Morgunblaðið - 13.07.2007, Blaðsíða 24

24 FÖSTUDAGUR 13. JÚLÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
SÚ umræða sem hefur þróast í
kjölfar stórglæsilegs landsmóts
UMFÍ er mér alger-
lega óskiljanleg. Ég
sé ekki fyrir mér
hvernig íþrótta-
viðburðir hér á landi
geta orðið öllu glæsi-
legri en nýliðið lands-
mót. Ég verð að við-
urkenna að ég er ekki
vanur að sækja slíka
viðburði og getur því
verið að orð mín séu
sögð af vanþekkingu
og biðst ég þá vel-
virðingar á því.
Sem greinastjóri
siglinga á landsmóti get ég ekki
orða bundist um að mér hefði þótt
tíma sjónvarps allra landsmanna
betur varið í að sýna þó ekki væri
nema örlítið brot af stórgóðri
keppni í siglingum ásamt fjölda
annarra keppnisgreina sem ekki
voru gerð nein skil, heldur en að
birta langt, neikvætt og órökstutt
niðurrifstal „sérfræðings“ í lands-
mótum.
Minn skilningur hefur verið að
markmið ungmennafélaganna sé
að fá sem flesta með í íþróttir og
uppbyggjandi félagsstarf, þar
skipti ekki aðalmáli að vinna held-
ur að vera með, sjálfum sér og
öðrum til skemmtunar. Sé sá
skilningur minn réttur get ég
ekki komið auga á hvað gerir
pönnukökubakstur göfugri en
kappleik í knatt-
spyrnu milli nörda,
hvorutveggja er gert
til gamans, og sama
má segja um vatns-
byssuslag. Það skyldi
þó aldrei vera að
vatnsbyssuslagur
verði viðurkennd
keppnisgrein á lands-
mótum framtíðar.
Mér er ljóst að
íþróttamót af þessari
stærðargráðu er ekki
hægt að halda án
þess að hafa mikinn
fjölda starfsmanna, bæði launaða
og sjálfboðaliða. Að mínu mati
vann þetta fólk allt mjög gott
starf, lagði sumt nótt við dag í
margar vikur til að gera einn
stærsta viðburð í íþróttasögu
þjóðarinnar að veruleika. Það
hvort margir eða fáir mæta á
mótið eða hvaða fjöldi gistir tjald-
stæði er frekar mál hreyfing-
arinnar í heild enn mótshaldara.
Mótshaldarar buðu upp á fyr-
irmyndaraðstöðu, bæði á tjald-
stæði og áhorfendasvæðum. Eftir
því sem mér er frekast kunnugt
var það allt frítt. Það hvarflar að-
eins að manni að þrátt fyrir glæsi-
lega aðstöðu hafi hún ekki verið
samkeppnishæf við önnur gistiúr-
ræði sem höfuðborgarsvæðið hef-
ur upp á að bjóða. Einnig getur
hugsast að önnur afþreying sem í
boði er hér á höfuðborgarsvæðinu,
svo sem Smáralind og Kringla,
hafi haft meira aðdráttarafl fyrir
hluta aðkomufólks en kappleikir,
þar er ekki heldur við mótshald-
ara að sakast.
Ég hef trú á að stór hluti starfs-
manna mótsins, jafnt launaðra
sem og sjálfboðaliða, upplifi þetta
sem blauta tusku í andlitið og lítið
þakklæti hreyfingarinnar fyrir vel
unnið starf. Því tel ég það verð-
ugra viðfangsefni stórvesíra hreyf-
ingarinnar að þakka vel unnin
störf og vinna svo að því fram að
næsta landsmóti að finna hvar
skórinn kreppir og koma þeirri
reynslu yfir til næstu mótshald-
ara.
Mér þykir allt þetta niðurrif
einkennast af annarsvegar öfund
yfir aðstöðu sem önnur sveit-
arfélög hafa ekki upp á að bjóða
og hinsvegar því að nauðsyn þyki
að koma höggi á formann lands-
mótsnefndar, en hvorugt þykir
mér íþróttahreyfingunni til sóma.
Sannur ungmennafélags-
andi eða pólitískt vindhögg
Kjartan Sigurgeirsson skrifar
um Landsmót UMFÍ sem haldið
var í Kópavogi
» Væri ekki jákvætt endurmat
á landsmóti UMFÍ
eðlilegra en neikvætt
niðurrifstal?
Kjartan Sigurgeirsson
Höfundur er áhugamaður
um siglingar.
EFTIR niðurskurð þorskveiði-
heimilda um einn þriðja, eða 60
þúsund tonn, er brýnna en nokkru
sinni fyrr að stjórnvöld beiti sam-
eiginlegu afli til að
rétta við byggðahall-
ann sem veldur því að
landið er að sporðreis-
ast og fólkið hrynur af
landsbyggðinni til höf-
uðborgarsvæðisins.
Vestfirðir hafa mátt
glíma við fólksfækkun
allt frá því kvótakerfi
var sett á í fiskveiðum
og ekki sér fyrir end-
ann á þeirri þróun.
Síðustu tíðindi bæta
þar gráu ofan á svart.
Nú þarf samstillt átak
stjórnvalda og heimamanna til að
lina höggið og bægja burt þeim
skugga sem hvílir yfir byggðunum.
Hér eru sett fram tíu ráð, sem dug-
að geta til að efla byggð og atvinnu
á Vestfjörðum nú þegar. Ráð sem
hægt er að fylgja strax, ef vilji er
fyrir hendi:
1. Stofnun Háskóla Vestfjarða á
Ísafirði.
2. Sjálfstæð rannsóknarstofnun í
fiskifræðum verði stofnsett við Há-
skóla Vestfjarða.
3. Heimahöfn rannsóknarskipa
Hafrannsóknastofnunar verði flutt
til Ísafjarðar og þau gerð út héðan.
4. Hornstrandastofa á Ísafirði og
Látrabjargsstofa á Patreksfirði
verði strax settar upp.
5. Alþjóðleg rannsóknarstofnun í
jarðkerfisfræðum á norðurhveli
verði stofnuð í tengslum við Há-
skóla Vestfjarða.
6. Miðstöð fiskeldisrannsókna
með áherslu á þorskeldi verði sett
upp á Ísafirði.
7. Skýrsludeild ríkislög-
reglustjóra verði strax stofnsett á
Vestfjörðum.
8. Þjóðskjalasafn Íslands verði að
hluta flutt til Vest-
fjarða.
9. Jarðgöng milli
Dýrafjarðar og Arn-
arfjarðar verði boðin
út strax og vegurinn
um Barðastrand-
arsýslu, frá Vatnsfirði
til Kollafjarðar, klár-
aður innan tveggja
ára.
10. Orkubú Vest-
fjarða og Rarik verði
sameinuð í orkufyr-
irtæki með höf-
uðstöðvar á Vest-
fjörðum.
Allar þessar ráðstafanir eru á
hendi framkvæmdavaldsins: rík-
isstjórnar og ráðherra. Þær eru við-
bót við þau verkefni sem þegar hafa
verið samþykkt, svo sem Óshlíð-
argöng, styrkingu fjarskipta og
fjölgun opinberra starfa. Þær ráð-
stafanir voru samþykktar áður en
síðustu ótíðindi gerðust. Mótvæg-
isaðgerðir hafa nú verið boðaðar
með almennum orðum, en hér eru
sett fram raunhæf, föst verkefni.
Hér eru tillögur sem munar um.
Ráðamenn góðir, nú er tími til að-
gerða!
Ef ekki verður strax tilkynnt um
aðgerðir sem þessar, eða aðrar
sambærilegar, verða Vestfirðingar
að grípa til annarra og beittari
ráða. Fari svo að stjórnvöld horfi
áfram aðgerðalaus upp á hnignun
byggða á Vestfjörðum verða íbú-
arnir sjálfir að taka sér þann rétt
sem þeim ber: Frumbyggjaréttur
Vestfirðinga er bundinn nýtingu
fiskimiðanna umhverfis fjórðung-
inn. Ef íslensk stjórnvöld neita
Vestfirðingum um að nýta sína
helstu auðlind og sinna ekki skyldu
sinni við landshlutann, þá er ekki
um annað að ræða en að taka upp
önnur ráð, annað hvort eða bæði:
1) Vestfirðingar neiti að lúta
ranglátum og ósanngjörnum lögum
um stjórn fiskveiða. Þess í stað setji
Vestfirðingar upp sína eigin fisk-
veiðistjórnun og stýri sókn á sínum
heimamiðum.
2) Vestfirðir verði sérstakt
heimastjórnarsvæði þar sem Vest-
firðingar sjálfir fái yfirráð fiskimið-
anna á grundvelli þúsund ára hefð-
ar.
Auðlindir Vestfjarða munu auð-
veldlega standa undir frjóu og
skapandi samfélagi. Í samstarfi við
Íslendinga búsetta í öðrum lands-
hlutum gætum við byggt betra Ís-
land. Nú er spurningin hvort aðrir
Íslendingar vilja telja Vestfirðinga
með eða ekki.
Tíu ráð til varnar Vestfjörð-
um … og tvö til vara
Sigurður Pétursson telur að nú
þurfi samstillt átak stjórnvalda
og heimamanna til að lina
höggið á Vestfjörðum
» Fari svo að stjórn-völd horfi áfram
aðgerðalaus upp á
hnignun byggða á Vest-
fjörðum verða íbúarnir
sjálfir að taka sér þann
rétt sem þeim ber
Sigurður Pétursson
Höfundur er bæjarfulltrúi
Í-listans í Ísafjarðarbæ
EINAR Kristinn Guðfinnsson
sjávarútvegsráðherra hefur tekið þá
ákvörðun að fylgja algerlega ráðgjöf
Hafrannsóknastofnunar og færa
þorskkvóta landsmanna í 130 þús-
und tonn. Bakland ríkisstjórn-
arinnar sem er óvanalega sterkt um
þessar mundir hefur lokið þar lofs-
orði á og talað um kjarkmikla
ákvörðun. En er það réttmæt ein-
kunn?
Lét Hafró hræða sig?
Sjálfstæðisflokkurinn hefur nú
farið með stjórn sjávarútvegsmála í
16 ár og á sama tíma hefur þorsk-
stofninn verið í stöð-
ugri afturför. Skýring
vísindamanna Haf-
rannsóknastofnunar á
þeirri þróun er að ekki
hafi að fullu verið farið
að þeirra ráðum. Veiði
umfram ráðleggingar
nemi milljón tonnum á
nokkurra ára bili.
Engu að síður er við-
urkennt að veiði um-
fram ráðleggingar sé
miklum mun minni en
var fyrir nokkrum
áratugum og að veiðin
í heild sé aðeins svipur
hjá sjón miðað við það
sem var. Ef sjáv-
arútvegsráðherra
hefði enn einu sinni
skautað örlítið fram úr
Hafrannsóknastofnun
hefði hann kallað yfir
sig þá hættu að fræði-
menn þar hefðu getað
sagt við þjóðina –
þarna sjáið þið!
Það er frammi fyrir
þessari mynd sem
sjávarútvegsráðherra stóð og ég get
einhvern veginn ekki lýst ákvarð-
anatöku hans sem kjarkmikilli.
Menn geta auðvitað haft þá skoðun
að hún hafi verið varfærin og jafnvel
skynsamleg en það er erfitt að sæma
hana sæmdarheitinu kjarkmikil.
Getur rústað samstöðu útgerð-
ar og stjórnvalda
En hvers vegna hefði yfir höfuð
átt að taka einhverja aðra ákvörðun?
Var einhver skynsemi í því að fara
fram yfir veitta ráðgjöf enn einu
sinni og var einhver leið til að rétt-
læta slíka ákvörðun? Svarið við báð-
um þessum spurningum er já en það
þurfti kjark til að fylgja þeim nið-
urstöðum.
Í fyrsta lagi þá skapar 130 þúsund
tonna kvótasetning í þorski þá hættu
að ekki takist að veiða aðrar teg-
undir sem Hafrannsóknastofnun tel-
ur samt óhætt að sækja í. Þetta á
einkum við um ýsuna. Afleiðing af
svo mikilli kvótaskerðingu getur því
hæglega orðið til að auka brottkast
og mótþróa sjómanna og útgerðar
gagnvart kvótakerfinu. Hvað sem
annars er sagt um íslenska kvóta-
kerfið þá hefur náðst um það við-
unandi sátt milli sjómanna og út-
gerðar annarsvegar og stjórnvalda
hinsvegar. Það hefur oft verið lag að
fylgja ráðgjöf Hafrannsóknastofn-
unar út í æsar án þess að stofna
þeirri sátt í hættu og þá hefðu menn
betur gert það. Í ár er það aftur á
móti ekki staðan. Þær aðstæður
gætu skapast að brottkast þorsks
ykist til muna þegar útgerðir sem
berjast fyrir lífi sínu reyna að ná á
land kvóta annarra tegunda. Víða í
Evrópu er ríkjandi mikil togstreita
og allt að því stríðsástand milli út-
gerða og fiskveiðistjórnunar. Það er
óskandi að slíkar aðstæður skapist
ekki hér á landi.
Þar með tel ég mig hafa svarað
fyrri hluta spurningarinnar. Það er
að það eru ákveðin rök fyrir því að
skerða þorskkvótann ekki eins mikið
og Hafrannsóknastofnun lagði til.
Það er ekki Hafrannsóknastofnunar
að leggja pólitískt mat á það hversu
langt er hægt að ganga í niðurskurði
án þess að stefna fiskveiðistjórn-
uninni í hættu. Það er stjórnmála-
manna að meta þau áhrif og með til-
liti til þeirra töldum við
Framsóknarmenn rétt að halda
þorskkvótanum í 150 þúsund tonn-
um sem er nálægt þeirri tillögu sem
Landssamtök útvegsmanna töldu
ásættanlega.
Mótvægisaðgerðir
með hvaladrápi
En þá að síðari lið spurning-
arinnar. Hefði verið einhver leið til
að réttlæta slíka ákvörðun gagnvart
þeim umhverfisverndarsjón-
armiðum sem Hafrannsóknastofnun
talar fyrir? Hefði slík of-
veiði ekki stefnt þorsk-
stofninum í hættu? Að
óbreyttu, jú. En ekki ef
sjávarútvegsráðherra
hefði sýnt þann kjark að
heimila niðurskurð
hvalastofnsins til mót-
vægis við meinta ofveiði.
Það er óumdeilt að hval-
urinn einn og sér étur
mun meira af þorski en
sem nemur allri veiði
þjóðarinnar, aðeins er
spurning um það hversu
margfalt meiri hans afli
er. Því er það aðeins
reikningsdæmi fiski-
fræðinga hversu mörg
stórhveli þyrfti að aflífa
á móti hverju tonni sem
veitt væri umfram ráð-
gjöf. En til þessa hefði
sjávarútvegsráðherra
þurft kjark.
Sjálfur er ég ekki í
vafa um að slíkt hvala-
dráp væri mörkuðum
okkar og orðspori létt-
vægt. Við erum hvort
sem er að veiða hvali og hvort þeir
eru fleiri eða færri breytir þá litlu.
Vandræðalegast hefði ef til vill verið
ef rétt er að ekki megi finna markaði
fyrir hvalinn, en þá mætti vel ræða
þá hugmynd að drepa skepnur þess-
ar á afmörkuðum svæðum án þess að
flytja skrokka þeirra í land. Við
fyrstu sýn kann þetta að þykja nokk-
uð róttæk hugmynd í þeirri fár-
kenndu umræðu sem er á móti hval-
veiðum. Það er samt margt sem
bendir til að útilokað sé að byggja
þorskstofninn upp nema með stór-
auknum hvalveiðum enda voru bestu
þorskveiðiár okkar Íslendinga ein-
mitt þegar útlendingar höfðu nánast
útrýmt hvalskepnum við landið. Svo
langt skulum við þó aldrei ganga en
hvalirnir eru falleg dýr og lífríkinu
dýrmæt.
Um mótvægisaðgerðir ríkisstjórn-
arinnar og raunverulegar mótvæg-
isaðgerðir mun ég skrifa í næstu
grein og vonast þá til að hafa um
sinn rekið slyðruorð það af stjórn-
arandstöðunni sem Staksteinum
Morgunblaðsins er annars tíðrætt
um.
Kjarkleysi
í kvótamálum
Bjarni Harðarson fjallar um
kvótann og hvalveiðar
Bjarni Harðarson
» Það er samtmargt sem
bendir til að úti-
lokað sé að
byggja þorsk-
stofninn upp
nema með stór-
auknum hval-
veiðum
Höfundur situr á Alþingi
fyrir Framsóknarflokkinn
Konráð R. Friðfinnsson | 13. júlí 2007
Biblían í nýrri þýðingu
FRÁ því að kristni var lögleidd á Ís-
landi fyrir rúmum eitt
þúsund árum hefur
Biblían tíu sinnum ver-
ið endurþýdd og end-
urútgefin og ótal sinn-
um endurprentuð.
Á tímum hallæris
inni í gömlum og lúnum torfbæjum
til sjávar og sveita var það áreið-
anlega gott að geta hallað sér að
sinni kristnu trú og fundið styrkinn
streyma til hjartans frá ósýnilegri
og kærleiksríkri hönd Drottins sem
var með fólkinu þá ekki síður en nú.
Meira: konradrunar.blog.is
♦♦♦
Fáðu fréttirnar
sendar í símann þinn