Morgunblaðið - 08.05.2008, Blaðsíða 24

24 FIMMTUDAGUR 8. MAÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
NÚ ER til umfjöllunar auglýsing
frá bæjarstjórn Sveitarfélagsins Ölf-
uss, (skammst. BSÖ), um breytingu
á aðalskipulagi á svæði
sem nær austan frá Öl-
kelduhálsi og til vest-
urs og suður um Bitru.
Auglýst breyting felur
í sér að útivistarsvæði
verði breytt í iðnaðar-
svæði og tilgangurinn
sá að heimila Orku-
veitu Reykjavíkur,
(skammst. OR), að
reisa þar gufuafls-
virkjun til raf-
orkuframleiðslu. Þess-
ar breytingar ásamt
greinargerð má sjá á heimasíðunni
„landmotun.is“ og athugasemdum
verður að skila til BSÖ í síðasta lagi
13. maí nk. Lesendum er bent á
heimasíðuna „hengill.nu“ ef þeir vilja
fá upplýsingar um hvert á að skila
mótmælum o.fl. Í Fréttablaðinu,
Morgunblaðinu, og 24 Stundum birt-
ist 25., 27., og 29. apríl grein þeirra
Eiríks Hjálmarssonar og Jakobs
Sigurðar Friðrikssonar starfsmanna
OR. Þessi grein er að mestu leyti
svör við hinni miklu gagnrýni sem
fram kom á frummatsskýrslu OR í
nóvember á liðnu ári (sjá heimasíð-
una or.is/). Í grein þeirra félaga, sem
ber nafnið „Ný kynslóð jarð-
gufuvirkjana“, er reynt að telja les-
endum trú um að unnt verði að
bregða huliðshjálmi yfir hin áform-
uðu mannvirki, ekki aðeins sjónrænt
heldur einnig hvað lykt og aðra
mengun varðar. Jafnframt er reynt
að sannfæra lesandann um að fögur
fyrirheit OR jafngildi orðnum veru-
leika.
Breyting útivistarsvæðis
Hér á eftir verður svæðið skoðað
frá sjónarhóli göngu- og leiðsögu-
mannsins. Lagt er af stað frá Nesja-
vallavirkjun og farin skemmtileg leið
austan undir Hengli, um Ölkelduháls
og til Hveragerðis. Búast má við að
hvæsandi hola með gufumekki valdi
truflun á fyrsta áfanga leiðar. Stórt
affallslón neðan virkjunarinnar, nær
Þingvallavatni, vekur ugg um hugs-
anleg áhrif á vatnið. Á fyrsta áning-
arstað neðan Köldulaugagils er at-
hafnasvæði virkjunar utan sjónmáls
og tilfinning göngumannsins gjör-
breytt. Næstu mannvirki á leiðinni
eru tilraunaborholur OR, B1 og B3 á
austurjaðri Kýrgils-
hnúka og B2 á Ölkeldu-
hálsi. Þar er einnig há-
spennulína sem Eiríkur
og Jakob gagnrýna
réttilega. Þeir eru boðn-
ir velkomnir í hóp
þeirra sem það gera en
um leið er rétt að biðja
þá að íhuga afstöðu sína
til íslensku málshátt-
anna: „Svo skal böl
bæta að bíða annað
meira“ eða „Ekki er eitt
böl með öðru bætt“. Á
Ölkelduhálsi og góðum útsýn-
isstöðum í nágrenninu er rétt huga
að hversu vel geti tekist til „að gera
mannvirkin torsýnileg frá gönguleið-
um“ eins og það er orðað í grein fé-
laganna. Fyrst er staðnæmst við
stígamótin norðan undir Ölkeldu-
hnúknum. Þaðan munu stöðv-
arhúsið, kæliturnar og stóra skilju-
stöðin blasa við í krikanum milli
Kýrgilshnúka og Bitru. Þá munu áð-
urnefndir borteigar og gufuskiljur
við B2 og B1 sjást greinilega. Minni
gufuskiljurnar verða 200-250 m2 að
flatarmáli og 8-10 metra háar og því
álíka stórar og þriggja hæða íbúða-
blokkir með níu íbúðum. Slík mann-
virki verða ekki auðfalin í landslagi.
Stöðvarhús um 6000 m2 og kælit-
urnar um 900 m2 verða tvöfalt hærri
þannig að þar koma ígildi tveggja
sex hæða íbúðablokka sem alltaf
munu blasa við göngumanni. Þessi
mannvirki verða öll innan eins km
fjarlægðar frá ofangreindum athug-
unarstað og af Tjarnarhnúk, vinsæl-
um útsýnisstað nokkuð fær, sjást
þau auk borteiga á vestanverðri
Bitru.
Þá förum við á Kýrgilshnúka og
athugum útsýnið. Yngsta til-
raunaholan B3 er á austasta rana
hnúkanna en þaðan er frábært út-
sýni til þriggja höfuðátta, til norðurs
með austurbrún Hengils, til austurs
um Þverárdal og til suðurs á Öl-
kelduháls. Skammt vestar á múla
rétt norðan ætlaðs stöðvarhúss er
einnig góð sjónlína í þrjár höfuðáttir,
til vestur með suðurhlíðum Hengils
og Skarðsmýrarfjalls til Reykjafells
og í austur um Ölkelduháls til Hró-
mundartinds. Til suðurs er góð útsýn
til vesturbrúnar Reykjadals, Mold-
dalahnúka og með austurjaðri Bitr-
unnar. Þar er skemmtileg en fáförul
gönguleið með mögulegu framhaldi
til Ástaðafjalls og Fífudals. Þremur
borteigum er nú ætlaður staður á
þeirri slóð. Auk þeirra mannvirkja,
sem þegar hafa verið nefnd í grein
þessari, munu gufulagnir, bæði jarð-
vegshuldar og ekki, og ökuslóðir
með þeim verða mjög áberandi. Á
níu ætluðum borteigunum með um
40 borholur er líklegt að alltaf verði
einhverjar í blæstri með tilheyrandi
hávaða og gufubólstrum. Ef út-
skolun á brennisteinsvetni mistekst
mun sú lyktarilla lofttegund í logni
eða norðan kuli renna niður í
Klambragil og áfram með Reykja-
dalsá og síðan Varmá til byggðar.
Þar munu baðgestir í Reykjadalsá
njóta ilmsins og einnig íbúar Hvera-
gerðis sem eru í um 7 km fjarlægð
frá ætluðu stöðvarhúsi.
Verðmætt framtíðarland
Mér virðist frummatsskýrsla OR
einkennast mjög af óraunhæfum og
oft jafnvel villandi upplýsingum um
sýnileika ætlaðra framkvæmda.
Svæði þetta nýtur æ meiri vinsælda
sem göngu- og útivistarsvæði fjöl-
skyldna og ferðamanna. Þannig mun
það nýtast landsmönnum best í nútíð
og framtíð. Breyting þess í iðnaðar-
svæði með þegar ætluðum virkj-
unarframkvæmdum og hugs-
anlegum viðbótum síðar er
umhverfisslys sem brýna nauðsyn
ber til að koma í veg fyrir.
Bitruvirkjun – hvers
vegna ekki?
Björn Pálsson skrifar um um-
hverfisáhrif af Bitruvirkjun
Björn Pálsson
»Ætluð breyting á úti-
vistarsvæði í iðn-
aðarsvæði með tilheyr-
andi mannvirkjum yrði
umhverfisslys. Vaxandi
gildi þess til útivistar
myndi þá rýrna mikið.
Höfundur er héraðsskjalavörður.
Í DAG er ástæða til að þakka
öllum þeim sem lagt hafa starfi
deildarinnar lið í þau 50 ár sem
liðin eru frá stofn-
un.
Alþjóðadagur
Rauða krossins og
Rauða hálfmánans
er í dag en hann
hefur ævinlega
mikið gildi fyrir
okkur sem störfum
innan þessarar
stærstu og út-
breiddustu mann-
úðarhreyfingar
heims. En við sem
störfum með Kópa-
vogsdeild Rauða
krossins erum venju fremur í há-
tíðarskapi um þessar mundir því
12. maí næstkomandi verður deild-
in 50 ára. Við munum gera ým-
islegt á næstu vikum til að minn-
ast þessara merku tímamóta í
sögu Rauða kross-starfs í Kópa-
vogi.
Þar ber hæst útgáfu sögu deild-
arinnar frá stofnun 1958 til þessa
dags. Unnið hefur verið að öflun
gagna og ritun sögunnar á und-
anförnum árum og nú er svo kom-
ið að hún er væntanleg úr prent-
smiðju á allra næstu dögum.
Rauða kross-starf í landinu hef-
ur tekið miklum breytingum og
framförum frá því ríflega 80
manns stofnuðu Rauða kross-deild
undir forystu Ara L. Jó-
hannessonar í hinum
unga og ört vaxandi
Kópavogi 12. maí 1958.
Starfið í Kópavogi fór ró-
lega af stað eins og víðar
en þegar réttar aðstæður
sköpuðust og samfélagið
kallaði á krafta deild-
arinnar leystist úr læð-
ingi afl sem æ síðan hef-
ur haft áhrif á hag
fjölmargra Kópavogsbúa.
Verkin tala
Forystan um uppbygg-
ingu Sunnuhlíðar á níunda ára-
tugnum og sjálfboðna starfið þar,
frumkvæðið að stofnun Dvalar, at-
hvarfs fyrir geðfatlaða, á þeim tí-
unda, stórhuga stuðningur við
ungmenni í vanda og stórfelld efl-
ing sjálfboðins starfs það sem af
er þessari öld; allt er þetta verk-
efni sem litið hefur verið til innan
Rauða krossins. Að þeim hefur
komið mikill fjöldi sjálfboðaliða
sem með störfum sínum hafa skilið
eftir spor í samfélaginu, ekki síst í
hjörtum þeirra sem deildin hefur
borið gæfu til að verða að liði.
Saga Kópavogsdeildar er hug-
sjónasaga eins og saga hreyfing-
arinnar allrar, allt frá því Henry
Dunant skipulagði sveitir sjálf-
boðaliða til að aðstoða særða her-
menn á vígvellinum við Solferino
um miðja næstsíðustu öld. Hún er
þó fyrst og fremst um það hvernig
forystumenn, sjálfboðaliðar og
starfsfólk hafa látið verkin tala í
anda hugsjónanna og í þágu þeirra
fjölmörgu sem notið hafa liðsinnis
deildarinnar.
Í dag er ástæða til að þakka öll-
um þeim sem lagt hafa starfi
deildarinnar lið í þau 50 ár sem
liðin eru frá stofnun. Rauði kross-
inn, fjölmargir einstaklingar hér
heima og erlendis og samfélagið
allt eiga þeim mikið að þakka.
Kópavogsdeild Rauða
krossins í 50 ár
Garðar H. Guðjónsson segir frá
Rauða kross-starfi í Kópavogi » Í dag er ástæða til aðþakka öllum þeim
sem lagt hafa starfi
deildarinnar lið í þau 50
ár sem liðin eru frá
stofnun.
Höfundur er formaður Kópavogs-
deildar Rauða krossins.
Garðar H. Guðjónsson
ÍSLENSKT samfélag hefur tekið
miklum breytingum. Það er orðið
fjölþjóðlegra og aukin alþjóðavæðing
viðskipta og aukin þátttaka í alþjóða-
samstarfi á öllum sviðum hefur leitt
til þess að við erum hluti af opnu al-
þjóðlegu samfélagi þjóða. Skapast
hafa ný tækifæri á sviði
verslunar og viðskipta
og við njótum á ýmsan
hátt góðs af þessum
breytingum. Þó hafa
einnig fylgt ókostir því
komið hafa fram nýjar
ógnir sem beinast að
vestrænum sam-
félögum í formi skipu-
lagðrar alþjóðlegrar
glæpastarfsemi og
hryðjuverka. Athafna-
svæði glæpahópa hafa
stækkað með sama
hætti og gerst hefur við
löglega starfsemi.
Á sl. 10 árum hafa
verið gerðar ýmsar
mikilvægar skipulags-
breytingar innan lög-
reglunnar sem hafa
miðað að því að nú-
tímavæða löggæslu,
bæta skipulag og efla
starfsemi. Komið var á
embætti ríkislög-
reglustjóra sem starfar á landsvísu
sem miðlæg lögreglustofnun og lög-
regluumdæmum hefur fækkað úr 26 í
15. Í nýlegri áfangaskýrslu um mat á
þeim breytingum á nýskipan lögreglu
með fækkun umdæma kemur fram að
ekki hafa verið um nægilega róttæk-
ar breytingar að ræða til að tryggja
bestu nýtingu mannafla innan lög-
reglunnar alls staðar á landinu.
Á hinum Norðurlöndunum er fjár-
veitingum til lögreglu ráðstafað sem
heildarfjárveitingu til lögreglunnar
sem ákvarðar sjálf hvernig féð nýtist
best til þess að ná sem mestum ár-
angri. Hér á landi ráðstafar Alþingi
hins vegar einstökum lögreglustjóra-
embættum fjárveitingum og hefur
stundum verið hjákátlegt að fylgjast
með umræðum um fjárlög á þingi.
Tilflutningur mannafla, búnaðar og
fjárveitinga er því mun þyngri í vöf-
um hérlendis og þá eru flestir lög-
reglustjórarnir einnig sýslumenn
með margvísleg önnur verkefni en
löggæslu. Skipulag þetta er arfur frá
fyrri öldum og allt of flókið og þung-
lamalegt í ljósi þeirrar gerbyltingar
sem orðið hefur í fjarskiptum og sam-
göngum. Nú er svo komið að öll lög-
reglulið eru í sama fjarskiptakerfinu
og ríkislögreglustjóri starfrækir eina
fjarskiptamiðstöð fyrir allt landið
enda fráleitt að starfækja fleiri en
eina miðað við fjölda lögreglumanna á
landinu. Ekkert er í raun því til fyr-
irstöðu að sameina alla lögregluna í
eitt lögreglulið undir stjórn ríkislög-
reglustjóra til þess að bæta skipulag
og nýtingu fjárveitinga með það að
markmiði að efla löggæsluna um allt
land og tryggja sömu þjónustu.
Á Írlandi er aðeins eitt lögreglulið
með rúmlega 13.000 lögreglumönn-
um sem er skipulagt á heildstæðan
hátt þannig að fjárveitingar nýtast
sem best og auðvelt að flytja til liðs-
afla og halda uppi sömu þjónustu um
allt landið. Þá er ekki um óþarfa yf-
irbyggingu að ræða og lægra hlutfall
yfirmanna en hérlendis. Í ljósi þess
hve íslenska lögreglan er fámenn er í
raun óeðlilegt hversu stór hluti fer í
yfirstjórnir og hversu erfitt getur ver-
ið að veita sömu þjónustu um allt land
svo ekki sé nú talað um þann stofn-
anaríg sem fylgt getur
núverandi skipan.
Í ljósi nýrra ógna svo
sem skipulagðrar alþjóð-
legrar glæpastarfsemi er
brýn þörf á að huga strax
að frekari endurskipulag-
ningu lögreglunnar.
Skynsamlegasta leiðin er
að endurskipuleggja lög-
regluna frá grunni og að-
skilja lögreglustjórnina
alfarið frá sýslumönnum.
Lögreglan á Íslandi verði
ein stofnun með einum
ríkislögreglustjóra, sex
lögreglustjórum sem
svæðisstjórar fyrir lands-
hlutana og aðstoðarríkis-
lögreglustjórum sem yf-
irmenn verkefna sem eru
á landsvísu. Með þessu
mætti nýta betur þær
fjárveitingar sem varið
er til löggæslu og tryggja
að veitt verði sambærileg
þjónusta um allt land.
Skapar einnig möguleika á að skipu-
leggja lögregluna betur til þess að tak-
ast á við þær nýju ógnir sem stöndum
frammi fyrir svo sem skipulagða al-
þjóðlega glæpastarfsemi sem teygir
anga sýna hingað til lands. Í dag er til
dæmis ekki starfrækt lögregludeild á
landsvísu sem rannsakar skipulagða
glæpastarfsemi heldur eru rannsóknir
í höndum einstakra lögreglustjóra sem
hafa landfræðileg valdmörk.
Einnig þarf að endurskoða verklag
og áherslur lögreglunnar. Samkvæmt
lögreglulögum fer lögreglan með
rannsóknir mála en hún á líka að
stemma stigu við afbrotum og koma í
veg fyrir athafnir sem raska öryggi
borgaranna og ríkisins. Á sl. áratug-
um hefur áherslan breyst í nágranna-
löndum okkar í þá veru að leggja
meiri áherslu á fyrirbyggjandi þátt-
inn, koma í veg fyrir afbrotin frekar
en rannsaka þau eftir á.
Í áðurnefndri áfangaskýrslu er
einnig vikið að því hvort leggja beri
stjórnunarreynslu innan lögregl-
unnar og stjórnunarmenntun til jafns
við lögfræðimenntun við val á lög-
reglustjórum. Í Noregi var árið 2000
felld niður sú krafa að lögreglustjóri
væri með lögfræðimenntun og árið
2007 í Danmörku. Þó háttar þannig til
að lögreglustjórar í þeim löndum fara
einnig með ákæruvald líkt og hér-
lendis. Löngu er tímabært að gera
sömu breytingar hér og leggja meiri
áherslu á fagþekkingu lögreglustjóra
á lögreglufræðum og reynslu af lög-
reglustörfum og stjórnun innan lög-
reglunnar. Einnig má velta því upp
hvort ekki sé tímabært að aðskilja
ákæruvaldið alfarið frá lög-
reglustjórninni líkt og ríkislög-
reglustjóri hefur lagt til við Alþingi.
Eitt lögreglulið
Jón F. Bjartmarz skrifar um
skipulag innan lögreglunnar
Jón F. Bjartmarz
»Nýjar ógnir
kalla á end-
urskipulagningu
lögreglunnar.
Lögreglan á Ís-
landi verði ein
stofnun og eitt
lögreglulið.
Höfundur er yfirlögregluþjónn.
Traustir kaupendur óska eftir u.þ.b. 250 fm einbýlis-
eða raðhús á Seltjarnarnesi. Góðar greiðslur í boði.
Allar nánari upplýsingar veitir Sverrir Kristinsson.
Einbýlis- eða raðhús
á Seltjarnarnesi óskast
Mb
l
99
28
06
Sverrir Kristinsson löggiltur fasteignasali
Síðumúla 21 - www.eignamidlun.is - eignamidlun@eignamidlun.is - Fax: 588 9095
Sími: 588 9090