Morgunblaðið - 15.11.2008, Side 26

26 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 15. NÓVEMBER 2008
Eftir Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
VEGNA stífra sparnaðaraðgerða sem Landhelg-
isgæslan greip til í september er eftirlit með land-
helginni nú mun minna en verið hefur. Varðskipin
liggja langtímum saman við bryggju, flugvélin er
að mestu inni í flugskýli og þyrlur Gæslunnar eru
nánast eingöngu notaðar til að viðhalda réttindum
flugmannanna. Þetta má ráða af upplýsingum um
úthald skipanna og flugtíma þyrlnanna.
Georg Kr. Lárusson, forstjóri Landhelgisgæsl-
unnar, segir að Gæslan sé tilbúin til björgunar-
aðgerða sem fyrr, en verði að miða starfsemina við
það fjármagn sem hún hefur.
Hrun íslensku krónunnar hefur leikið fjárhag
Gæslunnar grátt enda eru (eða voru) um 50% af
útgjöldum hennar í erlendri mynt, s.s. vegna
þyrluleigu og kaupa á olíu og varahlutum.
Til að bregðast við þessu hefur verulega verið
dregið úr úthaldi varðskipa, þyrlna og flugvélar.
Auka fjareftirlitið
Georg bendir á að með minnkandi eftirliti með
skipum og flugförum hafi Gæslan aukið svokallað
fjareftirlit, s.s. í AIS (Automatic Identification
System) og Sjálfvirku tilkynningarskyldunni
(STK) og álíka kerfum.
Í AIS sést hvar skip eru stödd, sem eru á annað
borð með kveikt á kerfinu, hver er stefna þeirra og
hver hraði þeirra er. Þetta eftirlit hefur þó tak-
markað gildi því ómögulegt er að sanna hvort skip
hafi verið á ólöglegum veiðum, jafnvel þótt kerfið
sýni að skipið hafi verið á toghraða í lokuðu hólfi.
Georg bendir á að í slíkum tilfellum hafi Gæslan
þann möguleika að senda flugvél eða þyrlu á svæð-
ið. Þessi möguleiki hefur lítið verið notaður undan-
farið, raunar hefur flugvél Gæslunnar einungis
tvisvar frá því í september verið notuð við slíkt eft-
irlit, skv. upplýsingum frá Gæslunni.
Sá möguleiki er einnig fyrir hendi að skipstjórn-
andi slökkvi á AIS og þá sést ekkert til skips hans í
fjareftirlitskerfinu. Samkvæmt upplýsingum
Morgunblaðsins veldur þetta ástand Gæslunni
áhyggjum enda hefur hún fengið þó nokkrar til-
kynningar um báta og skip að veiðum sem ekkert
sást til í fjareftirliti. Og ef fregnir berast af einum
bát þá má bóka að fleiri hafa leikið sama leik.
„Við erum ekkert að væla yfir þessu. Hörm-
ungar ganga yfir land og þjóð og við verðum að
axla byrðarnar eins og aðrir,“ segir Georg.
Í HNOTSKURN
» Undanfarna tvo mánuðihafa samningar við 12
lausráðna starfsmenn Land-
helgisgæslunnar ekki verið
endurnýjaðir.
» Í þessum hópi eru m.a.flugvirkjar og sjómenn.
» Á fjárlögum 2008 fékkGæslan 2,4 milljarða
króna. Það hljóta að vera litlar
líkur á að reksturinn verði
innan þeirra marka.
Getur lítið fylgst með landhelginni
Eftir Kristínu Ágústsdóttur
Neskaupstaður | Það var sannkölluð
Þorláksmessustemning í Neskaup-
stað í fyrrakvöld þegar opið var
fram á kvöld í búðum bæjarins og á
kaffihúsinu. Uppákoman var fram-
lag kaupmanna í Neskaupstað til
austfirsku vetrarhátíðarinnar Daga
myrkurs, sem lýkur um helgina. Í
köldu og stilltu veðri lagði fjöldi
manns leið sína í bæinn og naut þess
að skoða, versla og spjalla við kerta-
ljós, kakó og konfekt.
Margir komu við hjá Kaj-
akklúbbnum Kaj sem kynnti starf-
semi sína og sýndi glæsilega að-
stöðu í fjörunni í miðbænum er
tekið hefur stakkaskiptum und-
anfarið ár og er nú til mikillar fyr-
irmyndar.
Þá birtist Grýla gamla öllum að
óvörum, sumu smáfólki til ama en
öðrum til ánægju. Var það mál íbúa
að framtakið væri einkar vel heppn-
að og standa vonir til að það verði
endurtekið að ári.
Morgunblaðið/Kristín Ágústsdóttir
Þorláksmessu þjófstartað í Norðfirði
FRÉTTASKÝRING
Eftir Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
Í TILSKIPUN Evrópusambandsins
um vernd innstæðna í bönkum er
heimild til að takmarka ábyrgð
tryggingarsjóðs innstæðueigenda,
þannig sjóðurinn tryggi ekki inn-
stæður ákveðinna aðila, s.s. rík-
issjóða, sveitarstjórna og fjárfest-
ingarfélaga. Sú heimild hefur ekki
verið nýtt í íslenskri löggjöf.
Eins og kunnugt er var töluvert
um að sveitarfélög og aðrir opinberir
aðilar legðu fé inn á Icesave-
reikningana í Bretlandi og sjálfsagt
fleiri innlánsreikninga íslenskra
banka í útlöndum.
Þar sem heimildin til að takmarka
ábyrgð tryggingarsjóðs innstæðu-
eigenda var ekki notuð, má ætla að
þessir aðilar hafi lagalegan grund-
völl til að gera tilkall til lágmarks-
tryggingar en þann grundvöll hefðu
þeir ekki haft ef heimildin til að tak-
marka ábyrgðina hefði verið notuð.
Að sögn Guðjóns Rúnarssonar,
framkvæmdastjóra Samtaka fjár-
málafyrirtækja, var viðskiptaráðu-
neytinu bent á það fyrir tveimur ár-
um að umrædd heimild hefði ekki
verið notuð.
Guðjón sagði að heimildin byggð-
ist á grundvallartilgangi tilskipunar-
innar sem var að tryggja hagsmuni
almennings. Einnig hefði verið litið
svo á að lágmarkstryggingin myndi
ekki skipta miklu máli fyrir stóra op-
inbera aðila. Á hinn bóginn gæti ver-
ið um töluverðar fjárhæðir að ræða
fyrir tryggingarsjóð innstæðueig-
anda kæmi til þess að ábyrgðir féllu
á sjóðinn. Mörg ríki innan Evrópska
efnahagssvæðisins takmörkuðu
ábyrgðin með þessum hætti. „Það
var okkar skoðun að menn ættu að
íhuga hvort ekki væri rétt að fara
sambærilega leið hér heima, eins og
mörg Evrópuríki voru að gera. Það
var skoðað en slík breyting hefur
ekki orðið,“ segir hann.
Ekki eingöngu lagaleg deila
Deilan um ábyrgð Íslands á inn-
stæðum í útlöndum er lagaleg og
pólitísk í senn. Jafnvel þótt komist
yrði að þeirri niðurstöðu að innlán
opinberra aðila væru tryggð til jafns
við almenn innlán, er ekki víst að
niðurstaðan yrði sú að ríkissjóður
yrði að greiða fyrir opinberu aðilana
líka. Svo er alltaf möguleiki á að
eignir bankanna dugi fyrir skuldum.
Nýttu ekki heimild
 Í tilskipun ESB um vernd á innstæðum í bönkum er heimilt
að takmarka ábyrgð tryggingarsjóðs  Tvö ár frá ábendingu GÓÐUR árangur í öryggis-, heil-
brigðis- og umhverfismálum hefur
náðst hjá Íslenskum aðalverktök-
um við byggingu kerskála fyrir ál-
verið í Helguvík. Starfsmenn ÍAV
hafa unnið 50.000 klukkustundir
við verkið án fjarveruslysa, frá 7.
júní, þegar framkvæmdir hófust,
sem jafngildir 25 mannárum.
Fjarveruslys eru þau slys þar sem
starfsmaður getur ekki komið til
vinnu daginn eftir slysið.
ÍAV hafa lagt þunga áherslu á
öryggis-, heilbrigðis- og umhverfismál í verkum sínum og hafa slys hjá ÍAV
verið færri en almennt í byggingariðnaði á Íslandi. Árangurinn í Helguvík er
enn betri en meðaltalsárangur ÍAV varðandi almenna slysatíðni. Þennan
góða árangur í Helguvík má þakka samstilltu átaki allra stjórnenda ÍAV við
verkið í samvinnu við verkkaupann Norðurál, sem lagði mjög auknar
áherslur á þessi mál strax við samningsgerð um verkið, auk starfsmannanna.
Lögðu skýrar línur
Stjórnendur ÍAV við verkið lögðu í upphafi skýrar línur sem miðlað var til
starfsmanna og var öllum gert ljóst að fara ætti eftir enn ríkari kröfum varð-
andi öryggis-, heilbrigðis- og umhverfismál. Þessum skilaboðum er komið til
allra starfsmann á fræðslufundum sem verkkaupi og ÍAV eru með fyrir alla
nýja starfsmenn áður en þeir hefja störf. Sérstakur öryggisfulltrúi ÍAV á
verkstað sér svo um eftirfylgni, fræðslu og skýrslugerð.
Mesta áherslubreytingin sem er í Helguvík frá öðrum verkum ÍAV, sam-
kvæmt upplýsingum Eyjólfs Gunnarssonar hjá ÍAV, er notkun á „Start-
kortum“ og auknum áhættugreiningum. Á hverjum morgni áður en vinna
hefst fara allir starfsmenn í fyrirfram ákveðnum 4-20 manna hópum yfir
verk dagsins, tala um helstu hætturnar og niðurstöðurnar eru því næst
skráðar á Start-kortin, ásamt því að áhættugreiningarblað verksins er skoð-
að og yfirfarið. Til að þakka starfsmönnum fyrir árangurinn og jákvætt við-
mót gagnvart auknum áherslum í öryggismálum var fagnað með köku á
verkstað í morgunkaffitímanum í gær.
25 mannár án slysa
hjá ÍAV í Helguvík
Hvernig hljóðar þessi und-
anþága?
Hún hljóðar einhvern veginn svona:
Aðildarríki mega grípa til aðgerða til
að takmarka ábyrgð á innstæðum
eða fella þær alveg niður gagnvart
ákveðnum aðilum. Þá er m.a. átt við
innlán fjármálastofnana, trygginga-
félaga, ríkisstjórna, ráðuneyta, sveit-
arstjórna, fjárfestingarfélaga o.s.frv.
Hversu há er lágmarkstryggingin?
Hún er 20.887 evrur sem á gengi
gærdagsins jafngildir um 3,5 millj-
ónum króna.
Hvað áttu margir opinberir að-
ilar inneignir á íslenskum reikn-
ingum, s.s. Icesave?
Það liggur ekki endanlega fyrir en
ljóst er af fréttum að tilvikin eru all-
mörg.
S&S
Eftir Ylfu Kristínu K. Árnadóttur
ylfa@mbl.is
SIGRÍÐUR Björk Guðjónsdóttir að-
stoðarríkislögreglustjóri hefur verið
skipuð í embætti lögreglustjórans á
Suðurnesjum frá
og með 1. janúar
nk. en Jóhann R.
Benediktsson lét
af störfum í byrj-
un október. „Mér
finnst þetta mjög
spennandi verk-
efni,“ segir Sigríð-
ur. „Ég hef búið á
Suðurnesjum síð-
an haustið 2006 og
hef áhuga á að
þjóna í samfélagi þar sem ég bý.“
Áður en Sigríður tók við starfi að-
stoðarríkislögreglustjóra í febrúar
2007 starfaði hún sem sýslumaður og
lögreglustjóri á Ísafirði. Hún segist
telja að reynsla sín af nærlöggæslu í
litlu samfélagi og alþjóðlegum málum
hjá ríkislögreglustjóra muni nýtast
henni vel í embættinu. Sigríður segist
ekki geta svarað því hvort nið-
urskurður verði hennar fyrsta verk.
Það er hlutverk þriggja manna teym-
is á vegum dómsmálaráðuneytis að
vinna að rekstrarmálum hjá embætt-
inu og að aðskilja löggæsluna frá toll-
gæslu og öryggisgæslu. „Það eru
hagsmunir allra að það sé öflug lög-
gæsla og ég sé fyrir mér góða sam-
vinnu við embætti ríkislögreglustjóra
og hina lögreglustjórana.“
Aðspurð segist Sigríður ætla að
leggja áherslu á að efla löggæsluna á
öllum Suðurnesjum. „Þetta eru tveir
þættir, annars vegar er það löggæsla
í flugstöðinni og síðan löggæsla á
Suðurnesjum og minn áhugi beinist
að því að hafa kraftmikið starf á báð-
um stöðum og styrkja löggæsluna
inni í samfélaginu sjálfu, í samstarfi
við sveitarfélögin og íbúana.“
Fjölbreytt reynsla nýtist
vel í lögreglustjórastarfinu
Sigríður Björk
Guðjónsdóttir
Eiginmaður Sigríðar er Skúli
Ólafsson sóknarprestur. Þau
hafa lengi fylgst að í starfi en
þegar Sigríður var sýslumaður á
Ísafirði var Skúli þar prestur í
afleysingum. Vorið 2006 gerð-
ist hann sóknarprestur á Suð-
urnesjum, skömmu síðar tók
Sigríður við starfi aðstoðar-
ríkislögreglustjóra og verður nú
lögreglustjóri á Suðurnesjum.
Sigríður dúxaði í stjórnun í
Lögregluskólanum og hefur tek-
ið þátt í verkefni á vegum evr-
ópsku lögregluskólanna.
Prestur og lögga