Morgunblaðið - 15.11.2008, Qupperneq 38

38 Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 15. NÓVEMBER 2008
ÞRAUTAGÖNGU
minni til að fá upp-
reista æru mína vegna
ákæru um þjófnað lauk
síðsumars. Fjölmiðlar
hafa engan áhuga sýnt
á afreki lögmanns
míns, Ragnars Að-
alsteinssonar hrl., sem
braut blað í sögu rétt-
arfars á Íslandi með því að fá mig,
saklausan, sýknan af óréttmætum
dómi. Fáir höfðu trú á þessu, meðal
annars vegna meintrar misskilinnar
íhaldssemi dómara við Hæstarétt.
Samkvæmt þeirra afstöðu skal rang-
ur dómur standa hvað sem líður
stjórnarskrárbundnum rétti ein-
staklingsins til réttlátrar máls-
meðferðar fyrir dómi.
Eftir að Hæstiréttur hafði orðið
við beiðni Ragnars lögmanns míns
um endurupptöku fyrir Hæstarétti
varð leiðin greiðari. Honum hafði
tekist að víkja aðaldómurum Hæsta-
réttar frá vegna vanhæfis þeirra, en
þeir höfðu margdæmt mig fyrir
þjófnað.
Hæstiréttur skipaði síðan fimm
dómara, þar af fjóra dómara utan
réttarins, en enginn þeirra fimm
hafði áður komið að þessu máli. Eftir
tíu ára þrotlausa baráttu ber mér að
þakka fjórum dómurum af fimm fyrir
hugrekki og viðurkenna sannleikann
í málinu og sýkna mig að fullu.
Mér er hins vegar til alvarlegrar
íhugunar afstaða eins dómarans,
Símonar Sigvaldasonar. Hann virðist
sjá í mér mikinn bófa og skilaði sér-
áliti. Skal það ekki orðlengjast en
vitnað í sérálit hans:
„Þegar öll framrituð atriði eru virt
í heild er það mitt álit að hafið sé yfir
skynsamlegan vafa að dómfelldi hafi
framið það brot sem honum er gefið
að sök í ákæru. Ber því að sakfella
hann samanber ákæru og dæma
hann í sömu refsingu og gert var í
fyrrverandi hæstaréttardómi.“
Það skal tekið fram að ákæru-
atriðin á hendur mér voru þrjú í upp-
hafi, tvö þeirra reyndust vera með
þeim hætti að lögregla féll á prófinu í
báðum tilfellum með sorglegum
hætti og ruglaði meðal annars saman
plús og mínus. Þrátt fyrir að sýknað
hafi verið af þessum tveim fölsku
ákæruatriðum dugar það ekki Símoni
til íhugunar um að sama gæti gilt um
hið þriðja. Með vísan til dómsorðsins
hefur Símon annaðhvort ekki lesið
gögn málsins eða ekki skilið það sem
þar stóð. Það er alvara málsins og
þetta veit ég sem sannleikann sjálfan.
Það er þó eins víst og það er sagt
að röksemd Símonar um hinn skyn-
samlega vafa hittir þó
fyrir hina dómarana
fjóra sem komust að
öndverðri niðurstöðu.
Símon dregur skynsemi
þeirra í efa. Fyrir mér
hefur Símon hins vegar
fallið á prófinu og það er
hafið yfir skynsamlegan
vafa.
Vert er að geta þess
að hæstaréttardóm-
urinn var kveðinn upp
hinn 18. september síð-
astliðinn.
Þá er og vert að geta þess að Sím-
on Sigvaldason kvað upp dóm gegn
mér hinn 18. desember 2007 í öðru
máli. Hann var því í góðri aðstöðu
gegn mér hinn 18. september síðast-
liðinn og taldi sig fullkomlega tilbú-
inn að dæma í mínu máli.
Rauði þráðurinn í máli mínu er að
um var að ræða bókhaldsmál og það
skildu engir nema með því að kryfja
málið. Það veit aðeins sá sem reynir
hve brött er sú brekka sem fara þarf
upp til þess eins að ná eyrum hinna
háæruverðugu dómara. Þegar þeim
eyrum er náð verður að ætlast til að
þau séu notuð til hlustunar og mál
íhuguð. Í máli mínu má glöggt sjá að
ekki var allt sem sýndist en það virt-
ist ekki trufla samvisku Símonar.
Ég tel sjálfur að ég, dæmdur mað-
urinn, hafi ekki á seinni stigum fengið
réttláta málsmeðferð hjá dómstólum
vegna fyrri sakfellingar. Hafi Símon
fellt rangan dóm yfir mér 18. desem-
ber 2007 þá var það honum í hag að
ég yrði áfram dæmdur skógarmaður.
Ég veit að hlutir fóru úr lagi í
oddvitatíð minni, á því ber ég ábyrgð,
en ég stofnaði ekki til þeirra vand-
ræða. Ég er ekki þjófur og hef aldrei
verið. Það ættu líka þeir að vita sem
þekkja mig þótt sumum þyki jafnvel
notalegt að ég sé stimplaður sem slík-
ur.
Það sem ég velti fyrir mér þessa
dagana er hvort rangur dómur hafi
að einhverju leyti, leynt og ljóst, fellt
borgaraleg réttindi mín úr gildi. Svo
virðist mér vera en ég vona að það
verði tímabundið og dómarar þessa
lands treystist til að fella efnislega
dóma í mínum málefnum. Gildir þá
einu hvort það er mér í vil eða ekki,
aðeins að viðfangsefnið fái heiðarlega
umfjöllum. Í því liggur minn efi.
Skynsemi dómara
Eggert Haukdal
skrifar um ákærur
á hendur sér og
dómsúrskurð
Eggert Haukdal
»Það sem ég velti fyrir
mér þessa dagana er
hvort rangur dómur hafi
að einhverju leyti, leynt
og ljóst, fellt borgaraleg
réttindi mín úr gildi.
Höfundur er fv. alþingismaður.
UNDARLEGT er
hvað skilaboð komast
seint til skila á gervi-
hnattaöld. Fyrir tæp-
um tveimur árum
deildum við Árni Mat-
hiesen um finnsku leið-
ina, þ.e.a.s. þann hluta
hennar sem snýr að
nýtingu orku og mannauðs. Fé-
lagslegi þátturinn var hins vegar víti
til varnaðar. Hún fólst í því að Finn-
ar hættu við stóra vatnsaflsvirkjun
fyrir stóriðju og lögðu allt sitt í efl-
ingu hugvits- og hátækniðnaðar sem
skapaði mun fleiri og betri störf og
verðmætari útflutning. Nókía varð
flaggskipið og talað var um „finnska
efnahagsundrið“. En rökin fyrir
finnsku leiðinni fóru inn um annað
eyrað og út um hitt hér heima fyrir
tveimur árum og stóriðjuhraðlestin
brunaði áfram. Í bókinni „Kára-
hnjúkar – með og á móti“ líkti ég
upphafi stóriðjuþensl-
unnar við stórt efna-
hagslegt fíkniefnapartí
sem enda myndi með
ósköpum. Partíið átti
eftir að færast í aukana
eftir það og enda með
enn meiri ósköpum en
nokkur sá fyrir. Fyrir
kosningar 2007 marg-
endurtók ég þá stað-
reynd í rökræðum við
formenn þáverandi
stjórnarflokka, að jafn-
vel þótt reist yrðu sex
risaálver sem þurfa myndu alla orku
Íslands með ómældum spjöllum á
því dýrmætasta sem þjóðin á, nátt-
úrugersemum landsins, myndu að-
eins 2% vinnuafls þjóðarinnar fá þar
vinnu. Um meirihluta starfanna
myndi gilda það sem auglýst hefur
verið ítrekað í auglýsingum Alcoa
Fjarðaáls: „Engrar sérstakrar
menntunar er krafist.“ Þetta sýndi
hve fánýtt það væri að láta stóriðj-
una fá alla orkuna á útsöluprís og
eyðileggja möguleika á betri nýtingu
hennar með minni náttúruspjöllum.
Þetta fór þá og hefur hingað til farið
inn um annað eyrað og út um hitt.
Margsinnis kom fram í málflutningi
Íslandshreyfingarinnar að virð-
isauki stóriðjunnar fyrir þjóð-
arbúskapinn er næstum þrefalt
minni en til dæmis í sjávarútvegi eða
ferðaþjónustu. Þegar gumað er af
aukningu útflutningstekna vegna ál-
veranna er sleppt aukningu innflutn-
ings í formi báxítsins sem flutt er til
landsins um þveran hnöttinn. Í sjáv-
arútveginum kemur hráefnið beint
upp úr landhelginni sem er í inn-
lendri eigu. Þar að auki renna út-
flutningstekjur af áli í vasa útlend-
inga en samsvarandi tekjur í
sjávarútvegi til innlendra fyr-
irtækja. En það er eins og þetta allt,
sem eru óhrekjandi staðreyndir, fari
inn um annað eyrað og út um hitt.
Minnir mann á gamlar vísur sem
hljóðuðu svona: „Svona gengur það,
– svona er það, – allir vita það – en
enginn sér það.“ Nú stendur þjóðin
frammi fyrir því að missa unga fólk-
ið úr landi á sama tíma og fjölmenn-
ustu kynslóðir Íslandsssögunnar
fara að bætast í hóp aldraðra. Hér á
landi, eins og í Finnlandi og í jað-
arbyggðum norðlægra landa, sækist
unga fólkið eftir störfum og um-
hverfi sem byggist á fjölbreyttri
menntun þess og hugviti og skapar
verðmætar afurðir í fjölmenning-
arsamfélagi. Unga fólkið mun ekki
sækjast eftir að eiga heima á útskeri
sem byggist á einhæfri framleiðslu
hráefna í verksmiðjum þar sem að-
eins 2% vinnuaflsins fá vinnu. Hún-
vetningar muna þá tíð þegar
Blönduvirkjun átti að tryggja fólks-
fjölgun þar til frambúðar. Nið-
urstaðan varð sú að virkjanafram-
kvæmdirnar skópu atvinnutækifæri
í fá ár en síðan færðist allt á verri
veg en áður hafði verið vegna þess
að framkvæmdirnar ruddu öðru í
burtu meðan á þeim stóð. Nú er býr
þessi landshluti ásamt Vestfjörðum
við mestu fólksfækkun á Íslandi.
Eftir fáa áratugi getur Ísland orðið
besta land í heimi og eina landið sem
þarf enga útlenda eða mengandi
orkugjafa til að knýja samgöngu-
tæki og skip. Við verðum að horfa
fram en ekki alltaf til næstu mánaða
og missera. Nú er hættan sú að í
bráðræði missum við það sem við
þurfum mest, fólkið og nátt-
úrugersemarnar og þar að auki auð-
lindirnar til lands og sjávar í hendur
örfáum erlendum auðhringum. Hve
lengi þurfa þessi skilaboð að hljóma
til að þau fari ekki inn um annað eyr-
að og út um hitt? Hve lengi fer inn
um annað eyrað og út um hitt sú
staðreynd að 600 megavatta orka
sem kreista á út úr jarðhitasvæðum
á Reykjanesskaga er ekki endurnýj-
anleg auðlind heldur verður uppurin
eftir nokkra áratugi? Hvar eiga af-
komendur okkar þá að taka orku í
staðinn?
Finnska leiðin – inn um annað eyrað og út um hitt
Ómar Ragnarsson
skrifar um unga
fólkið, auðlindir
landsins, álver og
orkunotkun
»Unga fólkið mun
ekki sækjast eftir að
eiga heima á útskeri
sem byggist á einhæfri
framleiðslu hráefna í
verksmiðjum þar sem
aðeins 2% vinnuaflsins
fá vinnu.
Ómar Ragnarsson
Höfundur er formaður Íslandshreyf-
ingarinnar – lifandi lands.
SÁ EFNAHAGS-
VANDI sem þjóðin
glímir nú við krefst
margvíslegra aðgerða
af hálfu stjórnvalda.
Meðal margra brýnna
verkefna eru ráðstaf-
anir til að verja heimilin í landinu
vegna ört vaxandi greiðslubyrði lána
samhliða lækkandi kaupmætti og
versnandi atvinnuástandi. Þetta er
eitt af stærstu verkefnum félags- og
tryggingamálaráðuneytisins þessa
dagana og er kappkostað að hrinda
aðgerðum í framkvæmd eins hratt og
kostur er.
Ýmsu hefur þegar verið hrint í
framkvæmd með reglugerðarbreyt-
ingum og breytingum á vinnulagi en
annað krefst lagabreytinga frá Al-
þingi sem unnið er að.
Úrræðum
Íbúðalánasjóðs fjölgað
Íbúðalánasjóður hefur á síðustu
vikum fengið auknar heimildir fyrir
úrræðum til að koma til móts við lán-
takendur sjóðsins sem eiga í greiðslu-
erfiðleikum og eru þau eftirtalin:
Íbúðalánasjóður getur nú boðið
viðskiptavinum sínum að greiða ein-
ungis vexti og verðbætur lána í tiltek-
inn tíma þyki það líklegt til að leysa
úr greiðsluerfiðleikum lántakenda.
Lántakandi getur nú komist hjá
nauðungarsölu með greiðslu þriðj-
ungs af vanskilum í stað helmings áð-
ur.
Lántakandi sem hef-
ur keypt nýtt húsnæði
en ekki tekist að selja
eldra húsnæði sitt
vegna sölutregðu á fast-
eignamarkaði getur að
ákveðnum skilyrðum
uppfylltum fengið frest
á greiðslu afborgana
lána.
Íbúðalánasjóður hef-
ur breytt verklagi við
innheimtu vangoldinna
skulda og bíður nú með
sendingu greiðslu-
áskorunar í fjóra og hálfan mánuð frá
gjalddaga í stað tveggja og hálfs
mánaðar áður.
Tími sem fólk hefur til að flytja úr
íbúð sem það missir á nauðungarsölu
hefur verið lengdur úr einum mánuði
í þrjá.
Framantaldar heimildir koma til
viðbótar eldri úrræðum sem Íbúða-
lánasjóður hefur yfir að ráða og geta
meðal annars falist í skuldbreytingu
vanskila, lengingu lána og frystingu
afborgana í allt að þrjú ár.
Í vikunni var lagt fram frumvarp á
Alþingi um breytingu á lögum um
húsnæðismál og miða breytingarnar
að tvennu:
Í fyrsta lagi að lengja lán vegna
greiðsluerfiðleika. Annars vegar
verður heimilaður lánstími skuld-
breytingalána vegna tímabundinna
greiðsluerfiðleika lengdur úr 15 árum
í 30 ár. Hins vegar verður Íbúðalána-
sjóði heimilt að lengja upphaflegan
lánstíma sjóðsins vegna greiðsluerf-
iðleika um allt að 30 ár í stað 15 ára
eins og nú er.
Í öðru lagi tekur frumvarpið til að-
gerða vegna fólks sem ekki getur
staðið undir afborgunum af húsnæð-
islánum og mun ekki geta staðið und-
ir þeim þrátt fyrir úrræði eins og
skuldbreytingu, lengingu lána, fryst-
ingu afborgana eða greiðslufrest. Í
þessu skyni er lagt til að Íbúðalána-
sjóði verði heimilt að leigja eða fela
öðrum með samningi að annast leigu-
miðlun með íbúðarhúsnæði sem
Íbúðalánasjóður hefur leyst til sín.
Meginmarkmiðið með þessu er að
gera eigendum íbúða sem hafa misst
þær vegna greiðsluerfiðleika eða
leigjendum íbúða sem sjóðurinn hef-
ur eignast á nauðungaruppboði
vegna greiðsluerfiðleika leigufélaga
kleift að búa áfram í íbúðarhúsnæð-
inu í tiltekinn tíma gegn leigu. Með
þessu er hægt að forða fólki frá því að
þurfa að hrekjast úr húsnæði sínu
með litlum fyrirvara, jafnvel án þess
að eiga í önnur hús að venda.
Um miðjan október voru nýju rík-
isbönkunum send tilmæli um að
frysta afborganir myntkörfulána
tímabundið væri þess óskað og bjóða
viðskiptavinum sínum sem eru í
greiðsluvanda vegna húsnæðislána
sömu úrræði og Íbúðalánasjóður.
Þá hef ég á Alþingi sagt frá frum-
varpi sem hefur verið í smíðum í fé-
lags- og tryggingamálaráðuneytinu
síðustu daga vegna verðtryggðra
fasteignaveðlána. Markmið frum-
varpsins er að koma í veg fyrir að
misgengi sem nú er að verða milli
launa og lána leiði til aukinnar
greiðslubyrði vegna fasteignaveð-
lána. Ríkisstjórnin hefur samþykkt
að frumvarpið verði lagt fyrir Alþingi
og verði það fljótt að lögum mun
greiðslubyrði vegna verðtryggðra
fasteignaveðlána minnka frá því sem
ella hefði orðið, þegar um næstu
mánaðamót.
Spornað við atvinnuleysi og
fjárhagsvanda
Síðastliðinn fimmtudag voru sam-
þykkt á Alþingi lög sem ætlað er að
sporna við vaxandi atvinnuleysi. Lög-
unum er ætlað að ýta undir að at-
vinnurekendur semji um lægra
starfshlutfall við starfsfólk sitt í stað
þess að grípa til hópuppsagna en
vegna þeirra er nú unnt að greiða at-
vinnuleysisbætur á móti lægra
starfshlutfalli í mun lengri tíma en
áður og skerðing bóta vegna launa-
greiðslna fyrir hlutastarf verður felld
niður.
Að lokum má nefna að Ráðgjaf-
arstofa um fjármál heimilanna hefur
verið efld verulega með fjölgun
stöðugilda, en mikil og vaxandi eft-
irspurn er eftir ráðgjöf sem þar er í
boði.
Ég hvet fólk til þess að kynna sér
tiltæk úrræði sem mögulega geta
nýst því í greiðsluerfiðleikum og
sömuleiðis að fylgjast vel með frétt-
um vegna margvíslegra annarra að-
gerða sem enn er unnið að á vett-
vangi ríkisstjórnarinnar. Nánari
upplýsingar má nálgast á slóðinni:
www.felagsmalaraduneyti.is/
upplysingar.
Jóhanna Sigurð-
ardóttir segir frá
aðgerðum rík-
isstjórnarinnar til
að koma til móts við
fólk í fjárhagsörð-
ugleikum.
» Þetta er eitt af
stærstu verkefnum
félags- og trygginga-
málaráðuneytisins.
Kappkostað er að
hrinda aðgerðum í fram-
kvæmd eins hratt og
kostur er.
Jóhanna Sigurðardóttir
Höfundur er félags- og trygginga-
málaráðherra.
Aðgerðir vegna vaxandi
greiðsluerfiðleika
$%&'()*+,*( -./ 0 1)-(+2.3/4* 56
7%89 :66 ;<=< 0 >>>?)9&'()*+,*(?92