Morgunblaðið - 13.07.2007, Blaðsíða 30

30 FÖSTUDAGUR 13. JÚLÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
ALDARMINNING
Í DAG, föstudaginn 13.
júlí 2007, eru 100 ár lið-
in frá fæðingu Hákonar
Bjarnasonar, fyrrver-
andi skógræktarstjóra.
Foreldrar hans voru
Sigríður Jónsdóttir,
Ólafssonar ritstjóra og
alþingismanns og Ágúst
H. Bjarnason dr. phil.,
prófessor við Háskóla
Íslands. Hákon var elst-
ur fimm systkina, hin
voru Helga Valfells, Jón
Ólafur, María Ágústa
Benedikz og Haraldur,
en þau eru öll látin. Vís-
ast hefur æskuheimili Hákonar mót-
að hann til orðs og æðis, en prófessor
Ágúst var ekki bara háskólakennari
heldur einnig alþýðufræðari og liggja
eftir hann ritverk um sálarfræði,
heimspeki og ýmis vísindi, sem ætluð
voru til að uppfræða alþýðu manna.
Má þar nefna heimspekisöguna „Yf-
irlit yfir sögu mannsandans“, sem
hafði veruleg áhrif á heila kynslóð
manna og þykir enn hið merkasta rit-
verk. Sigríður, móðir Hákonar, sem
hafði í bernsku búið í Ameríku með
foreldrum sínum, hóf ung kennslu í
ensku, meðal annars í Kvennaskólan-
um í Reykjavík og síðar í Verzlunar-
skóla Íslands.
Hákon lauk stúdentsprófi frá „Hin-
um almenna menntaskóla í Reykja-
vík“ 1926 og hélt þá um haustið til
Kaupmannahafnar og lauk prófi í
skógræktarfræðum frá Konunglega
landbúnaðarháskólanum með 1. ein-
kunn árið 1931. Eins árs verklegt
nám stundaði hann síðan í Svíþjóð og
varð forst. cand. árið 1932, fyrstur Ís-
lendinga. Veturinn eftir var hann ráð-
inn aðstoðarmaður á Plantefysiolog-
isk laboratorium við sama háskóla.
Auk skógræktarnámsins tók hann
einnig „filuna“ svokölluðu, eða cand.
phil.-próf, og gerði það að áeggjan
föður síns, sem kenndi þá grein við
Háskóla Íslands.
Hákon var viðstaddur stofnun
Skógræktarfélags Íslands á Þingvöll-
um 1930 og að loknu námi erlendis
hóf hann störf hjá félaginu 1932 og
tók við framkvæmdastjórn þess árið
1933. Hann tók þá þegar til við að
ferðast um landið á vegum félagsins
og afla nýrra félaga og hleypti hann
miklum krafti í starfsemina, sem
hafði verið lítil fram að því. Mestum
tíma varði hann í að koma á fót gróðr-
arstöðinni í Fossvogi, sem Skógrækt-
arfélag Reykjavíkur tók við árið 1947.
Hákon var framkvæmdastjóri Skóg-
ræktarfélags Íslands til ársins 1967,
fulltrúi þess í Náttúruverndarráði tvö
kjörtímabil frá stofnun og ritstjóri
Ársritsins 1936 til 1963. Hákon var
kjörinn heiðursfélagi
Skógræktarfélags Ís-
lands árið 1977.
Hákon Bjarnason var
skipaður skógræktar-
stjóri og jafnframt
skógarvörður í Reykja-
vík 1. mars 1935. Af
mörgu er að taka þessi
fyrstu ár, en Hákon tal-
aði jafnan mest um þeg-
ar skógurinn í Bæjar-
stað var girtur, þá
Þjórsárdalur og ekki
síst Haukadalur fáum
árum síðar. Tók Hákon
fullan þátt í allri þeirri
vinnu. Á árunum 1937 til 1941 var Há-
kon framkvæmdastjóri Mæðiveikiv-
arna. Mikill erill fylgdi þessu starfi og
var haft eftir Hákoni að þá hefði hann
misst svefn í eina skiptið á ævinni. Há-
kon tók þátt í stofnun Landgræðslu-
sjóðs árið 1944 og árið 1967 gaf hann
sjóðnum eignarland sitt í Straumi, 230
ha. að stærð, sem varð sjóðnum drjúg
tekjulind í mörg ár. Á fyrstu starfs-
árum sínum rannsakaði Hákon ís-
lenskan jarðveg. Hann var upphafs-
maður að öskulagarannsóknum hér á
landi, lagði grunninn að þeim og sýndi
fram á fyrstur manna að Hekla hefði
gosið líparítösku fyrir landnám.
Ekki er unnt að fara hér nánar út í
ýmis fleiri störf sem Hákon fékkst við
utan vettvangs skógræktarinnar, en
hann var félagi í allmörgum félögum
og auk Skógræktarfélags Íslands var
hann gerður heiðursfélagi í Skóg-
ræktarfélagi Reykjavíkur og Ferða-
félagi Íslands. Þá var hann meðlimur í
Vísindafélagi Íslendinga. Hákon flutti
oft erindi í útvarp og ræður við fjöl-
mörg tækifæri víða um land. Hann
var sæmdur riddarakrossi hinnar ís-
lensku Fálkaorðu og norsku Ólafsorð-
unni fyrir störf sín að skógræktarmál-
um.
Hákon skrifaði fjölda greina í blöð
og tímarit og í Ársriti Skógræktar-
félags Íslands 1933-1934 birti hann
stefnumótandi grein sem bar yfir-
skriftina „Framtíðartré íslenskra
skóga“. Þar ber hann saman veðurfar
á Íslandi og í Alaska og þar viðraði
hann fyrst þær hugmyndir og mark-
aði þá stefnu, sem hann lagði mesta
áherslu á allan sinn starfsferil, þ.e. um
innflutning á trjátegundum, og raun-
ar öllum plöntum, sem auðgað gætu
gróðurríki Íslands. Sú merka saga
verður ekki rakin hér, en þess má
geta að árin 1936 til 1939 flutti Hákon
inn ýmsar trjátegundir frá Noregi og
bera fjallaþinur og blágreni á Hall-
ormsstað, Lýðveldislundurinn á
Tumastöðum og elsti sitkagrenilund-
urinn í Fossvogi þeirri viðleitni fagurt
vitni.
Af öðrum stefnumótandi greinum
sem Hákon skrifaði má nefna „Um
ræktun erlendra trjátegunda“, sem
birt var í Ársritinu árið 1943, en þeim
hugmyndum, sem þar komu fram,
fylgdi hann eftir með ferð til Alaska
1945 og Noregsför 1947. Í báðum
þessum ferðum efndi Hákon til per-
sónulegra sambanda sem urðu
grundvöllur fræöflunarstarfs hans,
sem entist alla starfsævina. Í Alaska-
ferðinni fann hann meðal annars
alaskalúpínuna, en um hana segir
hann í frásögn sinni af Alaskaferð-
inni: „Einkum leist mér vel á lúpínur,
sem uxu eftir endilangri ströndinni
meðfram skógarjaðrinum. Geti sú
jurt vaxið af sjálfsdáðum hér á landi
og breiðst út, er áreiðanlega mikill
hagur af því, þar sem lúpínur bæta
mjög allan jarðveg, sem þær vaxa í.“
Árið 1942 birti Hákon grein í Árs-
riti Skógræktarfélags Íslands undir
yfirskriftinni „Ábúð og örtröð“, þar
sem hann rekur meðal annars orsakir
jarðvegs- og gróðureyðingar í land-
inu, og olli sú grein miklum titringi
meðal bænda og forystumanna í land-
búnaði. Má segja að með þessum
skrifum hafi Hákon hafið fyrir alvöru
baráttuna fyrir því að stöðva jarð-
vegs- og gróðureyðingu, stríðið gegn
uppblæstri landsins, sem varð annar
stóri þátturinn í lífsstarfi hans. Sú
saga verður ekki rakin nánar hér.
Hákon Bjarnason var hugsjóna-
maður um betra, gróskumeira og feg-
urra Ísland og hann fylgdi hugsjónum
sínum eftir af eldmóði og setti skoð-
anir sínar fram á djarfan og hispurs-
lausan hátt. Þeirri heimspeki sem
hann hafði að leiðarljósi og barðist
fyrir var ef til vill best lýst í blaða-
grein sem hann skrifaði árið 1952 og
nefndi „Gróðurrán eða ræktun“:
„Með aukinni þekkingu á náttúrunni
og lögmálum lífsins verður mönnum
æ ljósara, hve mjög einstaklingar og
þjóðfélög eru háð umhverfi sínu,
hversu gróður og dýralíf, jarðvegur
og veðrátta, ræður allri þróun mann-
kynsins. Hið gamla hreystiyrði, að
maðurinn sé herra jarðarinnar, á sér
enga staði. Hitt er sannara, að hann
er skilgetið barn móður jarðar, og
hann hlýtur því að verða að haga sér
samkvæmt boði hennar. Að öðrum
kosti verður hann ánauðugur þræll
umhverfis síns og aðstæðna, leiðir
ógæfu yfir sig en tortímingu yfir af-
kvæmi sín.“
Hákon var tvíkvæntur. Fyrri kona
hans var Guðrún Magnúsdóttir og
eignuðust þau eina dóttur, Ingu. Þau
skildu 1942. Seinni kona Hákonar var
Guðrún Jónsdóttir Bjarnason og áttu
þau fjögur börn: Laufeyju Jóninnu,
Ágúst, Björgu og Jón Hákon.
Hákon Bjarnason lést á 82. aldurs-
ári, hinn 16. apríl 1989. Hann klæddi
land sitt í nýjan búning og því mun
minning hans lifa.
Sveinn Guðjónsson.
Hákon Bjarnason
Í DAG, 13. júlí, er
tengdamóðir mín, þótt
ótrúlegt sé, áttræð.
Hún fæddist á Brekku-
bæ í Nesjum í Horna-
firði 13. júlí 1927. For-
eldrar hennar voru
Bjarni Bjarnason
bóndi, organisti og
fræðimaður, fæddur á
Brunasandi í Vestur-
Skaftafellssýslu, og
Ragnheiður Sigjóns-
dóttir, húsmóðir, fædd
á Fornustekkjum í
Nesjum.
Sigríður hlaut hefð-
bundna menntun heima á Hornafirði
auk þess að stunda orgelnám hjá föð-
ur sínum.
Árin 1949-1950 stundaði Sigríður
nám í Tónlistarskólanum í Reykjavík,
meðal annars hjá píanókennaranum
Lanski Ottó. Árið 1950 hóf hún nám í
Húsmæðraskólanum í Reykjavík.
Árið 1949 kom ungur guðfræði-
nemi, Gísli H. Kolbeins, austur í
Hornafjörð og rændi þessari blóma-
rós þeirra Hornfirðinga.
Þau voru gefin saman 1951 og hófu
búskap í Sauðlauksdal,
en 1954 fluttu þau að
Melstað í Miðfirði og
bjuggu þar í 23 ár.
Ásamt því að reka
stórt heimili með vinnu-
fólki og sumarkrökkum
var frú Sigríður organ-
isti í Melstaðarpresta-
kalli.
Kaflaskil urðu í lífi
hennar, þegar þau
hjónin fluttu til Stykk-
ishólms og hún hóf að
kenna á hljóðfæri í tón-
listarskólanum þar. Af
þessu hafði hún mikla
ánægju og greinilega einnig nemend-
ur hennar, því að sumir þeirra hafa
náð mjög langt í tónlistinni.
Þau hjónin eignuðust fimm börn,
og eiga auk þess 12 barnabörn og 3
barnabarnabörn.
Elsku tengdamamma, fyrir hönd
fjölskyldu minnar óska ég þér inni-
lega til hamingju með áttræðisaf-
mælið og bið þér Guðs blessunar.
Þau hjónin munu eyða deginum í
faðmi fjölskyldunnar.
Halldór Bergmann.
Sigríður Ingibjörg B.
Kolbeins
AFMÆLI
MORGUNBLAÐIÐ er með í notkun móttökukerfi fyrir aðsendar greinar.
Formið er að finna ofarlega á forsíðu fréttavefjarins mbl.is undir liðnum
„Senda inn efni“. Ekki er lengur tekið við greinum sem sendar eru í tölvu-
pósti.
Í fyrsta skipti sem formið er notað þarf notandinn að skrá sig inn í kerfið
með kennitölu, nafni og netfangi, sem fyllt er út í þar til gerða reiti. Næst þeg-
ar kerfið er notað er nóg að slá inn netfang og lykilorð og er þá notandasvæðið
virkt. Ekki er hægt að senda inn lengri grein en sem nemur þeirri hámarks-
lengd sem gefin er upp fyrir hvern efnisþátt.
Þeir, sem hafa hug á að senda blaðinu afmælis- og minningargreinar eða
greinar í umræðuna, eru vinsamlegast beðnir að nota þetta kerfi. Nánari upp-
lýsingar gefur starfsfólk greinadeildar.
Móttökukerfi minningargreina
Morgunblaðið birtir minningargreinar alla útgáfudagana.
Skil | Greinarnar skal senda í gegnum vefsíðu Morgunblaðsins: mbl.is –
smella á reitinn Senda efni til Morgunblaðsins – þá birtist valkosturinn
Minningargreinar ásamt frekari upplýsingum.
Skilafrestur | Ef birta á minningargrein á útfarardegi verður hún að berast
fyrir hádegi tveimur virkum dögum fyrr (á föstudegi ef útför er á mánudegi
eða þriðjudegi). Ef útför hefur farið fram eða grein berst ekki innan hins til-
tekna skilafrests er ekki unnt að lofa ákveðnum birtingardegi. Þar sem pláss
er takmarkað getur birting dregist, enda þótt grein berist áður en skila-
frestur rennur út.
Myndir | Ef mynd hefur birst í tilkynningu er hún sjálfkrafa notuð með
minningargrein nema beðið sé um annað. Ef nota á nýja mynd er ráðlegt að
senda hana á myndamóttöku: pix@mbl.is og láta umsjónarmenn minningar-
greina vita.
Minningargreinar
Íbúð til leigu fullb. húsgögnum.
Falleg íbúð fullb. húsgögnum, nálægt
miðbænum, til leigu til lengri
eða skemmri tíma. Upplýsingar:
maggag@heimsnet.is, 898 1785.
Atvinnuhúsnæði á Akranesi.
Til leigu er 241 fm húsnæði að Kal-
mannsvöllum 3. Góðar aksturshurðir,
skrifstofur og önnur aðstaða. Góðar
lagnir. Húsnæðið er miðsvæðis og
hentar undir hvers konar rekstur. Hús-
næðið er ekki með vsk. skráningu en
leigist á 950 á fm. Upplýsingar í síma
891 7565.
Andleg leiðsögn
Fyrirbænir
Draumar
Tarot
Hanna s. 908 6040
s. 555 2927 Visa/Euro
Garðar
Ódýr garðsláttur.
Tek að mér garðslátt í sumar. Hvert
skipti frá 5.000 kr. Hafðu samband og
fáðu tilboð. Uppl. í síma 847 5883.
Gröfum grunna, fleygum og
gerum jarðvegsskipti.
Útvegum grús, sand, mold og
drenmöl. Helluleggjum, þökuleggjum
og hlöðum veggi. Gerum tilboð.
Breki jarðverk ehf.
Sími 822 2661.
Spádómar
Húsgögn
Sófaborð.
Sófaborð í gegnheilum við m/glerpl.
til sölu. Verð áður 35.000 kr. Tilboðs-
verð 19.500 kr. Uppl. gefur Erlingur í s.
544 8181 eða Bergþór í s. 690 0614.
Antík á Selfossi.
Mikið af antíkhúsgögnum og öðru
skemmtilegu dóti. Kíkið á
www.maddomurnar.com. Opið mið.-
fös. kl. 13-18 og lau. kl. 11-14.
Síminn er 482 4846.
Húsnæði í boði
Íþróttir
Hjólabrettakeppni
verður haldin um
miðjan ágúst nk.
Skráning fer fram í hjólabrettaversl-
uninni Underground við Ingólfstorg
(Veltusundi 1, 101 Rvk,) og á
www.myspace.com/icelandskate.
Nánari upplýsingar veitir Mike í
síma 551 5556.
Íbúð til leigu í Hveragerði.
Íbúðin er með 2 stórum herbergjum,
borðstofu, baði, þvottahúsi, eldhúsi
og geymslu. Íbúðin er laus strax.
Uppl. í síma 891 7565. www.virdir.is.
Íbúð til leigu í Hveragerði.
Glæsileg 2ja herbergja þakhæð með
16 fermetra svölum. Íbúðin er ónotuð.
Laus strax. Uppl. í síma 891 7565.
www.virdir.is.
Smáauglýsingar 569 1100 www.mbl.is/smaaugl
Af hverju að bíða og bíða eftir stóra vinningnum þegar þú
getur unnið fyrir öllu sem þig langar að eignast? Það eina sem
þú þarft að gera er að bera út blöð í 1-3 tíma á dag.
Besta aukavinna sem þú getur fundið
og góð hreyfing í þokkabót!
Hringdu núna og sæktu um
í síma 569 1440 eða á mbl.is!
Sæktu um blaðberastarf
– alvörupeningar í boði!