Sjómannablaðið Víkingur - 01.01.1981, Side 31

leiða súrefni og endurnýja súrefni
umhverfis síns eins og jurtir á
þurru landi. Erfitt er hins vegar að
nota þessa mælingaraðferð á sjó
úti, en súrefnismælingar þurfa
einmitt að fara fram á vettvangi,
svo geislakols-aðferðin er nú nær
eingöngu notuð. Áðumefndar að-
ferðir við plöntusvifsathuganir
hafa það allar sameiginlegt að þær
segja ekkert til um einstaka teg-
undir. Smásjárathuganir einar
gefa slíkt til kynna, og verða því
oftast að fara fram samhliða til
þess að hægt sé að gera sér grein
fyrir tegundasamsetningu svif-
samfélagsins og breytingum á því
frá einum tíma til annars.
Framleiðnigeta
íslenska hafsvæðisins
í fyrstu grein var rætt nokkuð
um fæðustigann (fæðukeðjuna)
sem rís upp af fyrsta þrepinu, þ.e.
frumframleiðslunni hjá plöntu-
svifinu, svo og hin miklu afföll
milli þrepa. Ekki er ástæða til þess
að endurtaka það sem þar var sagt
í smáatriðum. Þar var rætt um
heimshöfin í heild og komist að
þeirri niðurstöðu að magn fiskjar í
höfum jarðar væri 2—5% af
magni plöntusvifsins og er þá átt
við árlega framleiðslu.
Framleiðni svifþörunga á ís-
lenska hafsvæðinu hefur verið
mæld á þriðja áratug. Þórunn
Þórðardóttir þörungafræðingur
hjá Hafrannsóknastofnun, sem
haft hefur þessar athuganir á
hendi, hefur, út frá fengnum gild-
um, reiknað út árlega meðalfram-
leiðslu hafsvæðisins kringum
landið innan 50 mílna. Hún kemst
að þeirri niðurstöðu að ársfram-
leiðsla plöntusvifsins á þessu
svæði sé um 92 milljónir tonna af
lífrænum efnum. Með ákveðnum
forsendum um nýtingu milli
þrepa þýðir þetta árlegan afrakst-
ur fiskjar á 3. fæðuþrepi (síld,
loðna) upp á um það bil 8,2 mill-
jónir tonna og 1,2—1,3 milljónir
VÍKINGUR
tonna af fiski á 4. fæðuþrepi
(þorskur að hluta). Þess má geta í
þessu sambandi að heildarafli ís-
lendinga á sl. ári (ekki allur tekinn
innan 50 mílna) var um 1,6 mill-
jónir lesta, þar af loðna tæplega 1
milljón lestir.
Blóðsjór, mjólkursjór
í lok þessa pistils um plöntu-
svifið þykir rétt að fjalla stuttlega
um fáein forvitnileg fyrirbæri úr
heimi svifþörunga. Kalk það sem
kalkplötuþörungar safna í skjöld
sinn er að sjálfsögðu hvítt sem
annað kalk. Þar sem mikið verður
um þessa þörunga geta þeir bein-
línis litað sjóinn hvítan. Hér við
land er fjöldi kalkplötuþörunga
sjaldnast mjög mikill og ekki er
vitað með vissu að slíkt fyrirbæri
sem mjólkursjór hafi sést hér.
Sögur um slíkan sjó hafa þó heyrst
hjá sjómönnum og er æskilegt að
menn létu Hafrannsóknastofnun-
ina vita ef slíkt sæist svo hægt væri
að rannsaka hvað ylli.
í þessu sambandi má geta þess
að sjómenn „þykjast“ oft geta
greint mismunandi lit sjávar úti á
31