Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1983, Síða 216

Náttúrufræðingurinn - 1983, Síða 216
riti um Náttúru íslands ætti auðvitað að vera sérstakur kafli um náttúruvernd. Broslegt er að sjá hvernig útgefendur hafa kosið að endurnýja kafla Jóns Ey- þórssonar um veðurfar og jökla. Þeir hafa fengið Hlyn Sigtryggsson og Helga Björns- son til að rita viðauka við kaflana, og verður þetta hálf böngulegt. Veðurfar á íslandi mætti setja í víðara samhengi en þarna er gert, tengja það við skil milli hlýrra og kaldra loftmassa, braut- ir lægða og annað þess háttar. Teiknaðar skýringarmyndir mættu vera mun fleiri með báðum köflunum. Enn eitt endurskoðunarklambrið getur að líta í kafla Sigurjóns Rist um vötn. Hann er út af fyrir sig vel og skemmtilega skrifaður og árnar gæddar miklum per- sónutöfrum, en kaflinn er e. t. v. of ein- skorðaður við straumvötn. Stöðuvötn virð- ast lítið annað en flatarmál og dýpi í aug- um höfundar, og Sigurjón minnist ekki á tilraunir, sem gerðar hafa verið til að flokka þau. Sigurjón rekur fornar heimildir um dýpi Mývatns, en skv. þeim grynnist vatnið um u. þ. b. 2,5 sm á ári. Þetta á ekki við rök að styðjast, en var mikið hampað á sínum tíma til að réttlæta byggingu Kísil- iðjunnar. Einn og hálfur mm á ári eða 15 sm á öld er mun nær sanni. Bjarni Helgason skrifar „mola um jarð- vegsfræði og jarðveg á íslandi“. Það er ef til vill táknrænt, að þessi kafli er nokkuð tyrfinn. Dæmi: ,,Lífrœn efni jarðvegsins eru að uppruna til nœstum eingöngu meira eða minna rotnaðar jurtaleifar. Ferskt loft og hvernig það nœr að leika um jurtaleif- arnar veldur að öðru jöfnu mestu um starf- semi rotnunargerlanna og hve hratt þessar leifar rotna eða eftir atvikum safnast fyrir, sem gerist, ef loftleysi hindrar rotnun". Mig grunar, að of iítið sé gert úr þætti jarðvegsdýra í þessum orðum eins og ann- ars staðar í kaflanum. Þá er ekki vikið að myndun þúfna, rústa og frostsprungureita, og er það miður. í ritskrána vantar einnig tilvísanir í rit um þetta efni. Kafii Eyþórs Einarssonar um grös og gróður er lítið eitt lagfærður kafli fyrri útgáfunnar. Sem kafli um háplöntur er hann allgóður og auk þess vel skrifaður. Lágplöntur, þ. e. þörungar, mosar, svepp- ir og fléttur, fá hins vegar allt of lítið rúm. Æskilegast hefði verið að sérstakir kaflar fjölluðu um þessa plöntuflokka, enda frá nógu að segja. Þá saknaði ég þess, að getið væri nýlegrar bókar um kísilþörunga á Is- landi. Kafli Ingva Þorsteinssonar um gróður- eyðingu og endurheimt landgæða er þarft innlegg í umhverfismálaumræðu hér á landi. Höfundur ræðir lítillega um fram- ræslu votlendis og mælir henni bót en lætur undir höfuð leggjast að ræða ókosti henn- ar. Það er t. d. eftirtektarvert, að bændum ber saman um að mófuglum hafi fækkað á síðustu áratugum, og heyrir til undantekn- inga ef þeir kenna ekki minknum um. Þeim yfirsést jafnan, að á þessum tíma hafa þeir sjálfir valdið stórfelldri röskun á votlendinu, en mýrarnar eru einmitt und- irstaða fuglalífsins. Kafla Ingimars heitins Óskarssonar um dýralíf á landi og í vötnum hefur lítið verið breytt í nýju útgáfunni. Árangurinn er úr- eltur kafli með lélegum myndum, sem á ekkert erindi til náttúruunnenda nú á tím- um. Það er engu líkara en að dýrafræðing- ar hafi lagt upp laupana fyrir þremur ára- tugum og engar rannsóknir verið gerðar á fuglastofnum, vatnalífi, skordýrum og ferskvatnsfiskum og að vistfræðileg við- horf hafi ekki náð fótfestu hér á landi. Ritskráin gefur hið sama til kynna: Veröld- in í vatninu eftir Helga Hallgrímsson; rit Landverndar um Villt spendýr, Fugla og Votlendi; rit Lindroths o. fl. um dýralíf á Suðurlandi og fjöldi styttri ritgerða, — það er eins og þetta hafi aldrei séð dagsins ljós. Það sem höfundur segir um uppruna og aðflutning landfánunnar og dýrategundir sem lifað hafa af ísöld er úrelt, og er lesandanum hollast að hlaupa yfir þá kafla. Svo er að skilja, að litarafbrigði refsins séu ráðgáta. Um það gilda þó einfaldar erfðafræðireglur þannig að hvíta litaraf- brigðið er víkjandi fyrir hinu mórauða. Ekki verðskuldar rebbi heldur að vera kallaður óþurftardýr, eins og Ingimar ger- ir. Hann er löngu hættur að valda mönnum búsifjum, og er með öllu óskiljanlegt það 196
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184
Síða 185
Síða 186
Síða 187
Síða 188
Síða 189
Síða 190
Síða 191
Síða 192
Síða 193
Síða 194
Síða 195
Síða 196
Síða 197
Síða 198
Síða 199
Síða 200
Síða 201
Síða 202
Síða 203
Síða 204
Síða 205
Síða 206
Síða 207
Síða 208
Síða 209
Síða 210
Síða 211
Síða 212
Síða 213
Síða 214
Síða 215
Síða 216
Síða 217
Síða 218
Síða 219
Síða 220
Síða 221
Síða 222
Síða 223
Síða 224
Síða 225
Síða 226
Síða 227
Síða 228
Síða 229
Síða 230

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.