Morgunblaðið - 26.04.2006, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 26. APRÍL 2006 15
ERLENT
KJARNAKLJÚFUR í sovésku
kjarnorkuveri í Tsjernobyl í Úkraínu
sprakk 26. apríl 1986 og gríðarstórt
geislavirkt ský barst yfir norðanvert
landið, Hvíta-Rússland, vestanvert
Rússland og stórt svæði í Norður-
Evrópu. Tveimur áratugum eftir
þetta versta kjarnorkuslys sögunnar
er enn deilt um afleiðingar þess.
Sameinuðu þjóðirnar skýrðu frá
því í fréttatilkynningu í september
að nær 60 manns hefðu þegar dáið
og áætlað væri að um 4.000 manns
myndu deyja af völdum geislameng-
unarinnar í Úkraínu, Hvíta-
Rússlandi og Rússlandi. Talan var
síðar hækkuð í 9.000 til samræmis
við niðurstöðu 600 síðna skýrslu um
afleiðingar slyssins.
Umhverfisverndarhreyfingar hafa
gagnrýnt þetta mat stofnana Sam-
einuðu þjóðanna og segja þær van-
meta afleiðingar kjarnorkuslyssins
stórlega. Grænfriðungar birtu í vik-
unni sem leið skýrslu þar sem því var
spáð að manntjónið yrði nær 100.000
í allri Evrópu.
„Í skýrslu Grænfriðunga er horft
til allrar Evrópu en í skýrslu okkar
er aðeins fjallað um þau svæði sem
urðu verst úti í löndunum þremur
þar sem mengunin var mest,“ sagði
talsmaður Alþjóðaheilbrigð-
ismálastofnunarinnar (WHO).
Tveir breskir kjarnorkuvís-
indamenn birtu nýlega skýrslu þar
sem þeir spáðu því að 30.000-60.000
manns myndu deyja úr krabbameini
af völdum Tsjernobyl-slyssins. Þeir
gagnrýndu stofnanir Sameinuðu
þjóðanna fyrir að einblína á Úkraínu,
Hvíta-Rússland og Rússland og
sögðu að rúmur helmingur geisla-
mengunarinnar hefði borist til ann-
arra Evrópulanda, meðal annars Sví-
þjóðar og Bretlands.
Óska eftir aðstoð
Fréttavefur breska ríkisútvarps-
ins BBC hafði eftir bandaríska pró-
fessornum Tim Mousseau, sem hefur
rannsakað afleiðingar slyssins í sjö
ár, að rannsóknir á afleiðingum
kjarnorkuárása Bandaríkjahers á
Japan árið 1945 sýndu að 20 ár væru
ekki nægur tími til að fá fulla yfirsýn
yfir afleiðingar stórfelldrar geisla-
mengunar. Liðið gætu tveir, þrír eða
jafnvel fjórir áratugir til viðbótar
þar til afleiðingar slyssins lægju fyr-
ir.
Tsjernobyl-slysið olli 400 sinnum
meiri geislamengun en kjarn-
orkusprengjan sem varpað var á
Hiroshima. Nær 800.000 hektarar af
ræktarlandi eru enn ónothæfir
vegna mengunarinnar og um fimm
milljónir manna búa á svæðum sem
menguðust í Hvíta-Rússlandi, Úkr-
aínu og Rússlandi.
Viktor Jústsjenkó, forseti Úkr-
aínu, skoraði á dögunum á auðug-
ustu þjóðir heims að hlaupa undir
bagga með Úkraínumönnum vegna
kostnaðarins af hreinsunarstarfinu.
Hann sagði að kostnaðurinn til þessa
næmi sem samsvarar 1.100 millj-
örðum króna og yrði líklega um
12.000 milljarðar fyrir árið 2015.
Afleiðingar Tsjernobyl-
slyssins enn mjög á reiki
AP
Þess verður minnst með mótmælum víða um heim í dag að 20 ár eru liðin
frá slysinu í Tsjernobyl-kjarnorkuverinu í Úkraínu. Suður-kóreskir and-
stæðingar kjarnorkuvera minnast hér slyssins á mótmælafundi í Seoul.
Eftir Boga Þór Arason
bogi@mbl.is
Fáðu úrslitin
send í símann þinn