Morgunblaðið - 08.05.2008, Blaðsíða 14

14 FIMMTUDAGUR 8. MAÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
BORIS Johnson, hinn nýi borgar-
stjóri í Lundúnum, bannaði í gær
alla meðferð áfengis í lestum og
strætisvögnum borgarinnar. Er það
liður í baráttu hans gegn glæpum
og andfélagslegri hegðun.
Johnson, sem bar sigurorð af
Ken Livingstone í borgarstjórnar-
kosningunum í síðustu viku, sagði,
að áfengisbannið myndi gera lífið
léttara öllum Lundúnabúum enda
til þess fallið að auka öryggi og
draga úr glæpum.
Bannið var eitt af helstu kosn-
ingaloforðum Johnsons en sumir
hafa samt dálitlar áhyggjur af
framkvæmdinni og óttast, að ráðist
verði á starfsfólk reyni það að
stugga við drukknum farþegum. Er
Johnson sakaður
um að hafa skellt
banninu á án
þess, að nokkuð
hafi verið hugað
að framkvæmd-
inni og starfs-
fólkið alls ekki
búið undir hana.
Johnson þykir
ákaflega litríkur
maður en líka mjög óútreiknan-
legur. Hefur hann brallað margt í
gegnum tíðina og sumir segja, að
verði honum mikið á í messunni
sem borgarstjóri, muni það geta
haft slæmar afleiðingar fyrir
Íhaldsflokkinn, sem nýtur nú mikils
fylgis í skoðanakönnunum.
Boris bannar meðferð áfengis
í lestum og strætisvögnum
Boris Johnson
KONU með börn vegnar best í Sví-
þjóð en verst er ástandið hjá kyn-
systrum hennar í Afríkuríkinu Níger.
Kemur þetta fram hjá samtökunum
Barnaheillum, Save the Children. Er
þá miðað við barnadauða, launajafn-
rétti og líkur á, að börn gangi í skóla.
Næst á eftir Svíþjóð er Noregur,
síðan Ísland, Nýja-Sjáland og Dan-
mörk. Verst er hlutskipti kvenna og
barna þeirra í Níger, Chad, Jemen,
Sierra Leone og Angóla. Þar nær eitt
barn af hverjum sex ekki að lifa fyrsta árið og margar kvennanna deyja við
barnsburð. Þar eru hungur og vannæring útbreidd.
Svíþjóð er barnvænst,
þá Noregur og Ísland
Framtíðin er ekki öllum jafnbjört
og þessum íslenska hvítvoðungi.
Morgunblaðið/Ásdís
Eftir Jóhönnu Maríu Vilhelmsdóttur
jmv@mbl.is
JOSEF Fritzl, austurríski kynferð-
isglæpamaðurinn sem hélt dóttur
sinni fanginni í kjallara í 24 ár, var í
gær yfirheyrður af saksóknara í
fyrsta sinn. Samkvæmt upplýsingum
á vef austurríska ríkisútvarpsins
ORF var Fritzl samvinnuþýður en
yfirheyrslan, sem tók á aðra klukku-
stund, snerist fyrst og fremst um
hagi hans sjálfs og lífsferil.
Að sögn austurrískra fjölmiðla
bað Fritzl verjanda sinn að koma því
á framfæri að honum þætti fjölmiðla-
umfjöllun undanfarinna daga ein-
hliða og að heldur hallaði á hans hlut.
Fritzl mun jafnframt hafa sagt verj-
anda sínum að hann „væri ekki
skrímsli“ því hann hefði „hæglega
getað drepið þau öll“ og þar með
hefði aldrei komist upp um hann.
Hertar aðgerðir yfirvalda
Í gær var tilkynnt um auknar að-
gerðir austurrískra stjórnvalda í
baráttunni gegn kynferðisglæpum.
Alfred Gusenbauer, kanslari Austur-
ríkis, tilkynnti tillögur um að saka-
skrám kynferðisglæpamanna verði
haldið til haga mun lengur en nú er
gert. Samkvæmt núverandi lögum
eru afbrotin afmáð af sakaskrám
þeirra eftir 5–15 ár, nýju lögin munu
hins vegar gera ráð fyrir að 30 ár
þurfi að líða.
Samkvæmt tillögunum verður
kynferðisglæpamönnum óheimilt að
sinna vissum störfum í samfélaginu
og að ættleiða börn. Verði lögin sam-
þykkt í þinginu ganga þau í gildi í
janúar á næsta ári.
Tilkynnt er um aðgerðirnar aðeins
11 dögum eftir að upp komst um
glæpi Josef Fritzl gegn dóttur hans.
Komið hefur í ljós að Josef hafði
gerst brotlegur fyrir kynferðisglæpi
á sjöunda áratugnum, nokkuð sem
síðar var þurrkað út af sakaskrá
hans. Þegar Fritzl tilkynnti svo um
hvarf dóttur sinnar og sagði hana
hafa hlaupist á brott til að ganga í
sértrúarsöfnuð, var sakaskrá hans
hrein og hugsanleg aðild hans að
málinu því ekki skoðuð.
Ráðherra játar handvömm
Dómsmálaráðherra Austurríkis,
Maria Berger, sagði í viðtali við
austurríska dagblaðið Der Standard
í gær að yfirvöld hafi gert mistök í
máli Fritzl-fjölskyldunnar. „Af því
sem nú er vitað var gleypt of auð-
veldlega við útskýringum Josefs á
hvarfi dóttur hans, sérstaklega hvað
sértrúarsöfnuðinn varðar,“ sagði
Berger. Yfirvöld höfðu hingað til
borið af sér alla ábyrgð í málinu.
Mál Fritzls hefur vakið mikla reiði
í Austurríki og almenningur hefur
kallað eftir þyngri refsingum vegna
nauðgana og kynferðisofbeldis.
Herða viðurlög vegna
kynferðisafbrota
Fritzl segist ekki vera skrímsli eins og fjölmiðlar gefi í skyn
AP
Aðgerðir Kanslarinn Gusenbauer
tilkynnir fjölmiðlum tillöguna.
Eftir Boga Þór Arason
bogi@mbl.is
EMBÆTTISMENN Sameinuðu
þjóðanna lögðu í gær fast að herfor-
ingjastjórninni í Búrma að hleypa
fleiri starfsmönnum hjálparstofnana
inn í landið og greiða fyrir flutningi
hjálpargagna til fólks sem lifði af
fellibylinn ógurlega um helgina.
Ríkisfjölmiðlar Búrma sögðu í
gær að tala látinna væri komin í tæp
23.000 og yfir 42.000 væri enn sakn-
að. Shari Villarosa, sendifulltrúi
Bandaríkjanna í Yangon, stærstu
borg Búrma, sagði hins vegar að
100.000 manns kynnu að hafa látið
lífið í óveðrinu við ósa Irrawaddy-
fljótsins þar sem tjónið var mest.
Starfsmenn samtakanna Lækna
án landamæra sögðu að 80% íbúða
svæðanna, sem urðu verst úti, hefðu
eyðilagst í fellibylnum og allt að sex
metra hárri flóðbylgju sem fylgdi
honum.
„Ljóst er að milljónir manna
misstu heimili sín. En hversu marg-
ar þær eru vitum við ekki,“ sagði
Andrew Kirkwood, talsmaður
Barnaheilla, einna af fáum hjálpar-
samtökum sem hafa fengið að starfa
í Búrma. Samtökin áætla að 40%
þeirra sem hafa látið lífið eða er
saknað séu börn.
Áður höfðu embættismenn Sam-
einuðu þjóðanna sagt að talið væri að
milljón manna hefði orðið heimilis-
laus í náttúruhamförunum.
John Holmes, sem samhæfir
hjálparstarf Sameinuðu þjóðanna,
sagði að ljóst væri að „miklar hörm-
ungar“ hefðu gengið yfir Búrma og
hjálpargögn væru að berast til
landsins. Alls hefðu 24 ríki lofað
neyðaraðstoð, andvirði samtals 30
milljóna dollara, sem nemur 2,3
milljörðum króna.
Holmes sagði að mjög erfitt væri
fyrir hjálparstofnanir að meta
ástandið á hamfarasvæðunum vegna
þess að sérfræðingar biðu enn eftir
því að fá vegabréfsáritanir til að geta
farið til Búrma. Hann kvaðst þó vera
andvígur tillögu Bernards Kouch-
ners, utanríkisráðherra Frakklands,
um að öryggisráð Sameinuðu þjóð-
anna samþykkti ályktun um að heim-
ila flutninga á hjálpargögnum og
björgunarmönnum til Búrma með
hervaldi ef herforingjastjórnin
hindraði flutningana.
Talsmaður Bandaríkjaforseta
sagði að herforingjastjórnin hefði
ekki svarað tilboði hans um að senda
bandarísk herskip til að aðstoða við
björgunarstarfið og neyðaraðstoð-
ina.
Flugvél á vegum Matvælaáætlun-
ar Sameinuðu þjóðanna er væntan-
leg til Yangon í dag með 25 tonn af
hjálpargögnum og nokkra starfs-
menn stofnunarinnar. Hjálpargögn
hafa einnig borist til landsins frá Taí-
landi, Indlandi og Kína. Embættis-
menn Sameinuðu þjóðanna sögðu að
flutningabílar með 22 tonn af hjálp-
argögnum hefðu verið stöðvaðir við
landamærin að Taílandi og biðu eftir
heimild herforingjastjórnarinnar til
að fara inn í landið.
Líkur á óeirðum
Herforingjastjórnin hafði neitað
að hleypa sérfræðingum hjálpar-
stofnana inn í landið þegar í stað og
án þess að þeir þyrftu að bíða eftir
vegabréfsáritunum. Herforingja-
stjórnin virtist þó í gær vera að láta
undan eftir að hafa sætt gagnrýni
fyrir að torvelda hjálparstarfið. „Við
erum að færast í rétta átt, okkur hef-
ur orðið ágengt,“ sagði Holmes um
samskiptin við herforingjastjórnina.
„Hershöfðingjarnir þurfa að velja
á milli þess að hjálpa búrmísku þjóð-
inni – sem þarf á tafarlausri aðstoð
að halda – og þess að bægja í raun
frá alþjóðlegri aðstoð af ótta við að
herforingjastjórnin missi völdin,“
sagði Walter Lohman, bandarískur
sérfræðingur í málefnum Suðaustur-
Asíu.
Sérfræðingar telja að seinleg við-
brögð herforingjastjórnarinnar við
hamförunum geti leitt til óeirða í
landinu. „Fólkið sem ég hef rætt við
er reitt,“ sagði Ruth Bradley-Jones,
starfsmaður breska sendiráðsins í
Yangon. „Það ríkir almenn reiði yfir
því að yfirvöldin hefðu getað gert
meira til að afstýra svo miklu tjóni í
Yangon og aðstoðað við að hreinsa til
í borginni eftir óveðrið.“
„Fólk er bálreitt út í stjórnina.“
hafði AFP eftir leigubílstjóra í Yan-
gon. „Búrmamenn vilja mótmæla en
óttast að herinn skjóti þá.“
Sean Turnell, ástralskur sérfræð-
ingur í efnahagsmálum Búrma, sagði
að búast mætti við mótmælum líkt
og í september síðastliðnum þegar
allt að 100.000 manns tóku þátt í
götumótmælum undir forystu
búddamunka. Embættismenn Sam-
einuðu þjóðanna segja að a.m.k. 30
manns hafi beðið bana þegar her
landsins braut mótmælin á bak aftur
með harðri hendi. Mótmælin hófust
vegna hækkunar á eldsneytisverði
og herforingjastjórnin greip til þess
ráðs í janúar að frysta verðið á bens-
íni, en takmarka framboðið. Verð á
eldsneyti og lífsnauðsynjum hefur
nú snarhækkað vegna hamfaranna.
Horfur á langvinnum
matvælaskorti
Búrma er eitt af fátækustu og ein-
angruðustu löndum heims og efna-
hag landsins hefur hnignað mjög á
46 ára valdatíma herforingjastjórn-
arinnar. Hrísgrjónaútflutningur
Búrma hefur til að mynda minnkað
úr nærri fjórum milljónum tonna í
aðeins 40.000 tonn á síðasta ári.
Um 65% hrísgrjónaframleiðslu
landsins koma frá þeim fimm hér-
uðum sem urðu verst úti í náttúru-
hamförunum, auk 50% kjúklinga-
framleiðslunnar og 40% svínakjöts-
framleiðslunnar. Líklegt er því að
mikill skortur verði á matvælum í
landinu næstu tvö árin.
„Milljónir
manna misstu
heimili sín“
Reuters
Neyðaraðstoð Hermenn bera hjálpargögn úr flugvél frá Indlandi á flugvellinum í Yangon, stærstu borg Búrma.
Fast lagt að herforingjastjórninni í
Búrma að greiða fyrir hjálparstarfi
AP
Neyð Fólk í bænum Labutta við rústir húss sem eyðilagðist í fellibylnum í
Búrma um helgina. Mikill skortur er á matvælum og hreinu vatni í bænum.