Skinfaxi - 01.11.1954, Blaðsíða 19

SKINEAXI
115
víða hljóma, að litla, íslenzka þjóðin, út við yztu
höf, vekur verðskuldaða athygli meðal stærri þjóða
fyrir fórnarlund, menningu og manndóm.
Nú mundu vafalaust margir segja: „Maðurinn er
hér algjörlega kominn inn á þegnskylduhugmynd
Hcrmanns heitins Jónassonar, skólastjóra.“ — Já,
Jiað skal fúslega viðurkennt, að þótt fyrir mér vaki
nokkur útfærsla á grundvallar atriðum, er hér i raun
og veru um að ræða sömu hugmynd, og sem yrði
sennilega í framkvæmd á vmsan hátt mjög lik og hann
hugsaði sér.
Þegnskylduhúgmynd Hermanns Jónassonar, slcóla-
stjóra, sem hann flutti fyrst á Alþingi 1903, var ágæt,
svo sem vænta mátti af slíkum manni. En hún kom
óvænt og vakli deilur. Margir virtust ekki átta sig í
fljótu bragði á gildi liennar. Engu að síður hlaut
hún marga ágæta og sterka stuðningsmenn, sem þó
megnuðu ekki að leiða hana fram til sigurs.
Síðan menn deildu um þessa liugmynd, er liðin
meira en hálf öld. Allan þann tíma hefur lítið verið
um hana rætt, nema þá af örfáum einstaklingum. En
raddir þeirra liafa tæpast hevrzt í ysi og önnum hinn-
ar nýju aldar.
Á þessum tíma hafa miklar og róttækar breytingar
orðið í íslenzku ])jóðlífi, eins og öllum er kunnugt.
Þær breytingar liafa verið svo miklar og örar, að
ýmsir telja, að þær hafi livergi orðið slíkar á jafn-
skömmum tíma. Ýmsar þessar hreytingar hafa að
mínum dómi liaft það í för með sér, að nú er enn
meiri og brýnni ástæða en þá, til að taka upp um-
ræður um þessa ágætu hugmynd og framkvæma
hana, eins fljótt og kostur er á. Mætti færa að því
sterk rök, sem ættu að vera hverjum hugsandi manni
ljós.
Hér skal aðeins á það bent, að sé réttilega á mál-
8*