Morgunblaðið - 19.04.2007, Qupperneq 30

daglegt líf
30 FIMMTUDAGUR 19. APRÍL 2007 MORGUNBLAÐIÐ
Barnaskemmtun verður á Minjasafninu á Ak-
ureyri í dag, sumardaginn fyrsta, kl. 14–16.
Flutt verður dagskrá um þennan merkisdag í
Minjasafnskirkjunni og sumarið verður sungið
inn með hárri raust. Ýmsir leikir fyrir börn og
fullorðna verða á flötinni neðan við safnið.
  
Ingólfur Ásgeir Jóhannsson er áhugamaður
um margt, m.a. náttúruvernd. Hann skrifar at-
hyglisverðan pistil á blogg sitt í fyrrakvöld:
„Fyrir örfáum misserum voru Krossanes-
borgir norðan Akureyrar friðlýstar sem fólk-
vangur og hefur verið unnið að gerð göngu-
stíga og skilta og fleira gert til að fólk geti
notið náttúrunnar. Hluti fólksvangsins er lok-
aður umferð fólks á varptíma fugla, einkum
votlendið. Sérlega gaman er að rölta um
Krossanesborgirnar skömmu eftir að varp-
tíma lýkur.
Nú hefur svo ólánlega – að ekki sé fastar að
orði kveðið – tekist til að nýtt bílastæði fyrir
gesti fólkvangsins hefur verið gert í jaðri mýr-
arinnar beint sunnan Hundatjarnar og grafnir
skurðir til að þurrka það upp. Þetta mun hafa
slæm áhrif á vatnsbúskap mýrarinnar auk
þess sem bílastæðið er að hluta undir vatni og
nýtist þá eflaust síður sem bílastæði – sem er í
besta falli grátbroslegt en þó einkum óþægi-
legt. Þar að auki þarf að brúa skurðinn til að
gestir komist í fólkvanginn og hætta er á að sú
umferð verði of nálægt varpsvæðinu. Nýja
bílastæðið er skammt frá Bykóbúðinni á leið-
inni norður úr bænum.
Í raun og veru sýnist hér um að ræða algera
svívirðu – þvert á góðar fyrirætlanir bæjaryf-
irvalda með því að ná fram friðlýsingunni. Var
alls ekki hægt að setja bílastæðið upp í móann
nokkrum tugum metra nær þjóðveginum?“
  
Aðalfundur Hollvina Húna verður haldinn í
kvöld kl. 20 í Allanum.
  
Menningarhagfræði – skapandi atvinnugrein-
ar 21. aldarinnar kallast fyrirlestur sem dr.
Ágúst Einarsson, rektor Háskólans á Bifröst,
heldur í Ketilhúsinu á morgun, föstudag, kl.
14.50. Allir eru velkomnir og aðgangur ókeyp-
is.
  
Þórdís Lilja Gísladóttir kynnir á fundi ÍSÍ á
Akureyri á föstudaginn niðurstöður rann-
sóknar sinnar, „Hagrænt gildi íþrótta í ís-
lensku nútímasamfélagi“, sem hún vann í
tengslum við lokaverkefni sitt til MA-prófs í
menningar- og menntastjórnun. Fundurinn
verður í Verkmenntaskólanum frá kl. 17 til
18.30.
Morgunblaðið/Kristinn Ingvarsson
Íþróttir Hagrænt gildi þeirra er sagt mikið.
AKUREYRI
Skapti Hallgrímsson
Álandsfundi Sjálfstæðis-flokksins dreifði Magni
Kristjánsson skipstjóri í
Neskaupstað vísum Tryggva
heitins Vilmundarsonar, sem lengi
var netamaður í skipshöfn hans á
Berki:
Ekki byrjar það björgulega
með brælum og stræk og veiðitrega.
Að vestan koma látlaust að landi
lægðir eins og á færibandi.
Vörur stíga, víxlar falla,
vonlaust sýnist að borga þá alla.
En verst af öllu um vertíð slíka
er að vera hættur að drekka líka.
Og fleira orti Tryggvi:
Hvort ekki yrði tilveran einhvers virði
já unaðsleg
ef Börkur fullur alltaf yrði
en ekki ég.
Loks orti Tryggvi og vitnaði til
lokaritgerðar Hjálmars
fiskifræðings frá Mjóafirði, sem
fjallaði um marhnútinn:
Loðnan er fundin, það lán er fyrir alla
látum því helvítis gengið falla.
Hjalli er laus við hræðsluna og kvíðann.
Enda hefur hann ekki þagnað síðan.
Á miðunum vitleysan gerðist gróf
gott mun ei af því leiða
ef Mjófirðingur með marhnútapróf
úr málunum á að greiða.
Af brælu
og víxlum
VÍSNAHORNIÐ
HVERNIG ætli það sé að eiga pabba sem er
miklu eldri en flestir pabbar annarra barna? Og
hvernig ætli það sé að þurfa sífellt að vera að leið-
rétta það að pabbi sé ekki afi heldur pabbi? Því
geta þau börn eflaust svarað sem eiga aldraða feð-
ur, en feðrum sem komnir eru yfir sextugt hefur
fjölgað á undanförnum árum.
Í velmegunarsamfélögum nútímans heldur fólk
lengur góðri heilsu en áður var og eins nær fólk
hærri aldri. Ein afleiðing þess er að karlar eignast
börn fram eftir allri ævi. Karlar sem skilja við
eiginkonur sínar um eða eftir fimmtugt ná sér
sumir í mun yngri konur sem enn eru á barneign-
araldri og þeir þurfa þá sumir að fara á byrjunar-
reit og eignast börn á sama tíma og þeir verða af-
ar barnabarnanna frá fyrra hjónabandi.
Helber sjálfselska?
Á vefútgáfu The New York Times segir frá
Tony nokkrum sem varð faðir þegar hann var 77
ára og hann sagðist hlakka til að fara út í garð og
leika við barnið þegar það væri orðið 15 ára. „Þá
verð ég ekki nema níræður.“ En blessaður mað-
urinn náði ekki að lifa það því hann dó 84 ára og
ekki aðeins frá sjö ára dóttur sinni heldur líka sex
ára syni.
Margir líta svo á að það sé helber sjálfselska að
eignast börn svo seint á ævinni, því viðkomandi sé
fullljóst að börnin verði föðurlaus helst til
snemma.
Gerð var könnun í Bandaríkjunum á líðan
barna eldri feðra og kom í ljós og þessi börn óttast
það að pabbi deyi frá þeim. Sumum börnum eldri
manna er líka strítt á gömlu körlunum og vissu-
lega getur líka verið einkennileg staða að eiga
systkini sem eru svo miklu eldri að þau gætu verið
foreldrar manns. Eins virðast oft verða erfiðleikar
í samskiptum við fyrrverandi konuna og fullorðnu
börnin sem faðirinn átti með henni.
Náð auknum þroska
Kosturinn við það að verða faðir á efri árum er
sá að þá hafa menn róast og æsa sig minna yfir
smámunum og þeir hafa náð ákveðnum þroska
sem kemur með árunum. Þeir eru því að mörgu
leyti betri uppalendur og gefa sér auk þess meiri
tíma til að vera með börnum sínum en yngri
menn, bæði vegna þess að þeir hafa löngu lokið
sínu starfsframapoti og forgangsröðunin í lífinu
verður önnur.
Rannsóknir hafa leitt í ljós að þó nokkur áhætta
fylgi því fyrir barnið þegar faðirinn er kominn á
efri ár. Eftir því sem faðirinn er eldri, þeim mun
meiri hætta er á að barnið eigi við sálræna erf-
iðleika að etja, sé með athyglisbrest og eigi fé-
lagslega erfitt, greinist með geðklofa eða sé
dvergur. Augljóslega er líka meiri hætta á að
þessir pabbar missi heilsuna og sumar ekkjur
slíkra manna segjast ekki vissar um að þær hafi
gert rétt með því að eignast börn með svo gömlum
mönnum.
Frægir menn virðast eiga nokkuð auðvelt með
að ná sér í yngri konur þegar aldurinn færist yfir
og eignast þá gjarnan börn með nýju konunum.
Dæmi þar um er Rod Stewart sem eignaðist son
þegar hann stóð á sextugu, Paul McCartney eign-
aðist dóttur þegar hann var 61 árs, Kenny Rogers
eignaðist tvíbura þegar hann var 65 ára og Julio
Iglesias á von á barni en hann er 63 ára. Þessum
mönnum finnst kannski að þeir öðlist nýtt líf með
nýjum börnum og þeir hafa vissulega efni á að
veita börnum sínum fjárhagslegt öryggi, en þeir
lifa það tæplega að fá að fylgjast með þeim vaxa
úr grasi.
Hann er ekki
afi minn,
hann er
pabbi minn
Reuters
Eldri faðir Paul McCartney og Heather Mills á
meðan allt lék í lyndi. McCartney var 61 árs gam-
all er barn þeirra fæddist.
Rokkari Penny Lan-
caster og Rod Stewart.
Sveitasæla Kenny
Rogers og Wanda.
pebl@mbl.is
SVO LÍTIÐ sem fimm mínútna æf-
ingar virðast geta hjálpað reyk-
ingamönnum að halda aftur af fíkn-
inni í tóbakið. Sýnt var fram á þetta
eftir að nokkrar rannsóknir voru
skoðaðar ofan í kjölinn. Frá þessari
niðurstöðu er sagt á vefnum
MSNBC.com.
Niðurstaðan sýnir að hófleg
hreyfing, eins og ganga, dregur
mjög úr fráhvarfseinkennum reyk-
ingamanna.
„Ef fyndist lyf sem hefði sömu
áhrif yrði það tafarlaust selt sem
hjálparlyf til þeirra sem vilja hætta
að reykja,“ segir dr. Adrian Taylor,
sem stýrði rannsókninni og er pró-
fessor í heilsusálfræði við Exeter-
háskóla.
Taylor og félagar rýndu í tólf
rannsóknir þar sem skoðuð voru
tengslin milli hreyfingar og nikótín-
skorts. Helst voru skoðaðar æfingar
sem hægt var að gera utan leikfimi-
salar, eins og ganga og teygjuæf-
ingar. Greining þeirra var að oft
þurfti einungis fimm mínútna æf-
ingu til að komast yfir þörfina fyrir
níkótínskammtinn.
„Það sem kemur á óvart er hversu
mikil áhrifin eru,“ segir dr. Robert
West, prófessor í heilsusálfræði við
háskóla í London, en hann tók einnig
þátt í rannsókninni. „Þátttakendur
komust að því að áhrifin af æfing-
unum voru jafnmikil og af nikótín-
plástri.“ West sló þó þann varnagla
að ekki væri vitað hversu lengi áhrif-
in af æfingunum entust. „Segja má
að nota megi æfingar til að draga til
skamms tíma úr nikótínþörf, en við
vitum ekki hvort þær hjálpa til
lengri tíma,“ segir hann. Trúlega
þurfi að gera æfingar samhliða öðr-
um hjálparmeðulum gegn reyk-
ingum til að ná langtímaárangri.
Svo að segja allt sem kemur í veg
fyrir að fólk reyki er álitið vera til
hjálpar en vísindamenn hefur lengi
grunað að æfingar geti verið áhrifa-
ríkar. Kenning Taylors er að æfing-
ar geti framkallað hið skapbætandi
hormón dópamín og þar með dregið
úr þörf reykingamanna fyrir nikótín.
Þrátt fyrir allt eru vísindamenn
ekki á einu máli um hversu hag-
kvæmar þessar niðurstöður munu
reynast. „Læknar geta sagt sjúk-
lingum að gera eitthvað út í hið
óendanlega en erfitt getur reynst að
fá fólk til að byrja að hreyfa sig,“
segir dr. Peter Hajek, prófessor í
klínískri sálfræði við Queen Mary-
háskólasjúkrahúsið í London. Hajek
tók ekki þátt í rannsókninni. Hann
segir að ef fólki séu kenndar einfald-
ar æfingar sem það getur gert við
skrifborðið gæti það hugsanlega
bægt frá þörfinni fyrir sígar-
ettupásu. „Þegar fólk dauðlangar í
sígarettu getur það prófað að gera
æfingar í staðinn,“ er jafnframt haft
eftir honum.
Níkótínfíknin
gengin burt
Ljósmynd/Kristinn Ingvarsson
Reykleysi Áhrif af æfingum reynd-
ust jafn mikil og af nikótínplástri.
úr bæjarlífinu
eftir nokkur ár þegar
gróðurhúsaáhrifin hafa
breytt veðrinu enn
meira og enn minni skil
verða á milli sumars og
veturs.
Þegar Víkverji var
stubbur var alltaf snjór
á veturna, hægt að
renna sér á snjóþotu í
marga mánuði og skaut-
arnir fengu ekki frí, en
núna má þakka fyrir ef
það kemur smáföl í
nokkra daga, a.m.k. á
höfuðborgarsvæðinu.
Þó að það sé kalt og
dimmt þá er ekkert
vetrarveður nema í
nokkra daga á ári, kannski sem betur
fer fyrir suma en því miður fyrir aðra.
Eftir nokkra áratugi verður lík-
lega, ef fram heldur sem horfir, alveg
snjólaust á Íslandi, veturinn verður
aðeins smátími, snjóþotur fást ekki
lengur í búðum og aðeins verður
hægt að skauta á tilbúnu svelli. Það
verður örugglega ákaflega notalegt
en líka sorglegt því veturinn hefur
sinn sjarma með kulda og trekk.
Nú er Víkverji svartsýnn, sem
hæfir ekki á slíkum hátíðisdegi, hann
ætti að gleðjast yfir því að sumar sé
að koma frekar en að syrgja veturinn.
Víkverji býður les-endum gleðilegt
sumar. Sumardagurinn
fyrsti hefur alltaf skip-
að sérstakan sess í
huga landans og vel
þess verðugur að vera
frídagur. Enda aldrei of
mikið af frídögum fyrir
vinnusjúka og þreytta
Íslendinga.
Víkverji man vel eftir
tilhlökkuninni eftir
þessum degi á yngri ár-
um, hann var einn af
þeim sem trúðu því á
tímabili að sumarið
kæmi þennan dag. Trú-
in var svo sterk að
stundum voru stuttbuxurnar dregnar
fram að morgni sumardagsins fyrsta
og ekki farið úr þeim fyrr en kvölda
tók. Sumarveðrið var samt yfirleitt
ekki meira en gluggaveður, þegar út
kom urðu leggirnir fljótt bláir og
kaldir og lítið fór fyrir sumrinu, jafn-
vel voru litlir snjóskaflar hér og þar
sem skildu ekki að þeirra væri ekki
lengur þörf þar sem sumarið var
komið.
x x x
Víkverji veltir fyrir sér hvort sum-ardagurinn fyrsti missi sinn sess
 


víkverji skrifar | vikverji@mbl.is