Morgunblaðið - 30.09.2007, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 30. SEPTEMBER 2007 45
Ármúla 42 · Sími 895 8966
mánudaga - föstudaga 10-18
laugardaga og sunnudaga 12-16Opið
Fjölbreyttir listmunir
Frábært verð
HVER er niðurstaðan af miklum
umræðum um kaup á notaðri Gríms-
eyjarferju og endurnýjun hennar?
Niðurstaðan er þessi:
Kostnaður hefur farið
mörg hundruð millj-
ónir fram úr áætlun og
fram úr heimild al-
þingis. Fyrrverandi
samgönuráðherra,
Sturla Böðvarsson,
ber ábyrgð á öllu mál-
inu og þar á meðal á
óheimilum greiðslum
úr ríkissjóði til ferj-
unnar.
Ónógur
undirbúningur
Ríkisendurskoðun
hefur skilað skýrslu
um mál þetta og gagn-
rýnir þar harðlega
óheimilar fjárveitingar
upp á mörg hundruð
milljónir til viðgerða
og kaupa á ferjunni.
Ríkisendurskoðun
gagnrýnir sérstaklega
ónógan undirbúning
að kaupum ferjunnar.
Telur ríkisend-
urskoðun að undirbún-
ingi hafi verið veru-
lega ábótavant.
Siglingamálastofnun
vildi að mun ítarlegri athugun færi
fram á ferjunni en ekki var farið eft-
ir þeirri ábendingu. Ríkisend-
urskoðun kemst að þeirri nið-
urstöðu, að mun ódýrara og
skynsamlegra hefði verið að gera við
gömlu ferjuna í stað þess að kaupa
notaða ferju að utan.
Undirstofnanir
bera ekki ábyrgðina
Sá sem ber ábyrgð á því, að ákveð-
ið var að kaupa notaða ferju frá öðru
landi, er fyrrverandi samgöngu-
ráðherra. Hann ákvað þetta sam-
kvæmt tillögu Vegagerðar ríkisins.
Vegamálastjóri hefur reynt að axla
ábyrgðina sem mest sjálfur. Það er
drengilegt af honum en samkvæmt
lögum og miðað við íslenska stjórn-
sýslu geta undirstofnanir ekki borið
ábyrgð á ákvörðunum ráðherra.
Endanleg ákvörðun og ábyrgð er
ráðherrans. Verkfræðingur sá, sem
skoðaði skipið fyrir Vegagerðina,
getur heldur ekki borið ábyrgðina.
Hann er aðeins ráðgjafi. Hann hefur
sent fjárlaganefnd bréf og gert grein
fyrir sínum þætti í málinu. Þar segir
hann, að hann hafi sett nokkra fyr-
irvara við kaup ferjunnar. Hann hafi
sagt að kaupa mætti
ferjuna miðað við
nokkrar tilgreindar for-
sendur. Hans fyr-
irvarar hafi ekki verið
uppfylltir. Fyrrverandi
samgönguráðherra ber
ábyrgð á því, að það var
ekki gert.
Fjármálaráðherra
verður að lúta al-
þingi
Bent hefur verið á
það í umræðum um
málið, að fjár-
málaráðherra hafi sam-
þykkt að greiða mætti
stórar fjárhæðir úr rík-
issjóði umfram fjár-
lagaheimildir. Hafi þar
verið um að ræða að
nýta vannýttar fjár-
heimildir Vegagerð-
arinnar og að túlka
rúmt heimild alþingis
til þess að selja gömlu
Grímseyjarferjuna og
kaupa aðra notaða í
staðinn. Fjár-
málaráðherra, þótt
valdamikill sé, hefur
enga heimild til þess að
heimila fjárveitingar úr ríkissjóði
umfram heimild alþingis. Sam-
kvæmt stjórnarskránni má ekki ráð-
stafa neinum fjármunum úr rík-
issjóði án heimildar alþingis.
Ekki búið að selja
gömlu ferjuna
Ríkisendurskoðandi bendir á, að
ekki sé einu sinni búið að selja gömlu
ferjuna enn. En auk þess fást aðeins
langt innan við 100 milljónir fyrir
hana. Eyðslan vegna notuðu ferj-
unnar, sem keypt var, og vegna við-
gerðar á henni, er komin yfir 500
millj. kr. Hvað verður gert í þessu
máli? Verða þeir sem bera ábyrgð-
ina látnir sæta ábyrgð? Fyrrverandi
samgönguráðherra er ekki lengur í
því embætti og því er ekki unnt að
víkja honum úr starfi. Hann er nú
forseti alþingis. Hann ætti að segja
því embætti af sér vegna máls þessa.
Á fyrrverandi
samgönguráð-
herra að segja af
sér sem forseti?
Björgvin Guðmundsson skrifar
um Grímseyjarferju
Björgvin Guðmundsson
»Ríkisend-urskoðun
gagnrýnir sér-
staklega ónógan
undirbúning að
kaupum ferj-
unnar. Telur
ríkisendurskoð-
un að undirbún-
ingi hafi verið
verulega ábóta-
vant.
Höfundur er viðskiptafræðingur.
SÚ kynslóð sem nú er að vaxa úr
grasi, fæðist inn í umhverfi og að-
stæður, sem eru gjörólíkar því sem
mætti unglingunum á fyrrihluta
tuttugustu aldarinnar. Það fer ekki
milli mála, að lífskjör fólks hafa á
þessum tíma gjör-
breyst, bæði efna-
hagslega og á sviði
vísinda, heilbrigð-
ismála, menntamála,
stjórnarfarslega og
öllum sviðum vísinda
og tækni. Þetta má ef-
laust telja ánægjulegt
og í takt við vænt-
ingar um jákvæða
framþróun lífsins.
Samt er ekki allt sem
sýnist, enda nokkuð
ljóst, að margt mót-
sagnakennt gerist æv-
inlega inn á milli í
göngu mannlífsins og
annarra lífvera þess-
arar undrum slungnu
plánetu sem við búum
á. Í árþúsundir hafa
trúarbrögðin spilað
stærsta hlutverkið í
þróunarsögu mann-
kynsins. Á þeirri efn-
ishyggju- og tækniöld sem við nú
búum við virðist trúin vera í vörn
og á undanhaldi. Þetta hefir skapað
tómarúm í sálinni og endalaust
kapphlaup um veraldargæðin. Ótt-
inn og græðgin hafa haldið innreið
sína. Það keppir hver við annan um
að auglýsa sína vöru þótt hún valdi
vaxandi mengun á umhverfið. Þetta
virðist snúast um það eitt að afla
meira og meira. Endalaus útþensla
á kostnað náttúru og heilbrigðs
mannlífs. Það mætti kannski orða
það svo, að þetta sé gelgjuskeið há-
tækninnar. Stórhýsi eru þanin út
um allar jarðir í hóflausri ógegnd
og í heimi sem skortir fæðu er stöð-
ugt sóað því dýrmæta landi, sem
verður æ dýrmætara
til að brauðfæða
hungraðan heim. Svona
getur þetta nú ekki
gengið til lengdar ef
við ætlum okkur að
eiga lífvænlega fram-
tíð, og þetta vita menn.
Þó er ekki að sjá neitt
stopp á útþenslunni og
sóuninni. Vonandi fer
nú fólkið að átta sig á
því, að hamingjan kem-
ur innanfrá, en ekki úr
banka eða kauphall-
arbraski. Fátæka fólkið
fyrr á öldum átti minna
af peningum en við, en
einhvern veginn finnst
mér, að það hafi verið
minna stressað en við
og búið við meira innra
öryggi en við og það
eitt getur gefið meira
en jafnvel milljarðarnir
sem nú er keppt um.
Ekki ber nú að skilja það svo að við
þurfum endilega að vera fátæk til
að vera hamingjusöm. Við megum
bara ekki láta fjármunina leiða okk-
ur út í óhamingju og ógna framtíð
okkar með ábyrgðarlausri sóun og
náttúruspjöllum.
Við ættum að gæta að því, að
ekkert getur komið í stað hins
besta í trúarbrögðunum og ekki er
réttmætt að dæma þau fyrir mann-
leg mistök. Kærleiksboðskapurinn
er sígildur og öllum kynslóðum
ómissandi. Jafnvel þeir sem telja
sig vantrúaða geta samt sem áður
ekki án hans verið, því hann er
grundvöllur alls lífs, sem okkur er
af Guði gefið. Ef við trúum ekki á
tilveru og tilgang þess góða, þá er-
um við eins og fuglar í sárum, sem
ekki geta flogið. Við höfum aldrei
haft meiri þörf fyrir boðskap Jesú
Krists en einmitt nú í þeim þreng-
ingum sem maðurinn hefir kallað
yfir sjálfan sig. Þjóðkirkjan er
stærsti trúarsöfnuður okkar þjóðar
og hefir enn sem fyrr miklu hlut-
verki að gegna, ekki síst í æsku-
lýðsmálum.
Þessa tíma sem við nú lifum, sá
Frelsarinn fyrir, en hann talaði
táknrænt og í líkingum, um nýjan
himin og nýja jörð. Og það er ljósið
sem lýsir okkur nú. Það er full þörf
á því á okkar dögum eins og alltaf
áður, að efla trúnað og traust við
göfugar hugsjónir og markmið.
Við ættum allavega að geta verið
sátt við það og sameinast í því, að
hverskonar nafn sem við gefum
máttarvöldunum, þá stöndum við
frammi fyrir þeirri staðreynd, að
eitthvað okkur æðra og máttugra er
á bakvið alla sköpun og þessi mátt-
ur sem við nefnum Guð hefir ekki
aðeins opinberað okkur hinn mik-
ilfenglega stjörnugeim. Hann hefir
líka opinberað okkur að gildi lífsins
grundvallast á kærleikanum, sem er
æðsta lögmálið, lífinu til vegsemdar.
„Drögum því skó af fótum okkar,
því staðurinn sem við stöndum á, er
heilög jörð.“
Í ljósi þínu
Gunnþór Guðmundsson
skrifar um framþróun
lífsins og lífsgildi
Gunnþór
Guðmundsson
»Kærleiks-boðskap-
urinn er sígildur
og öllum kyn-
slóðum
ómissandi.
Höfundur er fv. bóndi og rithöfundur.