Náttúrufræðingurinn - 1959, Page 7

Náttúrufr. - 29. árgangur - 1. hefti - 1.—64. síða - Reykjavík, april 1959
Þorbjörn Sigurgeirsson:
Aflgjafi framtíðarinnar
og ástand efnisins við geysiháan hita
Inngangur.
Það heyrist oft sagt, að við lifum nú á öld orku og véla, en lík-
lega væri nær lagi að segja, að við lifum nú í upphafi orku- og
vélaaldar mannkynsins, því ætla má að ennþá sé þróunin á þessu
sviði aðeins lítil byrjun að því, sem síðar kemur. Afkoma okkar
byggist stöðugt meira og meira á vélaorkunni, og aflið, sem hver
einstaklingur hefur til umráða, fer sívaxandi. í löndum, þar sem
þróun þessi er lengst komin, er vélaaflið, sem hver vinnandi mað-
ur hefur sér til aðstoðar, yfir 10 hestöfl eða um 100 mannsöfl.
Með þessari miklu orkunotkun hefur það reynzt fært fyrir menn-
ingarþjóðir nútímans að auka mjög almenna menntun og veita öll-
um almenningi tækifæri til þess að tileinka sér menningu, sem
áður gat aðeins fallið í skaut tiltölulega fámennum þjóðfélags-
stéttum, er bornar voru uppi af fjölmennum hópum stritandi fólks.
Nú er það meira að segja orðið svo, að almenn menntun, a. m. k. al-
menn tæknimenntun, er nauðsynlegt skilyrði þess, að þjóðfélagið
geti notfært sér þá möguleika, sem hin mikla orkunotkun hefur
upp á að bjóða.
Nú er talið, að orkunotkunin um það bil tvöfaldist á hverjum
áratug, en fyrirsjáanlegt er, að kola- og olíubirgðir jarðarinnar
hrökkva ekki til þess að fullnægja orkuþörf mannkynsins nema
mjög takmarkaðan tíma. Gleggsta dæmið um þetta er e. t. v. Eng-
land, sem talið var eitt af mestu kolalöndum heims, en verður nú
að flytja inn kol í stórum stíl. Virkjun vatnsfalla breytir hér litlu
um heildarmyndina, enda þótt hún geti verið þýðingarmikil á ein-
stökum stöðum, eins og t. d. íslandi.