Morgunblaðið - 04.04.2007, Blaðsíða 16

16 MIÐVIKUDAGUR 4. APRÍL 2007 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
GEORGE W. Bush Bandaríkja-
forseti gagnrýndi í gær Sýrlands-
heimsókn Nancy Pelosi, forseta
fulltrúadeildar bandaríska þings-
ins. Bush sagði Pelosi senda Sýr-
lendingum „blendin skilaboð“ sem
græfu undan tilraunum Banda-
ríkjastjórnar til að einangra Bas-
har al-Assad, forseta Sýrlands.
Walid alMoualem, utanrík-
isráðherra Sýrlands, tók á móti
Pelosi við komu hennar til Damas-
kus.
Pelosi vísaði gagnrýni Bush á
bug og sagði að viðræður við Sýr-
lendinga væru mikilvægur þáttur í
því að koma á friði í Írak.
Bush áréttaði ásakanir sínar um
að sýrlensk stjórnvöld styddu
hryðjuverka-
starfsemi. Hann
sagði yfirvöld í
Sýrlandi hafa
greitt fyrir ferð-
um vopnaðra
manna frá Sýr-
landi til Íraks
eða a.m.k. látið
hjá líða að koma
í veg fyrir þær.
Sýrlendingar hefðu einnig neitað
að framselja liðsmenn Hamas og
Hizbollah og græfu undan stjórn-
völdum í Líbanon. Bandaríkja-
stjórn hefur sniðgengið sýrlensku
stjórnina frá morðinu á Rafik
Hariri, fyrrverandi forsætisráð-
herra Líbanons, árið 2005.
Bush gagnrýnir ferð
Nancy Pelosi til Sýrlands
Nancy Pelosi
FUNDIN hefur verið lausn á raf-
hlöðuvanda farsímaeigenda utan
þjónustusvæðis ístungunnar. Að
sögn vefsíðunnar Trendhunter ætl-
ar japanskt fyrirtæki að markaðs-
setja hleðslutæki með handsveif og
verður hægt að afla nægilegar orku
til að nota gemsann í allt að átta
mínútur. Einkum er talið að tækið
geti komið sér vel fyrir þá sem eru
á ferð á afskekktum stöðum. En
einnig er bent á að fólk sem lendir í
náttúruhamförum geti notað sím-
ann til að koma frá sér neyð-
arboðum þótt rafhlaðan tæmist.
Hátækni –
með sveif
TALSMAÐUR þýsku
stjórnarinnar fordæmdi í
gær hóp vígamanna í Írak
fyrir að birta myndband
með tveim gísla sinna, 61
árs gamalli, þýskri konu,
Hannelore Krause, og tví-
tugum syni hennar, Sinan.
Faðir Sinans er íraskur
læknir og búa þau öll í
Bagdad.
Mæðginin grétu á
myndbandinu og báðu um
að lífi sínu yrði hlíft. Þeim
var rænt fyrir 10 dögum
og þess krafist að Þjóðverjar drægju herlið sitt frá Afganistan, ella yrðu
gíslarnir myrtir. Angela Merkel kanslari sagði nýlega að Þjóðverjar
myndu ekki láta þvinga sig til að hverfa frá Afganistan
Örvænting Hannelore Marianne Krause með
syni sínum, Sinan, á myndbandi ræningjanna.
Hóta að myrða mæðgin
Reuters
NORÐMAÐURINN Josef Jørgen-
sen er ekki af baki dottinn í pólitík
þó að hann sé orðinn 95 ára. Hann
er í sjöunda sæti á lista flokksins
Rautt kosningabandalag í bæj-
arstjórn í Sarpsborg en segist hafa
beðið um efsta sætið.
Til alls vís
HÓPUR vísindamanna undir for-
ystu Kaupmannahafnarháskóla
hefur þróað aðferð til að breyta
blóðflokkunum A, B og AB í O sem
hægt er að gefa öllum sjúklingum.
Mörg ár mun taka að sannreyna að-
ferðina áður en hún verður nothæf.
Breyta blóðflokki
GURBANGULY
Berdymukhame-
dov, nýkjörinn
forseti Túrkmen-
istans, hefur af-
létt ferðabanni af
ráðherrum
landsins. Forveri
Berdymukhame-
dovs í forseta-
embættinu, Sap-
armurat
Niyazov, öðru nafni „Túrkmen-
bashi“, bannaði öll ferðalög ráð-
herranna til að koma í veg fyrir að
þeir flýðu land.
Nýi forsetinn sagði að ráðherrum
væri nú „heimilt að ferðast til út-
landa til að kynna sér aðferðir er-
lendra stjórnvalda“. Fyrstu ferð-
irnar hafa verið skipulagðar, en
menntamálaráðherrann hyggur á
ferð til Malasíu og viðskiptaráð-
herrann er á leið til Rússlands.
Ráðherrar
fá að ferðast
Kurbanguly Berdy-
mukhamedov
JACQUES Chirac, forseti Frakk-
lands, varaði í gær við því að skorn-
ar yrðu niður fjárveitingar til hers-
ins, það myndi vera bæði „einfeldn-
islegt og ábyrgðarlaust“. Forsetinn
lætur af völdum í næsta mánuði.
Vill öflugan her
HUNDRUÐ Sómala, sem flúðu hörð átök í Mogadishu, hafa verið stöðvuð
við landamærin að Kenýa og kúldrast þar í tjöldum við skelfilegar að-
stæður. Fréttaritari breska ríkisútvarpsins, BBC, sagði að sex börn hefðu
dáið af völdum niðurgangssýki í bænum Doble þar sem flóttafólkið hefst
við. Yfirvöld í Kenýa lokuðu landamærunum á síðasta ári og segjast ekki
ætla að taka á móti flóttafólki frá Sómalíu.
Allt að 100.000 manns hafa flúið frá Mogadishu vegna átakanna sem
hafa kostað um 400 manns lífið, að sögn Flóttamannahjálpar Sameinuðu
þjóðanna.
Flóttafólk í mikilli neyð
Eftir Boga Þór Arason
bogi@mbl.is
VIKTOR Jústsjenkó, forseti Úkra-
ínu og hetja „appelsínugulu bylting-
arinnar“ 2004, tók mikla áhættu með
því að gefa út tilskipun um að leysa
bæri upp þingið og efna til kosninga
27. maí. Margir fréttaskýrendur
telja líklegt að tilskipunin komi for-
setanum sjálfum í koll og verði að-
eins til þess að andstæðingar hans
eflist.
Janúkóvítsj forsætisráðherra
hafnaði tilskipun Jústsjenkós, sagði
á skyndifundi á þinginu að forsetan-
um hefðu orðið á „örlagarík mistök“
og hvatti þingið til að halda áfram
störfum. Seinna hótaði forsætisráð-
herrann að knýja fram forsetakosn-
ingar ef Jústsjenkó rifti ekki tilskip-
uninni.
Stuðningsmenn forsætisráð-
herrans eru í meirihluta á þinginu og
það samþykkti strax að leysa upp yf-
irkjörstjórn Úkraínu, hindra að fé
yrði veitt til að halda þingkosningar
og biðja stjórnlagadómstól landsins
um að úrskurða hvort tilskipun for-
setans samræmdist stjórnarskránni.
Anatolí Grytsenko varnarmála-
ráðherra, annar af stuðningsmönn-
um Jústsjenkós í ríkisstjórninni,
kvaðst styðja ákvörðun forsetans og
sagði að her Úkraínu myndi fara eft-
ir tilskipuninni. Hinir ráðherrarnir
samþykktu á hinn bóginn tillögu um
stuðning við afstöðu þingsins.
Forsetinn gaf tilskipunina út í
fyrradag eftir að sjö klukkustunda
samningaviðræðum hans við leið-
toga þingmeirihlutans lauk án þess
að árangur næðist.
Jústsjenkó sakar Janúkovítsj um
að reyna að taka öll völd í sínar hend-
ur með því að telja stjórnarandstæð-
inga á að ganga til liðs við stjórnina.
Stjórnin nýtur stuðnings 250 þing-
manna af 450 en snúist fimmtíu þing-
menn á sveif með henni getur stjórn-
in hnekkt neitunarvaldi forsetans og
breytt stjórnarskránni.
Ellefu þingmenn stjórnarandstöð-
unnar ákváðu í síðasta mánuði að
styðja stjórnina en forsetinn segir
það brot á stjórnarskrárákvæði um
að aðeins þingflokkar, ekki einstak-
lingar, geti gengið til liðs við stjórn-
ina.
Jústsjenkó forseti sakar einnig
forsætisráðherrann um að hafa brot-
ið samkomulag sem þeir undirrituðu
í fyrra um stefnu stjórnarinnar.
Jústsjenkó aðhyllist sterkari
tengsl við Vesturlönd og vill að
Úkraína gangi í Atlantshafsbanda-
lagið. Janúkóvítsj er frá austurhluta
landsins þar sem margir íbúar eru
rússneskumælandi og vill efla
tengslin við Rússland en láta nægja
að auka samstarfið við NATO.
Janúkóvítsj reyndi að verða for-
seti í kosningum 2004 og var lýstur
sigurvegari en andóf lýðræðissinna í
„appelsínugulu byltingunni“ varð til
þess að hann varð að sætta sig við að
kosið yrði á ný. Þá tapaði hann
naumlega fyrir Jústsjenkó.
Janúkóvítsj komst þó aftur til
valda á liðnu ári þegar flokkur hans
fékk flest atkvæði í þingkosningum.
Janúkóvítsj tókst að mynda meiri-
hlutastjórn og Jústsjenkó neyddist
því til að skipa hann forsætisráð-
herra í ágúst.
Vatn á myllu Týmóshenkó
Jústsjenkó hefur oft verið gagn-
rýndur fyrir að vera of linur stjórn-
málamaður og tilskipun hans kom
því nokkuð á óvart.
Stjórnmálaskýrendur sögðu að
þingrofstilskipunin væri örþrifaráð
af hálfu forsetans og hún myndi efla
helstu keppinauta hans, Janúkóvítsj
og Júlíu Týmóshenkó, sem var
bandamaður forsetans í „appelsínu-
gulu byltingunni“. Jústsjenkó gerði
hana að forsætisráðherra en deilur
þeirra urðu til þess að hann vék
henni úr embætti árið 2005.
„Með tilskipuninni lét hann undan
þrýstingi og gerði það sem Júlía
vildi,“ hafði fréttastofan AFP eftir
Mykhaíló Pogrebínskí, stjórnmála-
skýranda sem tengist stjórn Janúkó-
vítsj forsætisráðherra. Hann sagði
að Týmóshenkó hefði beitt sér harð-
ast fyrir þingrofi, enda bentu skoð-
anakannanir til þess að flokkur
hennar hagnaðist mest á því að boð-
að yrði til kosninga.
Kannanirnar benda til þess að
flokkur forsetans lendi í þriðja sæti
verði kosningunum flýtt, á eftir
flokkum Janúkóvítsj og Týmós-
henkó.
Pólitísk áhrif Jústsjenkós hafa
minnkað jafnt og þétt frá því að Ja-
núkóvítsj varð forsætisráðherra og
mikil spenna hefur því verið í sam-
skiptum þeirra. Vikublaðið Stolytsj-
níje Novostí sagði að engu væri lík-
ara en forsetinn gegndi aðeins
táknrænu hlutverki sem þjóðhöfð-
ingi líkt og Bretadrottning og hann
hefði því neyðst til að leysa upp þing-
ið. „Forsetinn vissi að hann myndi
bráðlega missa völdin,“ sagði blaðið.
Úkraínski fréttaskýrandinn Vad-
ím Karasev tók í sama streng og
sagði að forsetinn hefði átt einskis
annars úrkosti en að rjúfa þingið.
„Átti hann að horfa þegjandi á and-
stæðingana hrifsa til sín öll völd
hans?“
Rússneska dagblaðið Kommers-
ant sagði að ekki væri víst að Jústsj-
enkó héldi stuðningi leiðtoga vest-
rænna ríkja. „Stjórnvöld í
Bandaríkjunum og Evrópulöndum
eru ekki yfir sig hrifin af stjórn Vikt-
ors Janúkóvítsj en þau vita að þing-
rof gæti orðið til þess að ástandið í
Úkraínu yrði óviðráðanlegt.“
Þingrof gæti komið
Jústsjenkó í koll
Líklegt að andstæðingar forseta Úkraínu eflist í kosningum
AP
Keppinautar Viktor Jústsjenkó, forseti Úkraínu (til vinstri), á fundi með
Viktor Janúkóvítsj forsætisráðherra í Kíev í gærmorgun.
AP
Mótmæli Stuðningsmenn Júlíu Týmóshenkó, einnar af leiðtogum stjórnarandstöðunnar í Úkraínu, fagna henni á
mótmælafundi í Kíev í gær. Tugir þúsunda stuðningsmanna og andstæðinga forseta landsins fóru í kröfugöngur
um götur borgarinnar í gær eftir að hann gaf út tilskipun um þingrof.
Í HNOTSKURN
» Margir Úkraínumenntelja að Jústsjenkó forseti
hafi ekki staðið við loforð sín
um að bæta efnahag landsins
og hann hafi fengið stjórnvöld
í Rússlandi upp á móti sér að
þarflausu.
» Rússneska utanríkisráðu-neytið lét í ljósi áhyggjur
af deilunni í Úkraínu og hvatti
allar fylkingarnar til að semja
um málamiðlunarlausn. Evr-
ópusambandið tók í sama
streng.