Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1997, Síða 31

Náttúrufræðingurinn - 1997, Síða 31
5. mynd. Styrkur klóríðs (í mg/lítra) í yfirborðsvatni á íslandi. Nœr allt klóríð í slíku vatni er œttaðfrá úrkomu. Því sýnir kortið klóríð í úrkomu og hvernig styrkurþess minnkar með fjarlægð frá sjó og með hœð. Þessi mynd varfyrst hirt í grein eftir Freystein Sigurðsson og Kristin Einarsson í tímaritinu Jökli árið 1988. Þessi nýjasta útgáfa myndarinnar er hirt með góðfúslegu leyfi Freysteins Sigurðssonar. er einna minnst af auðleystum söltum í basalti. Því er heitt vatn í basalti, eins og hér á landi, jafnan snauðara af uppleystum efn- um en heitt vatn í annars konar bergi. Vatn sem fer um sjávarsetlög og sérstak- lega uppgufunarset (setlög sem myndast við útfellingu salta úr sjó eða stöðuvötnum við uppgufun) er auðugast af uppleystum efnum, enda inniheldur slíkt berg mikið af söltum sem eru auðleyst í vatni. Salt vatn leysir auðveldlega upp marga málma, sem er að finna í litlu magni í öllu algengu bergi, sérstaklega þegar það er heitt. Því er salt jarðhitavatn tiltölulega rrkt af málmum. Grunnvatn, bæði kalt og heitt, getur verið tiltölulega salt þar sem írennsli sjávar í berg- grunn á sér stað eins og á Reykjanesskaga vestanverðum. Kvikuinnskot virðast oftast vera varma- gjafi háhitasvæða, enda slík jarðhitasvæði yfirleitt á virkum eldfjallasvæðum. Á íslandi liggja háhitasvæðin innan gosbeltanna eða við jaðra þeirra. Þegar kvikan í innskotunum afgasast berast gastegundir upp í jarðhita- vatnið ofan þess og auka á styrk kolsýru og brennisteinsvetnis í vatninu og stundum fleiri efna. Á sumum jarðhitasvæðum eru uppleystar gastegundir meirihluti upp- leystra efna í háhitavatni eins og í Kröflu, Námafjalli og á Nesjavöllum. (I. tafla). Sum afrennslislaus stöðuvötn eru mjög sölt eins og t.d. Dauðahafið. Jafnvægi í vatnsbúskap slíkra vatna ræðst af írennsli annars vegar og uppgufun hins vegar en ekki frárennsli eins og algengast er. Upp- leyst efni berast stöðugt í slík vötn með 77

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.