Sjómannablaðið Víkingur - 01.01.1981, Side 30

land. Ástæðan fyrir þessum mis-
mun mun vera sú að úti fyrir
NA-landi og A-landi verður sjór
fyrr lagskiptur og svifið helst í
yfirborðslögunum og nær að
dafna. Eins og áður var getið, líð-
ur vorhámark fljótlega hjá vegna
skorts á næringarefnum að neðan
og á þetta ekki síst við um síðast-
nefndu svæðin. Fyrir sunnan land
og vestan verður sjór sjaldan mjög
lagskiptur yfir sumartímann. Þar
er því vorhámarkið oftlega ekki
eins endasleppt, þar sem meiri
möguleikar eru á áframhaldandi
aðburði næringarefna og áfram-
haldandi gróðri. Vorkoma
gróðurs er annars allra fyrst á
ferðinni á grunnslóð innfjarða.
Þannig hefur jafnan fundist tölu-
verður gróður í innanverðum
Faxaflóa í endaðan mars.
Athugunaraðferðir
Þau vísindi sem fást við rann-
sóknir á plöntusvifinu eru ekki
gömul. Fyrir daga smásjárinnar
voru þessar mikilvægu lífverur
hreinlega óþekktar. Nú hafa bæst
við önnur rannsóknatæki og -að-
ferðir auk smásjárinnar. Enn
þann dag í dag er smásjáin samt
mikilvægt tæki við plöntusvifsat-
huganir. Greining og talning
svifsins undir smásjá er geypileg
vinna og aðrar fljótvirkari aðferð-
ir hafa verið fundnar upp til þess
að mæla magn plöntusvifsins.
Síðan hafa menn þróað aðferðir
til þess að mæla framleiðslugetu
þess.
Ónákvæm en einföld aðferð til
þess að gera sér grein fyrir magni
plöntusvifsins er að mæla sjón-
dýpi. Hvítri skífu á stærð við mat-
ardisk er rennt í djúpið á bandi og
mælt á hvaða dýpi skífan hverfur í
móðu hafsins. Þetta dýpi er kallað
rýni eða sjóndýpi og gefur til
kynna magn svifþörunga í sjónum,
a.m.k. úti á rúmsjó, þar sem ekki
er öðrum efnum til að dreifa sem
gruggað geta sjóinn er þessu
nemur. N ú orðið er einnig farið að
mæla magn svifþörunga með því
að mæla gegnumskin sjávar með
sjálfvirkum mælum sem komið er
fyrir á kælivatnsinntöku skipa.
Önnur aðferð til samsvarandi
mælinga er að safna svifi úr
ákveðnu magni sjávar (með síun)
og mæla síðan magn blaðgræn-
unnar í sallanum með efnagrein-
ingu. Þriðja og nýjasta aðferðin til
athugunar á magni og framleiðslu
plöntusvifsins er svonefnd geisla-
kols-aðferð. Við tillífun, þ.e.
vinnslu ólífrænna efna í lífræn
efni, taka allar plöntur kolefni úr
umhverfinu og byggja upp í vefi
sína (kolsýruvinnsla). Með því að
setja geislavirk kolefni (C':) í sjó-
inn sem plöntusvifið er í (í til-
raunaglösum) og mæla síðan með
geislamæli (Geigerteljara) það
magn geislavirks kolefnis er þör-
ungamir hafa tekið upp í líkama
sinn á ákveðnum tíma, má nánast
mæla hraða tillífunar, þ.e. afköst í
lífrænni framleiðslu plöntusvifs-
ins. Slíkar framleiðnimælingar
fóru áður fram með því að mæla
súrefnisaukningu sjávar (í til-
raunaglasi) sem þörungamir
hrærðust í, en þörungamir fram-
VÍKINGUR
MEIRI
ENDING
MINNA SLIT ^*mul*j*#**
BP Mobil
SMUROLÍUR OG SMURFEITI
HH
OLÍUVERZLUN ÍSLANDS HE
HAFNARSTRÆTI 5 ■ REYKJAVIK
SÍMI 24220
30