekki er
háð einkarétti, t.d. tegundarheiti eða
lýsandi orð. Við þær aðstæður er
ekki hægt að koma í veg fyrir að aðr-
ir noti þá hluta merkis sem ekki eru
háðir einkarétti, ef notkunin er að
öðru leyti í samræmi við góða við-
skiptahætti. Ekki er heldur hægt að
koma í veg fyrir notkun vörumerkis
sem eigandi sjálfur hefur sett á
markað á EES-svæðinu (Evrópska
efnahagssvæðinu).
Mikilvægt er að geyma gögn sem
sanna notkun merkisins. Þegar
vörumerkjaskráning er orðin 5 ára
eða eldri og eigandi hefur ekki notað
merkið getur réttur til merkisins
tapast. Þá er nauðsynlegt að geta
sannað að merkið sé í notkun. Einka-
leyfastofan hefur ekki eftirlit með
notkun merkis. Ef merki er ekki
endurnýjað fellur skráningin niður.
Vörumerkjaskráning er lands-
bundin, þ.e. verndin nær aðeins til
Íslands. Ef nota á merkið erlendis og
merkið óskast skráð í þeim löndum
sem ætlunin er að selja vöruna eða
þjónustuna í, er um þrjá kosti að
velja:
Sækja um landsbundna skráningu
í hverju landi fyrir sig. Þá er um-
sóknin lögð inn til Einkaleyfastofu
(Patent office) í viðkomandi landi og
meðhöndluð samkvæmt þeim lögum
er þar gilda. Skráningin gildir þá að-
eins í því landi sem sótt er um skrán-
ingu í.
Sækja um alþjóðlega skráningu
gegnum hið svokallaða Madrid
skráningarkerfi sem Alþjóða-
hugverkastofnunin í Genf, WIPO
(World Intellectual Property Org-
anization), hefur yfirumsjón með.
Mögulegt er þá að sækja um skrán-
ingu í mörgum löndum með aðeins
einni umsókn. Hægt er að sækja um
slíka skráningu ef merkið hefur ver-
ið skráð landsbundinni skráningu á
Íslandi eða umsókn hefur verið lögð
inn til Einkaleyfastofunnar.
Sækja um skráningu Evrópu-
merkis (Community Trademark) hjá
OHIM (Office for Harmonization in
the Internal Market) sem er vöru-
merkja- og hönnunarskrifstofa
Evrópusambandsins og staðsett í
Alicante á Spáni. Þeir sem geta orðið
eigendur skráningar Evrópumerkis
eru þeir sem eru heimilisfastir eða
eru með virka atvinnustarfsemi í
einhverju ríki Evrópusambandsins.
Frá 1. október 2004 hefur verið
mögulegt að tilnefna Evrópusam-
bandið í heild sinni í alþjóðlegri
vörumerkjaumsókn samkvæmt
Madrid skráningarkerfinu.
Að lokum skal bent á að þegar
vörumerki er notað heimildarlaust
er rétt að bregðast skjótt við. Byrjað
skal á því að krefjast þess að notkun
merkisins verði hætt. Ef merkið hef-
ur fengist skráð hjá Einkaleyfastof-
unni er hægt að andmæla skráningu
þess (andmælafrestur er 2 mánuðir
frá skráningardegi). Ef andmæla-
frestur er liðinn eða merki hefur
ekki verið skráð hjá Einkaleyfastof-
unni má kæra til samkeppnisyf-
irvalda. Einnig er hægt að krefjast
lögbanns eða höfða mál fyrir dóm-
sólum til að stöðva notkun aðila á
merkinu. Frekari upplýsingar um
vörumerkjarétt er hægt að fá hjá
Einkaleyfastofunni og á slóðinni
www.els.is.
Vörumerkjavernd
Lára Helga Sveinsdóttir
fjallar um vörumerkjavernd
í tilefni af Alþjóðlega hug-
verkaréttardeginum
’Mikilvægt er að geymagögn sem sanna notkun
merkisins.‘
Lára Helga
Sveinsdóttir
Höfundur er lögfræðingur
á Einkaleyfastofunni.
ÞAÐ vefst fyrir mörgum hvað
einkaleyfi er.
Einkaleyfi veita vernd á uppfinn-
ingum. Einkaleyfi veita einkaleyf-
ishafa forskot á samkeppnisaðila þar
sem hann fær einkarétt á því að nota
uppfinningu sína og
getur hindrað aðra í að
hagnýta uppfinn-
inguna í 20 ár. Þegar
sótt er um einkaleyfi
samþykkir uppfinn-
ingamaður að gera
uppfinningu sína op-
inbera en þannig er
stuðlað að dreifingu
tækniþekkingar, sem
er einmitt lykilatriði í
allri framþróun í tækni
og vísindum. Einka-
leyfiseign fyrirtækja
er meðal þess sem fjár-
festar horfa til þegar
verðmæti fyrirtækja
eru metin. Í einkaleyf-
um má finna miklar
upplýsingar um nýj-
ustu tækni og vísindi á
hverjum tíma.
Á netinu eru gagna-
bankar þar sem gera
má leit að uppfinn-
ingum og einkaleyfum.
Sumir þeirra eru gjald-
frjálsir en kaupa þarf
áskrift að öðrum.
Óhætt er að fullyrða að
gagnabankarnir séu miklar fróð-
leiksnámur um tækniframfarir og
tækninýjungar.
Espacenet (esp@cenet) er gjald-
frjáls gagnabanki (http://www.es-
pacenet.com) en honum er haldið úti
af Evrópsku einkaleyfastofunni
(EPO). Í espacenet er hægt að fylgj-
ast með öllum helstu tækninýj-
ungum í heiminum. Fagmenn geta
fylgst með framförum á sínu tækni-
sviði og fyrirtæki geta fylgst með
samkeppnisaðilum auk þess sem
hægt er að gera leit að nöfnum fyr-
irtækja, nöfnum uppfinningamanna
og orðum í titli eða ágripi einkaleyf-
isskjala. Í gagnabankanum má finna
allt milli himins og jarðar sem varð-
ar einkaleyfisumsóknir og veitt
einkaleyfi í öllum helstu iðnríkjum
heims. Þar má jafnvel slá inn nöfn ís-
lenskra fyrirtækja og sjá hvar í
heiminum þau hafa lagt inn umsókn-
ir um einkaleyfi.
Upplýsingar fengnar úr espacenet
geta verið einn hlekkur af mörgum í
greiningu á arðsemi fyrirtækja.
Uppfinningamenn geta gert for-
athugun í gagnabankanum til að
kanna hvort einhver annar hafi þeg-
ar fengið sömu hug-
mynd og þannig komist
hjá því að leggja inn
umsókn með allri þeirri
vinnu og þeim tilkostn-
aði sem því fylgir. Þó
skal tekið fram að ef
leitin er viðamikil eða
mikilvægur liður í
framtíðarþróun fyr-
irtækja borgar sig að
leita aðstoðar sérfræð-
inga s.s. umboðsaðila
vegna einkaleyfa. Þá
veita Einkaleyfastofan
og upplýsingasetur um
einkaleyfi (staðsett í
Rannsóknarþjónustu
Háskóla Íslands og hjá
Impru á Akureyri)
einnig rágjöf og aðstoð.
Ísland gerðist aðili
að Evrópska einka-
leyfasamningnum
(EPC) 1. nóvember
2004. Um þessar
mundir vinnur Einka-
leyfastofan að íslensku
viðmóti á espacenet
gagnabankanum þar
sem hægt verður að
nálgast íslensku einkaleyfaskrána.
Hingað til hafa umsækjendur ekki
getað fengið beinan aðgang að ís-
lensku einkaleyfaskránni þannig að
um mikið framfaraskref er að ræða.
Vonir standa til að verkinu ljúki á
árinu.
Alþjóðlegur dagur hugverkarétt-
ar er haldinn hátíðlegur um heim all-
an í dag, 26. apríl. Af því tilefni býð-
ur Einkaleyfastofan til fyrirlestra, í
húsnæði sínu á Skúlagötu 63, þar
sem m.a. verður hægt að fræðast um
espacenet og upplýsingasetur um
einkaleyfi og eru allir velkomnir.
Fróðleiksnáma
um nýjustu tækni
og vísindi
Sigurlín Bjarney Gísladóttir
fjallar um Alþjóðlegan dag
hugverkaréttar
’Óhætt er aðfullyrða að
gagnabankarnir
séu miklar fróð-
leiksnámur um
tækniframfarir
og tækninýj-
ungar.‘
Sigurlín Bjarney
Gísladóttir
Höfundur starfar sem sérfræð-
ingur á Einkaleyfastofu.
BRÉF TIL BLAÐSINS
Morgunblaðið, Kringlunni 1, 103 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
STUÐNINGSHÓPUR sr. Sigfúsar
gerir alvarlegar athugasemdir við
skrif verkefnisstjóra samkirkju- og
upplýsingamála Þjóðkirkjunnar sem
birtist í Morgunblaðinu hinn 24. apríl
2006.
Verkefnisstjórinn gerir mjög lítið
úr öllum þeim fjölda, sem skrifaði
undir yfirlýsingu um að séra Sigfús
yrði sóknarprestur. Síðan leitar hún
logandi ljósi að smáhnökrum sem
finna má að undirskriftalistanum, en
segir síðan orðrétt: „Enginn dregur í
efa þann mikla hlýhug og stuðning
sem séra Sigfús Baldvin Ingvason
nýtur í Keflavík.“
Það er fundið að því að fáeinir sem
skrifuðu undir listann hafi haft heim-
ilisfang í annarri kirkjusókn. En
margir þeirra hafa einmitt notið
starfa séra Sigfúsar auk þess sem
hópurinn tekur ekki að sér að rit-
skoða listann ef frá er talið að hvert
nafn á listanum er aðeins talið einu
sinni.
 Við viljum benda Biskupsstofu á
eftirfarandi atriði varðandi und-
irskriftalista:
 Óheimilt er að safna kennitölum
á netinu.
 Undirskriftasöfnunin stóð ein-
ungis yfir í fjóra sólarhringa á
netinu (og á sama tíma var hætt
að skrá nöfnin á blöð sem lágu
frammi á bensínstöðvum).
 Stuðningshópurinn keypti eng-
ar auglýsingar til að auglýsa
undirskriftalistann.
 Enginn var þvingaður til að
skrá nafn sitt á listann heldur
gerði hver og einn upp hug sinn.
 Listanum var skilað í stafrófs-
röð og þá höfðu verið fjarlægð
öll nöfn sem voru tvítekin.
Á fjórum sólarhringum safnaðist
4.431 undirskrift til stuðnings séra
Sigfúsi eða rúmlega 75% sókn-
arbarna. Þrátt fyrir að mikill meiri-
hluti sóknarbarna sé einhuga um
hvern hann vill velja var það ekki
nægilegur fjöldi til að hafa áhrif á nið-
urstöðuna.
Þá verður viðkomandi tíðrætt um
að viðhöfð hafi verið lýðræðisleg
vinnubrögð. Við teljum hins vegar að
lýðræðið hafi verið fótum troðið.
Sjónarmið grasrótarinnar kom ekki
fram í niðurstöðu valnefndar og við
getum ekki útilokað að fyrirfram
ákveðnar skoðanir hafi ráðið úrslit-
um.
Við ítrekum að sóknarbörn hafa
komið á framfæri skýrum skilaboðum
um mikla almenna óánægju sókn-
arbarna í Keflavíkursókn. Ráðherra,
biskup og valnefnd hafa hins vegar
kosið að líta framhjá þeirri staðreynd.
Við hvetjum öll sóknarbörn til
virkrar þátttöku í safnaðarstarfi og
að staðið verði við þau fyrirheit sem
okkur voru gefin um að reynt yrði að
finna viðunandi niðurstöðu fyrir séra
Sigfús.
F.h. stuðningshóps sr. Sigfúsar B.
Ingvasonar,
BJÖRGVIN INGIMARSSON,
Hamragarði 4,
230 Reykjanesbæ.
Athugasemd við skrif
verkefnisstjóra Þjóðkirkjunnar
Frá Björgvini Ingimarssyni
Þorsteinn Gestsson fjallar
um vímuefni.
KOSNINGAR 2006
Guðvarður Jónsson: „Kosn-
ingaloforð“
Kári Páll Óskarsson: „Enginn
vill búa við mengun“
Toshiki Toma: „Þátttaka og
viðhorf í borgarstjórn“
Magnús Helgi Björgvinsson:
„Kópavogsbúar, við látum ekki
plata okkur“
Halldór Jónsson verkfræðing-
ur: „Beitum blýantinum“
Hjörtur Hjartarson kynning-
arstjóri: „exbé = leifar Fram-
sóknarflokksins í Reykjavík“
Hlynur Sæmundsson: „Kom-
andi borgarstjórnarkosningar“
Aðsendar greinar á mbl.is
www.mbl.is/greinar
ALDRAÐIR hafa greitt að fullu
gjöld sín til þeirra stofnana sem tek-
ið hafa að sér umönnun þeirra.
Hvað hefur gerst? Þeir fá ekki
þessa umönnun en það hefur ekkert
gerst því á rétti þeirra hefur verið
troðið alla tíð ef ekki af ríkisvaldi þá
hjúkrunarfólki.
Svartar skýrslur um íslensku
bankana litu dagsins ljós og hluta-
bréf hríðféllu í verði. Hvað hafði
gerst?
Það hafði ekkert gerst en bank-
arnir græddu milljarða á öllu saman
og ríkir urðu ríkari svo sem vera
ber. -
Herinn tók saman föggur sínar og
fylgdu því litlir kærleikar.
Hvað hafði gerst? Það hafði í raun
ekkert gerst nema herinn hefur
greinilega verið búinn að fá sig full-
saddan af gírugum Íslendingum.
Hátimbraðar og útúrvitlausar
auglýsingar skólanna birtast um
þessar mundir. Gósentíð hjá próf-
arkalesurum að lesa þessa vitleysu.
Nú er tiltekið að umsækjendur
skuli hafa kennarapróf!!!
Hvað hefur gerst? Það hefur ekk-
ert gerst því flestar eru auglýsing-
arnar fyrirfram sniðnar að ætt-
ingjum og vinum og skynhelgin og
helgislepjan er jöfn sem áður. –
Hvað hefur svo sem gerst? Það
hefur auðvitað ekkert gerst!
GUÐNI BJÖRGÓLFSSON,
kennari,
Háengi 2, 3A, Selfossi.
Hvað hefur gerst?
Það hefur ekkert gerst!
Frá Guðna Björgólfssyni
Fáðu úrslitin
send í símann þinn