Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1997, Qupperneq 9

Náttúrufræðingurinn - 1997, Qupperneq 9
6. mynd. Horft til Etnu frá Kataníu. Tindurinn sem er um 3300 m hár er í um 30 km fjarlœgð frá borginni. Mesta þvermál fjallsins er um 45 km. (Ljósm. J.E. Guest, eftir Chester o.fl. 1985). 700 m hæð. Mikill hraunstraumur rann frá Rauðufjöllum alla leið til sjávar og fór hann yfir allstóran hluta borgarinnar Kataníu. Áætlað hefur verið að alls hafi þá komið um 1000 milljón m3 af hrauni (1 km3), sem er ámóta magn og upp kom í Heklugosinu 1947. I þessu gosi reyndu íbúar Kataníu, íklæddir blautum skinnum, að breyta farvegi hraunsins. Ekki verður annað séð en þeir hljóti að hafa náð nokkrum árangri, því íbúar næsta bæjar, Paternó, sáu að aðgerðirnar leiddu til þess þeirra eigin bær varð í hættu og réðust því á Kataníubúa með þeim afleiðingum að þeint gafst ekki frekara ráðrúm til varnar- aðgerða og tókst ekki að bjarga Kataníu frá hrauninu. Sjást þess merki enn í dag og eru miklar hraunklappir í miðbænum í Kataníu. Eldvirknin hefur löngum haft mikil áhrif á líf fólksins sem býr í Etnuhlíðum. í ^llmiklu gosi sem varð 1983 var í fyrsta s*nn á þessum slóðum gerð tilraun til að stýra rennsli hraunár nteð nútímatækni. Áhöld eru um hvort þær aðgerðir hafi borið árangur. ■ ELDGOSIÐ 1991-1993 Eftir nokkur smágos á tímabilinu frá sept- ember 1989 til febrúar 1990 varð hlé á gos- um í Etnuhlíðum í 21 mánuð. Þá fór að mælast landris á Etnu og í kjölfarið á stuttri jarðskjálftahrinu braust út eldgos um tvöleytið aðfaranótt 14. desember 1991. Tvær gossprungur, alls urn 2 km að lengd, opnuðust til suðausturs frá botni Suðausturgígsins í um 3000 m hæð. Önnur sprungan hafði norðlæga stefnu og gaus eingöngu ösku og gjalli. Gosið á þessari sprungu stóð aðeins í fáar klukkustundir. Hin sprungan hafði suðsuðvestlæga stefnu og hraun náði að renna 600-800 m frá efri hluta hennar. Því gosi lauk eftir hádegi sama dag, en órói f jörðu hélt áfram. Sam- fara skjálftavirkni rifnaði sprungan áfram til suðausturs niður að Uxadal (sbr. 10. mynd) og aðfaranótt 15. desember hófst eldgos að nýju á dalbrúninni í um 2200 m hæð. Þar myndaðist gígaröð í allmiklu ösku- og hraungosi. Mikið hraun flæddi niður í dalinn og var rennslið talið um 30 m3/sek (meðalrennsli Elliðaánna er um 55
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.