Morgunblaðið - 02.11.2007, Blaðsíða 36

36 FÖSTUDAGUR 2. NÓVEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ GuðbrandurJónsson fæddist
í Hvestu, Ket-
ildalahreppi, Vest-
ur-Barðastrand-
arsýslu, hinn 12. júní
1923. Hann lést á
Hrafnistu í Reykja-
vík hinn 27. október
síðastliðinn.
Foreldrar hans
voru Jón Jónsson,
bóndi í Hvestu, f. á
Hóli í Ketildala-
hreppi 30.10. 1877,
d. 7.7. 1955, og síðari
kona hans Sesselja Guðbrands-
dóttir, f. á Mábergi í Rauðasands-
hreppi 9.4. 1880, d. 22.2. 1942.
Guðbrandur átti sjö alsystkini. Þau
voru Friðrik, f. 27.3. 1906, d. 21.5.
1992, Þórunn Veronika, f. 12.3.
1908, d. 28.6. 1924, Margrét Helga,
f. 8.10. 1911, d. 13.7.1953, Ástríður,
f. 6.5. 1913, d. 2.1. 1952, Elías, f.
2.9. 1915, d. 5.3. 1951, Jóna Sess-
elja, f. 12.9. 1918, d. 17.3. 1945 og
Pétur Björnsson Þórarinn, f. 12.6.
1923, d. 25.9. 1947. Einnig átti
hann tvo hálfbræður, samfeðra, þá
Jón Magnús, f. 22.5. 1897, d. 4.9.
1970, og Ólaf, f. 4.6. 1900, d. 28.8.
1900. Þau systkinin eru því núna
öll látin.
Guðbrandur kvæntist Elínu
Jósefsdóttur, f. í Ormskoti, Vestur-
Eyjafjallahreppi, 11.8. 1923. Dóttir
þeirra er Jóna Sess-
elja, f. 2.7. 1945, gift
Ásbirni Einarssyni.
Börn þeirra eru Ein-
ar Jón, kvæntur El-
ísabetu Reykdal Jó-
hannesdóttur, og
Elín Björk, gift Gísla
Jóhanni Hallssyni.
Barnabarnabörnin
eru fjögur: Ásbjörn,
Einar Gísli, Jóna
Björk og Jóhannes.
Guðbrandur ólst
upp í Hvestu. Hann
tók þátt í sjósókn frá
heimilinu og 16 ára gerðist hann
sjómaður. Flutti hann síðan til
Reykjavíkur og þar bjuggu þau El-
ín lengst af á Langholtsvegi 2.
Hann stundaði sjó á síldarbátum
og togurum og var m.a. á Guð-
mundi Þórðarsyni, Reykjaborg og
togaranum Mars, yfirleitt sem
bátsmaður. Árið 1968 kom Guð-
brandur í land og hóf þá störf hjá
Áburðarverksmiðjunni, þar sem
hann vann þangað til eftirlauna-
aldrinum var náð. Einnig stundaði
hann trilluútgerð af kappi fram á
áttræðisaldurinn, en síðast átti
hann Akurey RE-97.
Áhugamál Guðbrands voru alla
tíð flest tengd útivist og veiðiskap.
Guðbrandur verður jarðsunginn
frá Fossvogskirkju í dag og hefst
athöfnin kl. 15.
Í dag kveðjum við tengdaföður
minn, Guðbrand Jónsson. Margs er
að minnast eftir langa og ljúfa sam-
fylgd.
Það var sumarið 1965 að ég
kynntist Jónu einkadóttur Guð-
brands en þá hafði Guðbrandur
unnið við sjómennsku allt sitt líf.
Tveimur árum síðar gengum við
Jóna í hjónaband og hún flutti til
mín til Manchester á Englandi.
Þetta hafði þau áhrif, að Guðbrand-
ur ákvað að hætta á sjónum árið eft-
ir, þannig að hún Elín hans yrði
ekki alltaf ein í búinu. Því má segja,
að hjónaband dótturinnar hafi ekki
haft minni áhrif á líf hans en henn-
ar. Aldrei varð ég þó var við
óánægju hans í minn garð með
þessa ráðstöfun.
Þegar fyrsta barnabarnið fæddist
í Manchester árið 1968 kom í ljós
einstakur áhugi hans á barnabörn-
um sínum og síðan ekki síður á
barnabarnabörnunum. Hann kom
sér í siglingu með togara til
Grimsby skömmu eftir fæðinguna
og tók þaðan leigubíl til Manchester
og heimsótti okkur eina kvöldstund
til að skoða frumburðinn. Leigubíll-
inn beið allan tímann á meðan og ók
honum svo til baka til skips í
Grimsby. Þessi leigubílaferð hefur
að minnsta kosti tekið um hálfan
sólarhring. Þegar litið er til þess, að
tengdapabbi var ekki þekktur að því
að eyða fé í óþarfa, þá er sagan enn
athyglisverðari og hún kom oft upp
í huga mér, þegar ég horfði á hann
ljóma af ánægju, þegar barnabarna-
börnin komu í heimsókn.
Guðbrandur var mikill veiði-
áhugamaður. Allan sinn sjó-
mennskuferil vann hann við fisk-
veiðar og eftir að hann kom í land
leið ekki á löngu þar til hann hafði
keypt sér trillu. Gerði hann út á
grásleppu o.fl. fram á áttræðisald-
urinn og var ætíð einn á sjó. Hann
hafði líka mikinn áhuga á stanga-
veiði og fórum við stundum saman í
laxveiðiferðir. Þar vantaði ekki
kappið í tengdapabba. Og nú síð-
ustu árin, eftir að hann var ekki
lengur ferðafær, þá var eins gott að
vera búinn að skoða allar veiðitölur í
laxveiðiánum áður en maður kom í
heimsókn.
Guðbrandur hafði mjög gaman af
rökræðum um menn og málefni. Þar
vorum við yfirleitt aldrei sammála
af ásettu ráði og höfðum báðir gam-
an af.
Fyrir tæpum 9 árum veikist Guð-
brandur og lá að mestu lamaður á
Grensásdeild Landspítalans í nær
tvö ár. Hann náði þó nokkurri heilsu
aftur og komst heim, en var aldrei
sáttur við líkamlegt ástand sitt eftir
það. Enda hafði hann verið annálað
hraustmenni allt sitt líf eins og fram
kemur m.a. í bók Sigurjóns Ein-
arssonar, „Undir Hamrastáli“, þar
sem fjallað er um mannlífsmyndir
úr Arnarfirði. Síðasta árið hrakaði
heilsu hans stöðugt þangað til yfir
lauk. Á þessum árum sýndi hann
mér það traust að biðja mig alltaf að
koma með sér, þegar á bjátaði og
hann þurfti að heimsækja lækna-
stéttina. Er ég honum þakklátur
fyrir það traust og finnst heiður að.
Að lokum þakka ég tengdapabba
fyrir samfylgdina. Ég mun sakna
hans og hann skilur eftir sig stórt
skarð í fjölskyldunni. Blessuð sé
minning hans.
Ásbjörn.
Guðbrandur afi okkar, eða
Brandur eins og við kölluðum hann,
er látinn 84 ára að aldri. Eftir erfið
veikindi fékk hann loks hvíldina,
sem hann hafði þráð í langan tíma.
Það fór ekki vel í hraustmennið
hann afa okkar að hafa ekki fulla
heilsu.
Lengst af bjuggu afi og amma í
lítilli risíbúð á Langholtsvegi 2. Þau
voru mjög nægjusöm að öllu leyti og
bruðluðu ekki með fjármuni sína.
Þegar við lítum til baka höldum við,
að afi hafi aðeins einu sinni eytt
peningum í einhverja lúxusvöru, en
það var þegar hann keypti sér tjald-
vagn. Afi og amma ferðuðust mikið
á sumrin um landið með fjölskyldu
sinni og vinum og höfðu gaman af.
Afa þótti sérstaklega gaman að
heimsækja æskuslóðir sínar í Arn-
arfirðinum.
Afa fannst líka óskaplega gaman
að komast í ber. Hann lét sérsmíða
fyrir sig risastóra berjatínu, sem
var bæði sérlega breið og tók mikið
af berjum. Og þegar heim var kom-
ið með afrakstur berjatínslunnar sá
amma um að búa til berjasaft og
sultu fyrir veturinn.
Margt kemur upp í hugann, þeg-
ar við horfum til baka til þess mikla
tíma, sem við vorum með afa okkar.
Ofarlega í huga okkar eru nætur-
gistingarnar á Langholtsveginum,
ferðalögin og veiðiferðirnar. Þetta
eru dýrmætar minningar, sem við
eigum eftir að varðveita og við mun-
um segja börnum okkar sögur frá
þessum skemmtilega tíma.
Hann Brandur afi var mjög stríð-
inn að eðlisfari. Það kom sérstak-
lega í ljós í öllum samræðum okkar,
en hann tók oftast upp andstæðar
skoðanir við þann, sem hann var að
spjalla við í hvert skipti. Hann var
því mjög sjaldan sammála okkur
systkinunum og er örugglega ekki
sammála því, sem við skrifum hér,
bara til að stríða okkur.
Þar sem við erum mjög lítil fjöl-
skylda, aðeins tvö barnabörnin,
fengum við óskipta athygli hans alla
tíð. Afi neitaði okkur aldrei um
neitt, þrátt fyrir að honum fyndist
við alltaf vera að bruðla.
Hin síðustu ár var líka gaman að
fylgjast með afa, þegar barnabarna-
börnin komu og heimsóttu hann. Þá
ljómaði andlit hans og eftir heim-
sóknirnar talaði hann látlaust um
litlu sætu börnin sín.
Afa verður sárt saknað um
ókomna tíð og minning hans mun
lifa í hjörtum okkar að eilífu.
Einar Jón og Elín Björk.
Guðbrandur Jónsson
✝ Björn Hall-dórsson fæddist
á Nesi í Loðmund-
arfirði 8. apríl
1920. Hann lést á
Hrafnistu í Reykja-
vík 24. október síð-
astliðinn. Foreldrar
hans voru hjónin
Hólmfríður Björns-
dóttir, f. 1884, d.
1988, og Halldór
Pálsson bóndi og
kennari, f. 1887, d.
1967. Þau bjuggu
lengst af á Nesi í
Loðmundarfirði og ólst Björn
þar upp. Systkini Björns voru
Auður, f. 2.5. 1917, d. 21.1. 1996,
og Leifur, f. 18.10. 1918, d. 22.4.
1990.
Björn kvæntist árið 1949 Kirs-
ten Holm, f. 16.5. 1931, þau
skildu. Dætur þeirra eru: 1) Auð-
ur, f. 24.4. 1949, maki Mogens
Aasted, þau skildu. Dóttir þeirra
er Eva, börn hennar eru Lára
Björk og Tómas Örn. Maki Auð-
ar er Valdimar Sæ-
mundsson, börn
hans eru: Eyrún,
maki Brynjar Em-
ilsson, börn þeirra
Emil, Kári, Kol-
beinn, Bjartur, Sæ-
mundur, maki Est-
er Gústavsdóttir,
börn þeirra Valdi-
mar og Bjarki og
Guðrún, maki Odd-
ur Jóhannsson, son-
ur þeirra Torfi. 2)
Fríða, f. 10.6. 1950,
maki Halldór
Frank, þau skildu. Dóttir þeirra
er Sara. 3) Gæflaug, f. 25.8. 1952,
maki Lars Höjlund Andersen,
látinn, börn þeirra eru: Björn Ei-
ríkur, maki Íris Sigurðardóttir,
dætur þeirra eru Þórdís Alda og
Gréta Rún, og Nína Margrét,
maki Kristján Már Árnason, son-
ur Daníel Örn.
Útför Björns verður gerð frá
Langholtskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 13.
Nú er tengdafaðir minn, Björn
Halldórsson, kominn í blómagarðinn
handan móðunnar miklu. Björn var af
aldamótakynslóðinni sem ólst upp í
sveit, þar sem allt var að breytast úr
gamla tímanum í hinn nýja. Á langri
ævi upplifði hann fráfærur og hlóða-
eldhús en hann kynntist einnig nýja
tímanum, t.d. þegar hann vann við
framleiðslu á hátæknibúnaði hjá
Landsíma Íslands. Björn fæddist á
Nesi í Loðmundarfirði og ólst þar upp
ásamt hjá foreldrum sínum og tveim-
ur eldri systkinum og átti Loðmund-
arfjörður hug hans alla ævi. Nes í
Loðmundarfirði var ekki auðveld jörð
og brugðu foreldrar hans búi fljótlega
eftir að hann varð tvítugur og fluttu
til Reykjavíkur. Björn var ákaflega
listrænn og hafði næmt auga fyrir
fegurð. Hann lærði gullsmíði við Iðn-
skólann í Reykjavík og hélt síðan til
Kaupmannahafnar í framhaldsnám
hjá Georg Jensen.
Þar kynntist hann fyrri komu sinni,
Kirsten Holm, og eignuðust þau þrjár
dætur en þau skildu eftir nokkurra
ára sambúð.
Seinna á ævinni átti hann þeirri
hamingju að fagna að kynnast seinni
konu sinni, Ester Maríu Sigfúsdóttur.
Ester var einstaklega glaðlynd og fé-
lagslynd kona og voru þau mjög sam-
rýnd, höfðu sameiginleg áhugamál og
ferðuðust mikið saman. Ester lést
1996.
Björn var náttúruunnandi og var
þekking hans á náttúrufræðum aðdá-
unarverð. Hann safnaði á ferðum sín-
um ógrynni af steinum og átti stórt
steinasafn. Ef blóm var nefnt á nafn
þá þekkti hann það og gat lýst því og
ættgreint það. Það var líka sama
hvaða kennileiti eða nafn á sveitabæ
var nefnt, hann þekkti það, sögu þess
og staðhætti.
Hann tók mikið af ljósmyndum
sem hann hafði yndi af að sýna og út-
skýra.
Björn var mikill bókaunnandi og
bókasafnari. Hann átti líklega
stærsta handritasafn í einkaeign á Ís-
landi, sem er nú í eigu Landsbóka-
safnsins. Hann gaf Menntaskólanum
á Egilsstöðum yfir tvö þúsund titla
bókasafn. Einnig gaf hann steinasafn-
inu á Akranesi steinasafnið sitt.
Skömmu eftir áttræðisafmæli hans
var heilsunni farið að hraka. Buðum
við honum þá að heimsækja fæðing-
arstaðinn í Loðmundarfirði. Höfðum
við verulegar áhyggjur af því hve
hann var orðinn slæmur til gangs og
hve vegurinn til Loðmundafjarðar var
slæmur. Til stóð jafnvel að leigja bát
frá Seyðisfirði. Það reyndist ekki
hægt vegna lélegra lendingarskilyrða
í Loðmundarfirði. Ákveðið var að láta
slag standa og keyra alla leið. Þegar
staðnæmst var á Nesi þá steig hann út
úr bílnum og gekk niður á túnið okkur
öllum til mikillar undrunar og studdi
sig aðeins við stafinn.
Það var sorglegt að sjá hvernig Alz-
heimer-sjúkdómurinn rændi smátt og
smátt þennan lífsglaða og fróða mann
minninu og lífsneistanum. Hann
dvaldi síðustu árin á Hrafnistu í
Reykjavík og naut þar góðrar umönn-
unar starfsfólks.
Á skilnaðarstund kveð ég tengda-
pabba minn og óska honum blessunar.
Hann var einstakt ljúfmenni og þakka
ég honum samferðina og allan þann
fróðleik sem hann miðlaði á liðnum ár-
um.
Valdimar Sæmundsson.
Kveðja frá Félagi ísl. gullsmiða
Björn lærði gullsmíði hjá Guð-
mundi Andréssyni, Laugavegi 50 í
Reykjavík, og vann hjá honum í tvö ár
að námi loknu. Þá fór hann til Georgs
Jensens í Kaupmannahöfn og vann
hjá því þekkta fyrirtæki í eitt ár, bæði
í Danmörku og Svíþjóð. Í Kaup-
mannahöfn kynntist hann Kirsten
Holm sem átti íslenska móður. Þau
giftu sig, bjuggu á Íslandi og eignuð-
ust þrjár dætur. Þau slitu samvistum.
1953-55 vann hann hjá Jóni Sig-
mundssyni gullsmið á Laugavegi 8.
1949 gekk Björn í Félag íslenskra
gullsmiða. Hann var einn af stofnend-
um Sveinafélags gullsmiða og var þar
vararitari.
1952 var hann kosinn í mótanefnd.
Það var gömul hefð í félaginu að
standa vörð um gömul mót sem yf-
irleitt höfðu ekki fengið einkarétt og
áttu þeir sem kosnir voru að standa
vörð um að þessi mót væru ekki notuð
af öðrum en þeim sem höfðu rétt til
þess. 1969 var tekin ákvörðun um að
halda afmælissýningu á vegum gull-
smiðafélagsins í Bogasal Þjóðminja-
safnsins. Björn var kosinn í þá sýning-
arnefnd, sem sá um undirbúning
sýningarinnar. Björn átti muni á þess-
ari sýningu og hafði áður tekið þátt í
stórri iðnsýningu 1952 í nýja Iðn-
skólahúsinu sem þá var tilbúið undir
tréverk.
Björn var góður smiður og smíðaði
fagra gripi, en hann fór að vinna hjá
Pósti og síma og var með vinnustofu
heima, en hafði lítinn tíma fyrir smíð-
arnar. Hann var mikill grúskari og
safnari. Hann ferðaðist mikið um
Austfirði á sumrin þegar hann gat
komið því við og safnaði þá meðal ann-
ars steinum og átti gott steinasafn
heima.
Stjórn Félags íslenskra gullsmiða
tók ákvörðun um að gefa út gullsmiða-
tal. Þetta hafði oft verið á dagskrá hjá
félaginu, en náði ekki fram að ganga
fyrr en þessi ákvörðun var tekin 1990
og kom Gullsmiðatal út 1991. Einn af
þeim, sem lagði fram gögn og vann
með nefndinni í þessu máli var Björn
Halldórsson.
Björn var afar hægur og dagfars-
prúður maður. Hann bjó lengi með
aldraðri móður sinni.
Hann giftist Esther Sigfúsdóttur,
sem starfaði á Heilsugæslustöð
Reykjavíkur. Hún hafði áður verið
húsvörður í gamla Iðnskólanum í
Lækjargötu ásamt fyrri manni sínum.
Einn af elstu gullsmiðunum hefur
nú kvatt, 87 ára að aldri.
Blessuð sé minning hans.
Dóra G. Jónsdóttir gullsmiður.
Birni Halldórssyni gullsmið frá
Nesi í Loðmundarfirði kynntist ég um
1970, þegar hann kom í heimsókn til
þess að fá að skoða ljósmyndir sem
faðir minn hafði tekið austur í Loð-
mundarfirði. Kom þá fram að við höfð-
um báðir gaman af gömlum bókum.
Skömmu síðar bauð Björn mér heim
til þess að skoða bókasafnið sitt. Varð
það mér talsverð upplifun, því að
Björn átti óvenju gott safn, ekki síst af
fyrri alda bókum. Björn bjó á þessum
árum í Álfheimum 52 með aldraðri
móður sinni á fallegu og menningar-
legu heimili, þar sem tengslin við for-
tíðina seytluðu inn í hverja taug.
Björn var fróður og vel lesinn og
hafði nokkra fræðimannsnáttúru eins
og faðir hans, Halldór Pálsson, sem
tók saman ritverk um Skaðaveður.
Björn var natinn safnari, og safnaði
flestu sem vakti áhuga hans. Einna
merkast fannst mér handritasafnið,
sem ég hygg að hafi verið með þeim
stærstu í einkaeign á þeirri tíð. Björn
seldi Landsbókasafni handritin 7.
apríl 1995, og afhenti þau einu eða
tveimur árum síðar. Í skrá sem hand-
ritadeild Landsbókasafns tók saman,
eru rúm 60 númer. Nokkur handrit
voru frá 18. öld, en flest frá 19. öld,
meðal annars dagbækur Jóns Þor-
steinssonar í Reykjahlíð, sem Reykja-
hlíðarætt er rakin frá.
Mest að fyrirferð var bókasafn
Björns. Var þar margt fallegra og fá-
gætra bóka. Sumar hafði hann með
ótrúlegri natni fengið úr ýmsum átt-
um, oft óheil eintök, og að lokum náð
að fylla í skörðin. Upp úr 1990 fór
Björn að huga að því hvað hann ætti
að gera við bókasafnið. Vildi hann
helst að það færi á ættarslóðirnar á
Austurlandi. Varð niðurstaðan sú að
hann gaf Menntaskólanum á Egils-
stöðum meginhluta bókasafnsins,
með ákveðnum skilyrðum. Var það af-
hent vorið 1996 og er þar geymt í
glerskápum, og aðeins til afnota á
lestrarsal. Allar bækurnar merkti
Björn með bókmerki, sem á er mynd
frá Nesi.
Einnig átti Björn athyglisvert
steinasafn, og voru steinarnir afrakst-
ur gönguferða hans um landið. Loks
prýddu veggina á heimili Björns ágæt
listaverk, m.a. andlitsmynd af Birni,
sem Kjarval teiknaði þegar hann kom
að Nesi skömmu fyrir 1930.
Árið 1988 dreif Björn í því að stofna
Átthagafélagið Loðmund sem starf-
aði a.m.k. til 1996. Félagsmenn voru
gamlir Loðmfirðingar og afkomendur
þeirra. Hittust félagsmenn einu sinni
eða tvisvar á ári, en einnig beitti
stjórn félagsins sér fyrir ýmsum mál-
um, m.a. að komið væri upp snyrtiað-
stöðu við Klyppsstaðarkirkju 1992.
Björn tók einnig saman lista yfir
presta á Klyppsstað, lét ramma hann
inn og hengja upp í kirkjunni. Björn
hafði áhuga á að samin yrði saga Loð-
mundarfjarðar og hafði dregið saman
nokkurt efni í því skyni. Átthaga-
félagið þreifaði fyrir sér um að fá
mann í þetta verk, en vegna fjár-
skorts tókst ekki að koma því á rek-
spöl.
Björn var grannvaxinn og fíngerð-
ur maður, mikið snyrtimenni og hlý-
legur og kurteis í viðkynningu. Ég
kveð hann nú með þökk fyrir ánægju-
leg kynni, sem veittu mér miklvæg
tengsl við ættarslóðirnar í Loðmund-
arfirði.
Sigurjón Páll Ísaksson.
Björn Halldórsson