Náttúrufræðingurinn - 1998, Blaðsíða 21

3. mynd. Snœfellsnes. Landsat-5 TM gervitunglamynd 221/15, bönd 3, 2, 1. Myndataka 7.
ágúst 1987. Stcerð myndeininga er 30 x 30 m. Myndvinnsla: Landmœlingar íslands.
©ESA/LMÍ1995.
Landkönnunartungl með fjölrása skanna
byggja á endurkasti sólarljóssins. Stærð
myndeininga, eða upplausn, í gögnunum er
oítastábilinu 160x 160mtil lOx lOm.Þekkt-
ustu og útbreiddustu gögnin í þessum
flokki eru frá bandarísku Landsat-gervi-
tunglunum, sem fyrst var skotið á loft árið
1972; hin fyrstu, af MSS-gerð (Multispectral
Scanner), vom með 57 x 79 m myndeiningum
en þau seinni, af TM-gerð (Thematic
Mapper), með 30 x 30 m myndeiningum.
Frönsku Spot-gervitunglin, sem fyrst fóm
að taka myndir árið 1986, hafa safnað
gögnum með annars vegar 20 x 20 m
upplausn og hins vegar 10 x 10 m. Önnur
gervitungl íþessum flokki em RESURS-1 og
fleiri tungl í eigu Rússa og IRS-l í eigu
Indverja. Nákvæmni gagna frá njósna-
gervitunglum er mikil en myndirnar hafa af
hernaðarlegum ástæðum ekki verið á
almennum markaði fram til þessa, en gögn
frá nýjum tunglum með meiri nákvæmni en
áður hefur þekkst eru nú að verða fáanleg.
Radartungl senda út og taka á móti endur-
köstuðum radarbylgjum. í þessum flokki má
nefna tungl eins og ERS-1 og ERS-2 í eigu
Evrópsku geimferðastofnunarinnar (ESA),
JERS í eigu Japana og Radarsat í eigu
Kanadamanna. Mikilvægur kostur við radar-
tunglin er að þau geta numið upplýsingar í
gegnum skýjahulu.
■ NOTKUN
Notkun gervitunglagagna hefur reynst
minni en áætlað var og kemur þar eflaust
margt til. Víða um heim er nú unnið að því að
auka notkun þeirra og má sem dæmi nefna
að á þessu sviði stendur Evrópusambandið
að verkefni sem nefnt er CEO (Centre for
Earth Observation). Markmið þess er meðal
annars að gera fjarkönnunargögn sýnilegri
og aðgengilegri og hvetja til notkunar þeirra
þar sem þau geta komið að gagni.
Evrópusambandið og stofnanir á sviði um-
hverfismála, t.d. Umhverfisstofnun Evrópu
(EEA), eru meðal stærstu notenda fjar-
19