Morgunblaðið - 22.05.2008, Blaðsíða 16

16 FIMMTUDAGUR 22. MAÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
Eftir Bergþóru Jónsdóttur
begga@mbl.is
GESTIR Sinfóníuhljómsveitar Ís-
lands gleyma líklegast seint snilld-
arleik sænska básúnuleikarans
Christians Lindbergs með hljóm-
sveitinni. En Lindberg er fleira til
lista lagt í tónlistinni en fremja
galdur sinn á þetta skemmtilega
hljóðfæri og stjórna hljómsveitum
með glæsibrag; hann er fyrirtaks
tónskáld, og rúmlega það, því hann
er eftirsóttur í því hlutverki. Það er
ekki að undra að hann skuli hafa
gaman af að semja fyrir básúnuna,
hljóðfærið sitt, og á tónleikum
hljómsveitarinnar í kvöld, kl. 19.30 í
Háskólabíói getur að heyra Bás-
únukonsert sem Lindberg samdi
fyrir mann sem Chicago-búar kalla
hvorki meira né minna en „bás-
únuguðinn“ – og ég sem hélt að
engum öðrum en Lindberg gæti
hlotnast slík nafnbót.
Básúnuleikarinn umræddi heitir
Charlie Vernon, en konsertinn sem
Lindberg samdi fyrir hann er óður
til heimaborgar Vernons, vinda-
borgarinnar Chicago.
En aðdáendur Lindbergs þurfa
ekki að æðrast, því hann mætir líka
í kvöld, til að passa upp á að Vern-
on geri allt rétt, því tónskáldið
verður nú í hlutverki hljómsveit-
arstjórans. Það hlýtur að skapast
magnaður kynngikraftur þegar
tveir slíkir básúnumeistarar mæt-
ast í einu verki.
Í frétt frá Sinfóníuhljómsveitinni
segir að konsertinn, sem heitir
Chic’ a Bone Checkout hafi vakið
fádæma viðbrögð þegar hann var
frumfluttur og hafi stemningin
einna helst líkst því sem gerist á
rokktónleikum.
Tvö verk önnur eru á efnisskrá
tónleika kvöldsins, og bera bæði
sérstök nöfn eins og Básúnukon-
sert Lindbergs. Fyrst skal nefna
sinfóníu eftir sænska tónskáldið
Jan Sandström og heitir hún Indri:
Cave canem, en hver merking heit-
isins er, er ekki gott að segja, að
öðru leyti en því að cave canem
gæti útlagst: passaðu þig á hund-
inum!
Öllu rómantískari er yfirskrift
fyrstu sinfóníu Tsjaíkovskíjs, Dag-
draumar að vetri, en hún er, eins
og margir vita, einn af mestu gim-
steinum rússneskrar rómantíkur.
Meistarar básún-
unnar mætast
Charles Vernon
leikur í konsert eftir
Christian Lindberg,
sem stjórnar tón-
leikum SÍ
Stjórnandinn og tónskáldið
Christian Lindberg
Einleikarinn
Charles Vernon
Í frétt í blaðinu í gær stóð að Silja
Aðalsteinsdóttir yrði útgáfustjóri
Máls og menningar/Vöku-Helgafells
en hið rétta er að hún verður útgáfu-
stjóri Máls og menningar. Beðist er
velvirðingar á þessum mistökum.
LEIÐRÉTTING
Útgáfustjóri Máls
og menningar
MYNDLIST
Gallerí Fold
Pétur Gautur: Ný málverk – Blómastillur
Til 25. maí 2008. Opið má.-fö. kl. 10-18,
lau. kl. 10-14. Aðgangur ókeypis.
Í TILEFNI 15 ára málaraferils sýn-
ir Pétur Gautur nú 20 ný málverk af
blómum í vasa í Baksal Gallerís
Foldar. Listamaðurinn er kunnur
fyrir uppstillingar sínar þar sem
gjarnan sjást ávextir, dúkar og vas-
ar en þetta mun vera frumraun hans
á sviði blómamálunar – en blóm eru
vitaskuld þekkt kyrralífsmótíf. Sýn-
ing Péturs Gauts er tilraunakennd
og ekki verður sagt að þær tilraunir
gangi allar vel upp. Listamaðurinn
hefur valið þá leið að stílfæra blómin
þannig að t.d. rósir líta helst út eins
og einhvers konar lopahnyklar. Slík
„blóm“ koma ekki vel út þar sem
könnur/vasar eru málaðar á mörk-
um raunsæis, slíkar myndir verða
jafnvel hreint út sagt klúðurslegar,
en blómin njóta sín betur í hrárri
myndum þar sem útlínur stilka og
vasa eru afstrakt. Eitt afbrigði
slíkra mynda er t.d. mynd nr. 17 sem
til er í fleiri útfærslum.
Í tveimur myndum af írisum í
potti (nr. 8 og 9) nær hann hins veg-
ar að miðla ferskleika blómanna með
léttri, skissukenndri málaratækni.
Mynd nr. 14 af túlipönum í könnu, og
mynd 20, ganga einnig ágætlega upp
því þar fellir hann blómin á eðlilegri
hátt inn í þann flata myndheim sem
hann hefur áður skapað – og leitast
jafnframt við að gera blómaforminu
skil.
Anna Jóa
Stílfærð blóm
MYNDLIST
Grafíksafn Íslands
5 dagar, Valgerður Hauksdóttir
bbbnn
Til 25. maí. Opið fim. til sun. frá
kl. 14-18, aðgangur ókeypis.
VALGERÐUR Hauksdóttir hefur
áður líkt verkum sínum við ferðalag
en í Grafíksafninu sýnir hún nú ljós-
myndir teknar á ferð um Atlantshaf
og nefnir hún myndirnar 5 daga.
Þetta eru stafrænar, svarthvítar
myndir prentaðar á álplötur, áferðin
er grófkornuð, dregur áhorfandann
nær til þess eins að myndirnar hverfi
og leysist upp í smáatriði sín, en birt-
ist aftur þegar fjarlægðin eykst á ný.
Myndirnar vekja spurningar um
það hvað listakonan er að ljósmynda.
Er það hafið sjálft og ljósbrot sólar
og himins á yfirborði þess? Hvaða
ferð er verið að fjalla um hér? Er það
ferðalag listamanns sem hann tekur
sér á hendur þegar verk hans verða
til? Eða birtingarmynd frelsis fyrir
opnu hafi þar sem ekkert fjötrar
hugann? Ekkert í náttúrunni er jafn
breytilegt frá augnabliki til augna-
bliks og vatnsyfirborð, viðkvæmt
fyrir hverjum andblæ, minnsta
hverfula skýi og margir listamenn
hafa leitast við að fanga birtubrigði
þess og sjónræna eiginleika. Nær-
tækasta dæmið er að sjálfsögðu vel
þekktar myndir Roni Horn af vatns-
yfirborði Thames, en þó er nálgunin
og úrvinnslan þar ekki sú sama og
hér.
Valgerður fer sína eigin leið að
þessum myndum og sérkenni henn-
ar sem listamanns lifa í þeim, til
dæmis hugmyndin um ferðalag og
áherslan á grafíska áferð. Mynd-
efnið er einfaldað, myndflöturinn
sýnir ekki sjóndeildarhring heldur
einungis yfirborð hafsins.
Það er athyglisvert að í mörgum
landslagsmynda sem listamenn
skapa í dag – en það má líkja mynd-
um af hafi við myndir af landi – er
enginn sjóndeildarhringur. Sú hefð-
bundna skipting sem einkenndi
myndflöt landslagsmynda áður fyrr,
forgrunnur, miðbik og fjarski, er
löngu horfin og hlýtur þetta að segja
okkur eitthvað um upplifun okkar og
sýn á umhverfið.
Valgerður leitast hér við að fanga
birtingarmynd tímans á vatns-
yfirborði og myndir hennar búa yfir
margbreytileika en einnig einföldum
tærleika og njóta sín ágætlega í
rýminu.
Ragna Sigurðardóttir
Horfin augnablik
Birtingarmynd tímans „Ekkert í náttúrunni er jafn breytilegt frá augna-
bliki til augnabliks og vatnsyfirborð,“
TÓNLIST
Háskólabíó
Sinfóníutónleikarbbbbm
Verk eftir Mahler, Berio, Bach,
Wendy Carlos, Mozart og Len-
non/McCartney. Sönghóp-
urinn Swingle Singers (Joanna
Goldsmith, Julie Fuller, Jo-
hanna Hewitt, Clare Wheeler,
Richard Eteson, Tobias Hug,
Kevin Fox og [?]) ásamt Sin-
fóníuhljómsveit Íslands.
Stjórnandi: Bernharður Wilk-
inson. Fimmtudaginn 15. maí
kl. 20.
SWINGLE Singers á Ís-
landi! Loksins, loksins!
Sem oftar var það hvergi
tekið fram, en mér vitandi hlaut að
vera í fyrsta skipti sem sönghóp-
urinn víðfrægi sótti landið heim s.l.
fimmtudag. Og sannarlega ekki
seinna vænna. Né heldur var laust
við að þáþráarfiðringur færi um þá
tónkera er lengra mundu fram en
eina kynslóð, enda virtist sú er
kennd er við „68“ áberandi meðal
tónleikagesta. Og sízt að ófyr-
irsynju. Því oktettinn (einhverra
hluta vegna vantaði 8. meðliminn í
tónleikaskrá), er gerði allt vitlaust
í settlegum klassíkheimi 7. áratug-
ar síðustu aldar, á orðið 46 ára fer-
il að baki.
Að vísu var ekki um sömu söngv-
ara að ræða og í upphafi, enda
varla við því að búast. Bandaríski
stofnandinn Ward Swingle er
löngu hættur að koma fram, þótt
enn sé hann ráðunautur og meðal
útsetjara. Núverandi hópur gæti
hæglega verið sá 3., ef ekki 4., er
við tók af upphaflegu frönsku
brautryðjendum metsöluplötunnar
Jazz Sébastien Bach (1962). Hún
sýndi samtímanum nýja og ferska
sveifluhlið á prelúdíum og fúgum
öndvegistónskálds barokkaldar
með „skatt“-sungnu dúbídúi djass-
söngvara við undirleik trommu-
setts og kontrabassa. Leiddi sú
loftelding til nafntogaðs framhalds
úr fjársjóðum klassíkur og róm-
antíkur, og 2. hópurinn, skipaður
brezkum söngvurum, tók síðan eft-
irminnilega fyrir gullmola end-
urreisnar úr enskum madrígölum,
frönskum chansons og þýzkum
raddsöngvum (Love Songs for
Madrigals and Madriguys um
1973). Þó að þar færi allt annar
stíll – nánast hvíslaður „close
mike“ söngur er þurfti að venjast –
var hann eftir sem áður tand-
urhreinn.
Eins var oftast um sönginn nú
(án bassa og tromma) fyrir vel
setnu Háskólabíói, þó stöku sinni
heyrðust smá inntónunarörður í
einkum karlaröddum. Þá virtist
eitthvað hafa verið rafgælt við upp-
mögnun bassaradda miðað við
kynngidýpt og fyllingu. Samt var
frammistaðan með ólíkindum þjál
og örugg, að viðbættu afburða
„raddslagverki“ á við Bobby
McFerrin. En þótt gamla djass-
sveiflan hefði færzt nær nútíma-
poppsmekki, var heildar-
útkoman bráðskemmtileg –
samfara sprækri sviðs-
framkomu og hæfilega kóm-
ískum fettum á viðeigandi
textastöðum. Uppmækaður
söngmátinn, e.k. meðaltal af
opnum söng frumhópsins og
hvísli madrígalgrúppunnar
frá 1973, var að öllu leyti
sannfærandi.
Persónulega saknaði ég
kannski helzt Bachfúgu frá
hópnum, enda virtist „a cap-
pella“ lagavalið hafa færzt
nær poppkröfum tímans.
Annars var fjölbreytnin gíf-
urleg – með III. þáttinn úr
„psýkedelískt“ tímadæmigerðu
Sinfóníu Berios (1969) sem aðal-
andstæðu við klassíska efnið og
senn jafnklassísku Bítlalögin í lok-
in þar sem syrpa úr Sgt. Pepper
myndaði sérlega hrífandi enda-
punkt. Að auki lék SÍ m.a. III. þátt
2. Sinfóníu Mahlers og útsetningar
Stokowskis á „litlu“ g-moll fúgu
Bachs og Rondo alla turca Mozarts
með fjörugum glæsibrag.
Engin spurning – hér komst SÍ í
feitt. Frábær hágæðaskemmtun
við flestra hæfi.
Ríkarður Ö. Pálsson
Gamlar glæður
á nýjum belgjum
Afbragðstónleikar „Frábær hágæðaskemmtun við
flestra hæfi,“ segir Ríkharður Ö. Pálsson.
Morgunblaðið/Einar Falur