Morgunblaðið - 15.11.2008, Side 2

2 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 15. NÓVEMBER 2008
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fréttir frett@mbl.is Fréttastjórar Sunna Ósk Logadóttir, sunna@mbl.is Egill Ólafsson, egol@mbl.is Viðskipti vidsk@mbl.is Björgvin Guðmundsson, fréttastjóri, bjorgvin@mbl.is
Menning menning@mbl.is Fríða Björk Ingvarsdóttir, ritstjórnarfulltrúi, fbi@mbl.is Umræðan | Bréf til blaðsins Guðlaug Sigurðardóttir, ritstjórnarfulltrúi, gudlaug@mbl.is Minningar mbl.is/sendagrein, Stefán Ólafsson, Arnór Ragnarsson Íþrótt-
ir sport@mbl.is Sigurður Elvar Þórólfsson, seth@mbl.is Víðir Sigurðsson, vs@mbl.is Sunnudagur Ragnhildur Sverrisdóttir, ritstjórnarfulltrúi, rsv@mbl.is mbl.is netfrett@mbl.is Guðmundur Sv. Hermannsson fréttastjóri gummi@mbl.is
... eru betri en aðrar
Eftir Guðna Einarsson
gudni@mbl.is
RÍKISSTJÓRNIN hefur ákveðið margháttaðar
aðgerðir til að létta undir með fjölskyldunum og
heimilunum vegna erfiðleika sem fjármálakrepp-
an veldur. Þær voru kynntar á blaðamannafundi
sem Geir H. Haarde forsætisráðherra og Ingi-
björg Sólrún Gísladóttir utanríkisráðherra héldu í
gær. Aðgerðirnar eru misjafnlega langt á veg
komnar. Í fréttatilkynningu sem send var út eftir
fundinn sagði m.a.:
„Lækkun gengis og aukin verðbólga sem leiddi
þar af, hafa þegar haft alvarleg áhrif á hag heimila
og fyrirtækja vegna þess að stór hluti skulda
þeirra er gengisbundinn eða vísitölutryggður.
Samdráttur í atvinnulífinu og uppsagnir starfs-
fólks hafa líka orðið til þess að margir sjá fram á
verulega skertar tekjur og er aðgerðunum eink-
um ætlað að hjálpa almenningi að standa við
skuldbindingar sínar við erfiðar aðstæður.“
Greiðslubyrði lána minnkuð
Lagt verður fram frumvarp á Alþingi um að
létta greiðslubyrði einstaklinga með verðtryggð
lán með sérstakri greiðslujöfnunarvísitölu. Það
verður launavísitala sem vegin verður með at-
vinnustigi. Þetta gæti minnkað greiðslubyrði af
lánum um allt að 10% hinn 1. desember nk. og allt
að 20% eftir eitt ár frá því sem annars hefði orðið.
Með þessu móti frestast hluti af verðbótum þar til
síðar á lánstímanum. Geir sagði að þessi aðgerð
væri nátengd því sem áður var búið að tilkynna
varðandi myntkörfulánin.
Því hefur verið beint til Íbúðalánasjóðs að koma
til móts við fólk sem á í greiðsluvanda. Þar er rætt
um lengingu lána, umbreytingu vanskila, frestun
afborgana og rýmri heimildir varðandi inn-
heimtuaðgerðir. Geir sagði að lögfestar hefðu ver-
ið heimildir til Íbúðalánasjóðs að leigja út húsnæði
í hans eigu. Þannig getur fólk leigt húsnæði sem
það kann að missa í hendur sjóðsins.
Þak á innheimtukostnað
Vilji er til að endurskoða lög um dráttarvexti
með það fyrir augum að þeir lækki a.m.k. tíma-
bundið. Sett verður þak á innheimtukostnað með
því að breyta reglugerð um hámarksfjárhæðir
innheimtukostnaðar. Geir sagði að það gæti tekið
gildi 1. janúar nk. Þá hefur verið flutt frumvarp
um niðurfellingu stimpilgjalda í tengslum við
skuldbreytingar og fleiri aðgerðir sem þessu
tengjast. Geir sagði ætlunina að fella þau niður
sem og þinglýsingargjöld sem þessu tengdust.
Ingibjörg Sólrún sagði að ákveðið hefði verið að
fella tímabundið úr gildi heimild til að skuldajafna
barnabótum á móti opinberum gjöldum foreldra.
Barnabætur verða framvegis greiddar út mán-
aðarlega en ekki á þriggja mánaða fresti eins og
hingað til. Einnig verður felld úr gildi heimild til
að skuldajafna vaxtabótum á móti afborgunum
lána hjá Íbúðalánasjóði. Vilji er til að liðka fyrir
því að fólk geti samið um skattaskuldir sínar. Lög-
festa á tímabundið heimildir til innheimtumanna
ríkissjóðs um möguleika á niðurfellingu drátt-
arvaxta, kostnaðar og gjalda í afmörkuðum til-
fellum. Einnig verður þeim tilmælum beint til
ráðuneyta og stofnana ríkisins að milda sem kost-
ur er innheimtuaðgerðir gegn almenningi. Þar
með talið að takmarka það hlutfall launa sem ríkið
getur nýtt til skuldajöfnunar. Ingibjörg sagði að
nú væri heimilt að nýta allt að 75% launa til
skuldajöfnunar. Farið er fram á að þetta hlutfall
verði lækkað.
Í þingflokkunum hefur verið til meðferðar
frumvarp um að heimilt verði að endurgreiða
vörugjöld og virðisaukaskatt af notuðum ökutækj-
um sem seld eru úr landi. Settar verða ákveðnar
fyrningarreglur um þessi gjöld. Upphæðin verður
endurgreidd eiganda ökutækisins.
Ingibjörg sagði að þessar tillögur hefðu verið
unnar af vinnuhópi á vegum ríkisstjórnarinnar.
Hann væri enn að störfum. Hún sagði gert ráð
fyrir því að í næsta pakka frá stýrihópnum yrði
hugað að aðgerðum sem lytu að fyrirtækjunum.
Auk frumvarps dómsmálaráðherra um sér-
stakan saksóknara til að rannsaka mál tengd
hruni bankakerfisins er einnig unnið að frumvarpi
um sérstaka rannsóknarnefnd. Sú vinna er á veg-
um forseta Alþingis og í samvinnu við formenn
stjórnmálaflokkanna.
Fólki komið til bjargar
Stjórnvöld koma til móts
við einstaklinga í fjár-
hagserfiðleikum
Morgunblaðið/Ómar
Aðgerðir Geir H. Haarde forsætisráðherra og Ingibjörg Sólrún Gísladóttir utanríkisráðherra kynna
aðgerðir stjórnvalda fyrir innlendum og erlendum blaðamönnum í Ráðherrabústaðnum í gær.
GEIR H. Haarde forsætisráðherra sagði að Ice-
save-deilan þokaðist í átt til lausnar, en að
lausnin væri ekki komin. Hann gerir ráð fyrir því
að einhvers konar bráðabirgðasamkomulag ná-
ist um að leysa þetta mál með samningi.
„Við eigum von á því að Alþjóðagjaldeyris-
sjóðurinn muni taka okkar mál fyrir nú strax eft-
ir helgina og að við fáum þá afgreiðslu sem við
eigum rétt á eins og hvert annað aðildarríki,“
sagði Geir. Hann sagði að fjármögnun frá öðrum
á því sem á vantaði hefði tafið málið. Nú væri
það komið svo langt að það ætti ekki að tefja.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir utanríkisráðherra
sagði að í upphafi hefði þess verið krafist að Ís-
land ábyrgðist öll innlán á Icesave-reikningum,
jafnt einstaklinga og annarra. Nú væri rætt um
lágmarkstrygginguna upp á 20.887 evrur. Ekki
væri fallist á að gefa hana eftir því hún væri
kjarninn í reglugerð ESB sem gilti innan EES.
Menn vildu ekki skapa réttaróvissu með því að
sættast á að fara með hana fyrir dómstóla.
Geir sagði það rangt að samkomulag við Al-
þjóðagjaldeyrissjóðinn þýddi að innistæður yrðu
ekki lengur tryggðar hér. Yfirlýsingar hans og
ríkisstjórnarinnar allrar um að ábyrgjast allar
innistæður í bönkunum hér stæðu. „Ég vara fólk
við að taka peninga í stórum stíl heim til sín,“
sagði Geir.
„Þegar við göngum frá samningunum við
þessi lönd munum við ekki skrifa undir eitthvað
sem við fáum ekki undir risið. Það er aðalmálið,“
sagði Geir.
Búist við samkomulagi um að semja
„VIÐ fögnum þessu skrefi sem er
mikilvægt og mun leiða til þess að
heimilin geti betur tekist á við þann
vanda sem er framundan,“ segir
Gylfi Arnbjörnsson, forseti ASÍ, um
fyrirhugaðar aðgerðir ríkisstjórn-
arinnar til þess að létta undir með
fjölskyldum og heimilum.
Gylfi bendir á að ASÍ hafi tekið
þátt í mótun ýmissa þeirra breytinga
sem boðaðar séu. Sambandið taki
einnig þátt í þeirri miklu vinnu sem
hann segir vera í gangi nú varðandi
frekari úrræði. „Það eru aðgerðir
varðandi menntunarúrræði eða
virkar vinnumarkaðsaðgerðir sem
við leggjum gríðarlega mikla
áherslu á. Við finnum fyrir vilja
stjórnvalda til þess að koma að slíkri
vinnu.“
Ákvarðanir varðandi afkomu fyr-
irtækja segir Gylfi einnig skipta ASÍ
miklu máli. „Það
er í gangi alveg
hrikaleg bylgja
uppsagna fé-
lagsmanna okk-
ar. Við leggjum
mikla áherslu á
að fyrirtæki kom-
ist í gegnum þær
þrengingar sem
þau eru í svo að
hægt sé að draga
úr uppsögnum og vonandi afturkalla
eitthvað af þeim. Vaxtahækkunin
upp í 18 prósent leysti úr læðingi at-
burðarás sem var hreint út sagt
skelfileg. Það er ákaflega mikilvægt
að fundnar verði leiðir út úr því.“
Að sögn Gylfa er ASÍ ennfremur
tilbúið í viðræður um stóru efna-
hagsmálin, eins og hann orðar það.
ingibjorg@mbl.is
Mikilvægt skref
út úr vandanum
Gylfi
Arnbjörnsson
INGIBJÖRG Sól-
rún Gísladóttir
utanríkisráð-
herra sagði á
blaðamanna-
fundinum í gær
að hætt hefði
verið við loft-
rýmisgæslu
Breta sem þeir
áttu að sinna í
desember n.k. „Þessi ákvörðun er
tekin á vettvangi NATO,“ sagði
Ingibjörg.
Geir H. Haarde kvaðst telja það
vera það heppilegasta í stöðunni, úr
því sem komið væri, að slá æfingum
Breta hér á frest. Hann sagði Ís-
lendinga virða þá ákvörðun sem
NATO tók, Bretar kæmu ekki, en
hann taldi ekki hægt að tengja hana
við deiluna um Icesave-reikningana
í Bretlandi. Hann sagði að þetta
þýddi ekki að hætt væri við loft-
rýmisgæsluáætlunina í heild, held-
ur aðeins gæslu Breta í desember.
Ingibjörg Sólrún sagði að NATO
hefði verið upplýst um umræður
sem hér hefðu farið fram, bæði á
Alþingi og í forsætisnefnd þingsins,
um áhyggjur fólks vegna fyrirhug-
aðra æfinga hér í desember. Þá
sagði hún að mönnum dyldust ekki
viðhorf almennings í þessu máli.
Geir bætti því við að einnig hefði
verið óskað eftir lægri kostnaðar-
hlutdeild af hálfu Íslendinga vegna
eftirlitsins. gudni@mbl.is
Bretarnir
koma ekki
Geir H. Haarde
TILGANGUR nýrra laga um sér-
staka greiðslujöfnunarvísitölu, sem
greint var frá í gær, er að ekki
verði misgengi á milli launa og
greiðslubyrði lána. Til sambæri-
legra aðgerða var gripið hérlendis
árið 1985 og aftur 1991.
Um verður að ræða öll verð-
tryggð fasteignalán, ekki bara lán
Íbúðalánasjóðs.
Fólk verður að sækja um til lána-
stofnunar hyggist það nýta sér
ákvæði hinna nýju laga. Sú upphæð
sem það frestar að greiða fer inn á
sérstakan biðreikning og greiðist
síðar, þegar launavísitalan verður
orðin hagstæðari neysluvísitölunni.
„Þetta getur munað verulega í
greiðslubyrði heimilanna,“ sagði
Jóhanna Sigurðardóttir félags-
málaráðherra í gær. Hún lagði
áherslu á að það sem kynnt var í
gær væri ekki lokaaðgerðir varð-
andi heimilin. Eitt af því sem er í
skoðun er hvort heimila eigi fólki,
sem er í miklum erfiðleikum vegna
húsnæðislána, að taka út viðbótar-
lífeyrissparnað sinn. skapti@mbl.is
Afborganir fylgi
þróun launa
TVEIR menn björguðust af
sjálfsdáðum úr bíl sem fór nið-
ur fyrir veg í Álftafirði í Ísa-
fjarðardjúpi í gærkvöld og
lenti í sjónum. Tilkynnt var
um slysið um hálfníuleytið.
Mennirnir voru fluttir með
sjúkrabíl á Fjórðungssjúkra-
húsið á Ísafirði og lagðir þar
inn. Að sögn læknis voru
mennirnir kaldir. Þeir höfðu
gleypt sjó en voru ekki slas-
aðir.
Bíll niður fyrir
veg og í sjóinn
FRAMVEGIS mun Morg-
unblaðið á netinu birtast
áskrifendum kl. fjögur að
morgni. Til þessa hefur blað-
ið birst kl sex. Þessi breyt-
ing er m.a. gerð vegna óska
áskrifenda erlendis.
Morgunblaðið
fyrr á netinu