Náttúrufræðingurinn - 1984, Side 77

3. mynd. Glerkorn (móbergsgler) samanlímd af nýmynduðu silfurbergi, ör, stækkun
150X. — Grains of sideromelane cemented by authigenic caltice (arrow) 150X.
sé. Nú er það næst 120 m uppi í landi
en það þýðir að sandurinn hefur færst
fram um 1,5 m á ári, að meðaltali þessi
80 ár, og er það verulega meira en
talið hefur verið líklegt.
Þess er þó skylt að geta að ströndin
þarna er afar óstöðug og færist án efa
iðulega fram og til baka um tugi
metra. Á hinu leikur ekki vafi að í
stórum dráttum færist hún nokkuð
fram. Það tryggir hinn stórfelldi fram-
burður jökulfljótanna.
Áðurnefnda sandsteinsmola tók ég í
mína vörslu og hef verið að huga að
þeim öðru hvoru. Megin spurningin
var: Hvað bindur sandinn saman, gerir
hann í raun að sandsteini? Til þess að
grafast fyrir um þetta var gerð þunn-
sneið af efninu og það skoðað í
smásjá. Kom þá í ljós að það, sem
bindur sandkornin saman í þétta
steypu er kalk (kalsít, silfurberg). Það
myndar sérlega fallega fjaðurlaga
kristalla (2. mynd). Engum efa er
bundið að þarna er um nýmyndun að
ræða. Hún fléttast inn milli sandkorn-
anna, sem mörg eru fullkomlega ferskt
gler, vafalaust gosaska, sem ekki sýnir
vott af þeirri ummyndun (palagonítis-
eringu) sem einkennir móbergið.
Spurningin er hvaðan kemur þetta
efni? íslenskt berg er yfirleitt ekki
71