Morgunblaðið - 02.11.2007, Blaðsíða 32

32 FÖSTUDAGUR 2. NÓVEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
UNDANFARNAR vikur hefur
Morgunblaðið fjallað um atburði sem
hafa átt sér stað í nokkrum löndum
álfunnar og vil ég sérstaklega hrósa
blaðinu fyrir það enn og aftur að
vekja okkur til um-
hugsunar.
Morgunblaðið á hrós
skilið fyrir að vekja at-
hygli á þeim óhugn-
anlegu atburðum sem
virðast nú vera daglegt
brauð í sumum löndum
í Evrópu, sérstaklega í
Rússlandi og Austur-
Þýskalandi. Gargandi
kynþáttafordómar fara
vaxandi í þessum lönd-
um sem og öðrum
heimsálfum. Stjórnvöld
virðast gera lítið sem
ekkert til að tækla og útrýma eitri af
þessu tagi, sem þjóðerniskennd get-
ur verið. Menn verða fyrir ofbeldi,
niðurlægingu og mismunun bara
vegna útlitsins eins. Það er margt
sem bendir til þess að málið sé ekki
tekið nógu alvarlega. Ákæruvald í
þessum löndum er hikandi hvað varð-
ar hertar refsingar afbrotamanna en
þau loka augunum stundum eða neita
því að þetta sé svo alvarlegt. Það er
dapurlegt og sorglegt að hugsa til
þess að víða virðast menn vísvitandi
líta framhjá glæpum af þessu tagi.
Fordómar sem fyrirbæri hafa því
miður verið með mannkyninu frá
upphafi en það er ekki einungis
bundið við Evrópu. Það sem kemur
manni á óvart er hversu fljótt sumir
taka afstöðu þegar mannréttindabrot
eru annars vegar. Alheimurinn hefur
réttilega og nauðsynlega staðið gegn
því sem hefur gerst í Mjanmar
(Búrma) nýlega. Alheimurinn tekur
þó ekki sömu afstöðu gegn því sem
gerist daglega í Rússlandi, Austur-
Þýskalandi, Austur-Evrópu, Möltu,
Ítalíu, Bandaríkjunum, Palestínu,
Darfúr, Noregi, Kongó o.s.frv. Er
þetta ekki hræsni eða er það í fínu
lagi að leyfa glæpi af þessu tagi í
sumum löndum? Kyn-
þáttafordómar eru líka
mannréttindabrot, takk
fyrir. Í mörgum löndum
nota stjórnmálamenn
andúð í garð annarra í
þjóðfélaginu til að fá at-
kvæði en með því sam-
þykkja kjósendur glæp-
ina sem framdir eru
gegn þeim.
Það er engin lygi að í
dag hefur Rússland
verið einn stór kirkju-
garður fyrir erlenda
menn sem þar búa. Þar
hefur nýnasismi, með hjálp internets-
ins, sprottið upp alls staðar. Og sem
meira er, þá virðist Pútín forseti upp-
teknari af því að fara í stríð við olíu-
barónana heldur en þessi mannrétt-
indabrot. Hann er reyndar ekki sá
eini. Ef alheimurinn væri jafn harður
í garð þessara manna og mótmælti
harkalega, þá væri þetta mál vænt-
anlega ekki eins slæmt og það er í
dag. Evrópusambandið hefur tekið
fyrsta skrefið með því að taka harka-
lega á þessum málum. Það er nú
refsivert í ESB löndunum að mis-
muna fólki vegna þjóðernis, útlits,
kynþátta, skoðana eða trúar.
Stjórnvöld á Íslandi eru að gera
ráðstafanir til að sjá til þess að jafn-
ræði sé virt alls staðar og fyrir alla.
En það væri mjög gagnlegt að setja
opinber lög sem myndu gera mis-
munun af þessu tagi refsiverða. Sam-
félagið okkar er mjög mikið að breyt-
ast. Sem betur fer eru mörg okkar
mjög skynsöm í þá veru að við kjós-
um að lifa friðsamlega með öllum. En
við þurfum samt að vera vakandi fyr-
ir þessum hugsunarhætti sem hrein-
lega splundrar okkur. Við höfum
ekkert með svoleiðis hegðun og við-
horf að gera á Íslandi. Þess vegna
þurfum við öll að sýna umburð-
arlyndi og þolinmæði í garð þeirra
sem eru enn að aðlagast samfélaginu.
Þetta á einnig við það fólk sem finna
má við afgreiðslu. Það kostar ekkert
að sýna kurteisi og vera vingjarnleg,
sama hvaðan sá sem afgreiðir mann
kemur.
Það sem gerir Íslendinga sérstaka
er þessi réttlætiskennd sem virðist
vera mjög innbyggð í okkur. Við
megum ekki tapa þessu. Sýnum
heiminum að við kjósum að vera
öðruvísi til góðs. Gefum okkur tíma
og tækifæri til að kynnast og þekkj-
ast betur því oft kemur það í ljós að
við eigum mjög margt sameiginlegt
þótt við gerum hlutina öðruvísi. Við
berum öll sem eitt ábyrgð hvað þetta
mál varðar. Atvinnurekendur, ráð-
herrar, sveitarfélög, stjórn-
málamenn, stjórnendur, starfsmenn,
nemendur og kennarar eru með vald
og tækifæri til að breyta viðhorfi til
góðs. Það er félagsleg skömm hjá
Rússum, Þjóðverjum og Bandaríkja-
mönnum að finnast þetta mál ekki
vera nógu áríðandi til að það verð-
skuldi athygli. Tökum höndum sam-
an, landsmenn, og berjumst gegn
kynþáttafordómum af öllu tagi. Mun-
um að innst inni erum við öll eins,
óháð því hvaðan við komum eða
hvernig við lítum út. Við skulum
endilega hugsa rétt. Hugsum án for-
dóma. Ef friður ríkir okkar á milli í
samfélaginu þá högnuðumst við öll.
Að líta niður til annarra vegna lit-
arháttar eða útlits er ljótt, ómann-
legt, óviðunandi og með öllu skömm
gegn mannkyninu. Kynþátta-
fordómar, kynþáttamismunun, kyn-
þáttahyggja, kynþáttamisrétti og
kynþáttahatur er eitthvað sem við
megum og skulum aldrei láta við-
gangast. Þetta er ógeðfelld og refsi-
verð háttsemi. Nei takk! Síðustu tvö
árin hafa 122 manns verið drepnir í
Rússlandi fyrir að vera ekki Rússar.
Þetta er Rússum um heim allan, þar
með taldir eru Rússar sem hér búa,
svo sannarlega til skammar. Þetta
getur ekki haldið áfram og má ekki
halda áfram. Rúanda, Júgóslavía,
Líbería, Sierra Leone og Sómalía eru
dæmi um afleiðingar haturs í garð
annarra. Nú er nóg komið. Sýnum al-
heiminum að okkur er ekki sama á
Íslandi. Við kjósum mannréttindi.
Ofbeldi og kynþáttahatur í Evrópu og alheimurinn
Akeem Cujo Oppong
skrifar um mannréttindi » Sendiráð Rússlandsá Íslandi þarf að
vakna til lífsins hvað
þetta mál varðar.Við
skulum fordæma þetta
sem samfélag hver og
einn. Við segjum stopp.
Akeem Cujo Oppong
Höfundur er formaður
Ísland Panorama samtakanna.
NÚ STENDUR til að virkja eitt
fjölbreyttasta hverasvæði landsins
til að útvega hluta þeirrar orku sem
þarf til álbræðslu í Helguvík. Um er
að ræða Ölkelduháls á Heng-
ilssvæðinu, aðeins steinsnar frá
þéttbýlasta svæði landsins. Fyr-
irhuguð virkjun gekk áður undir
nafninu Ölkelduhálsvirkjun en hefur
verið skýrð upp og kallast nú Bitru-
virkjun. Frestur til að skila at-
hugasemdum við mat á umhverfis-
áhrifum rennur út 9. nóvember.
Áhugasömum er bent á vefsíðuna
www.hengill.nu.
Svæðið ranglega dæmt
Á Ölkelduhálsi er að finna gríð-
arlega fjölbreytt úrval hvera og
volgra lækja, landslag er þar fagurt
og litskrúðugt, útsýni yfir Þingvalla-
vatn og frábærar
göngu- og reiðleiðir.
Að margra mati er
þetta eitt athygl-
isverðasta útivist-
arsvæðið í nágrenni
höfuðborgarsvæð-
isins.
Í Rammaáætlun
um nýtingu vatnsafls
og jarðvarma var Öl-
kelduháls hins vegar
dæmdur í þann flokk
sem lítil eftirsjá væri
að. Einn helsti sér-
fræðingur þeirrar
vinnu benti mér fyrir
nokkrum misserum á
að þessi dómur væri
byggður á röngum
forsendum. Þar er
ekki við vísindamenn-
ina að sakast heldur
þá sem á þeim tíma
fóru með völd og
skömmtuðu naumt
bæði tíma og fé til
þessa mikilvæga
verkefnis. Sérfræð-
ingurinn benti mér á
lista yfir gæði þeirra
gagna sem röðun
svæðanna byggist á
og að gæði gagna fyrir Ölkelduháls
sem útivistarsvæði væru í flokki D.
Þetta þýðir á mannamáli að enginn
skoðaði svæðið og að fáar eða engar
myndir af því voru skoðaðar áður en
dómur var upp kveðinn.
Til hvers er virkjað?
Upphaflega stóð til að rafmagn af
Ölkelduhálsi færi til stækkunar ál-
vers í Straumsvík. Þeirri stækkun var
hafnað og því gera fylgjendur álvers í
Helguvík sér vonir um að verða næst-
ir í röðinni. Það má hins vegar spyrja
hvort fleiri álbræðslur með tilheyr-
andi þensluáhrifum á atvinnulíf og
samfélag hér á suðvesturhorninu sé
einmitt það sem við þurfum.
Atvinnuleysi hefur sjaldan verið
minna en nú, í verslunum er erfitt að
finna afgreiðslufólk sem náð hefur bíl-
prófsaldri og flytja þarf inn erlent
vinnuafl til að halda uppi grunnþjón-
ustu í landinu. Mikil tækifæri eru í
uppbyggingu margvíslegrar starf-
semi á Vellinum og reiknað er með að
á næstu 10 árum muni um 2000 störf
skapast í kringum starfsemi Flug-
stöðvarinnar á Keflavíkurflugvelli.
Hver er þá sú nauð sem rekur okkur
til að reisa álbræðslu í Helguvík?
Fyrir utan þensluáhrif, s.s. háa
skatta, hækkandi húsnæðisverð, nei-
kvæð áhrif á byggðaþróun á Suður-
landi og vaxandi misskiptingu krefst
álver í Helguvík fleiri fórna. Auk var-
anlegra umhverfisáhrifa á Ölkeldu-
hálsi mun hún krefjast línulagna eft-
ir endilöngu Reykjanesi og
stórskemma möguleika þess sem að-
dráttarafls fyrir ferðafólk, hún mun
krefjast virkjana í Þjórsá sem djúp-
stæður ágreiningur er
um og síðast en ekki síst
mun hún krefjast fjölda
virkjana á Reykjanesi
sem enn hefur ekki verið
sýnt fram á að standist
umhverfismat eða skili
þeirri orku sem álbræðsl-
an krefst. Þá er alls ekki
ljóst hvort fyrirhuguð ál-
bræðsla í Helguvík er
fullvaxið álver. Ekkert
tryggir að hér sé ekki í
raun um að ræða „hálf-
ver“ sem mun gera kröf-
ur um stækkun líkt og
gerðist í Hafnarfirði.
Hvar á þá að virkja?
Hyggjuvit eða
græðgi?
Eftir 60 ára nýtingu
Ölkelduháls til raf-
orkuframleiðslu þarf að
hvíla svæðið í önnur 60
ár. Á næstu tuttugu árum
er líklegt að hægt verði
að nýta því sem næst alla
orku jarðvarmavirkjana í
stað aðeins um 13%
hennar eins og í dag.
Djúpborun gæti að auki
5-10 faldað nýtingu
þeirra svæða sem þegar hefur verið
raskað. Þetta tvennt gæti aukið nýt-
ingu jarðvarmans allt að 80 falt á við
það sem nú er mögulegt. Öllum ber
saman um að verð á vistvænni orku
muni hækka umtalsvert á næstu ára-
tugum. Af hverju bíðum við ekki?
Gefum þeim það
Tíminn er fljótur að líða. Börnin
sem fæddust 8́7 eru tvítug á þessu
ári. Til viðbótar 80-földun á orkunýt-
ingu núverandi virkjana bendir flest
til þess að innan 20 ára muni betri
bortækni gera okkur kleift að nýta
orkuna undir Ölkelduhálsi og fleiri
slíkum svæðum án þess að þess sjá-
ist nokkur merki á yfirborðinu.
Bara ef við bíðum nokkur ár get-
um við sleppt því að eyðileggja þá
auðlind sem fólgin er í verðmætri
náttúru háhitasvæðanna. Bara ef við
bíðum nokkur ár getum við marg-
faldað nýtingu orkunnar. Bara ef við
bíðum nokkur ár munum við fá um-
talsvert hærra verð fyrir hverja
orkueiningu. Getum við ekki gefið
börnum okkar og barnabörnum það?
Höfum við ekki efni á því?
Gefum þeim það
Dofri Hermannsson skrifar um
nýtingu jarðvarma
» Á næstu 20árum gæti
bætt nýting há-
hitavirkjana og
djúpborun skil-
að 80-faldri nýt-
ingu þeirra
svæða sem þeg-
ar eru virkjuð.
Af hverju bíðum
við ekki?
Dofri Hermannsson
Höfundur er 1. varaborgarfulltrúi
Samfylkingarinnar
Morgunblaðið, í samstarfi við Heimsferð-
ir, býður áskrifendum sínum frábær tilboð
í ferðir til Tenerife í janúar. Um er að ræða
frábær sértilboð á vinsælum gististöðum, 15.
eða 22. janúar í 1 eða 2 vikur.Tenerife býður
frábærar aðstæður fyrir ferðamanninn; falleg-
ar strendur, glæsilega gististaði og fjölbreytta
afþreyingu. Við bjóðum glæsilegar ferðir á
frábærum kjörum og vinsæla gististaði, m.a.
á Playa de las Américas ströndinni. Hér er
nóg að gera í fríinu, fjöldi góðra veitinga- og
skemmtistaða, áhugaverðar kynnisferðir og
síðast en ekki síst þá er ódýrt að lifa í mat
og drykk. Gríptu þetta einstaka tækifæri og
smelltu þér í vetrarfrí með Heimsferðum og
njóttu lífsins til hins ýtrasta á Tenerife.
Ath. takmarkaður fjöldi herbergja / íbúða í
boði á þessu tilboðsverði!
kr. 39.995
1 eða 2 vikur – frábært sértilboð!
Janúarveisla á
15. eða
22. janúar
Þú mætir með miðann sem fylgir Morgunblaðinu í dag til Heimsferða,
Skógarhlið 18, eða á einhverja af umboðsskrifstofum þeirra.
Einnig er unnt að bóka tilboðið á www.heimsferdir.is
E
N
N
E
M
M
/
S
IA
•
N
M
3
0
49
6
Frábært sértilboð fyrir áskrifendur Morgunblaðsins
Áskr. verð Alm. verð Þú sparar
Aguamarina Golf – íbúðir
2 fullorðnir og 2 börn (2-11 ára) í íbúð 39.995 63.895 23.900
Aparthotel El Duque – íbúðir
2 fullorðnir og 1 barn (2-11 ára) í stúdíó 47.693 71.293 23.600
2 fullorðnir og 2 börn (2-11 ára) í íbúð 44.695 68.195 23.500
Hotel Jacaranda (með morgunverði)
2 fullorðnir og 2 börn (2-11 ára) í fjölsk.herbergi 47.795 71.495 23.700
2 fullorðnir í herbergi 62.490 86.690 24.200
Aukagjald fyrir „allt innifalið“ kr. 7.500 (á mann í viku)
Hotel Bahia Principe (allt innifalið)
2 fullorðnir og 2 börn (2-11 ára) í „junior suite“ 66.295 91.095 24.800
2 fullorðnir í herbergi 83.790 109.190 25.400
Innifalið í verði er flug, skattar, gisting í viku (fæði skv. því sem valið er) og fararstjórn.
*) Sparnaður m.v. við 2 fullorðna og 2 börn (2-11 ára), sértilboð „junior suite“ á Bahia Principe í 2 vikur.
Athugið aðeins takmarkað framboð er í boði á þessu tilboðsverði.
Fyrstur kemur – fyrstur fær!
Verðdæmi og valkostir (vikuferð):
Þú sparar allt aðkr. 25.400á mann- allt að 106.000 kr. fyrir fjölskylduna*Tenerife
Netverð á mann