Náttúrufræðingurinn - 1959, Blaðsíða 41

NÁTTÚRUFRÆÐIN GURINN
35
usi og merja síðan með staf og
kreista safaríkt stöngulholdið.
Fæst þá bezti svaladrykkur, hress-
andi og bragðgóður. Ferðamenn
geta líka áttað sig og tekið stefn-
una eftir þessum ágæta kaktusi,
því að hann hallast ætíð til suð-
vesturs og er talinn öruggur átta-
viti.
Sumir ígulkaktusar eru að
hálfu sokknir í jörð, og stendur
aðeins hálfkúla alsett löngum,
hvössuxn þyrnum upp úr jörðu.
Ein slík tegund er djöflakúlan
(The Devils Pincushion) í Tex-
as og Nýja-Suður Mexíkó. Má
heita ófært sums staðar hennar vegna. Mexíkanar kalla þennan
kaktus böðul hestanna (manco caballo), og segja hann gera marga
klára að höltum aumingjum eða krypplingum. Þó er þetta smá-
vaxið krýli, sem nær aðeins 20—30 cm upp úr jörðu. Önnur hættu-
leg tegund er „Tyrkjahausinn" í Texas, búinn hættulegum, löng-
um krókaþyrnum. Skyldur þessum tegundum er hinn frægi kaktus
„Mescal Button" eða Peyote (Pellote), eins og fyrr var nefnt. Hafa
Indíánar öldum saman etið þurrkað kaktusholdið til að komast í
eins konar vímu eða leiðslu. Segjast Jreir fyrst sjá allt hið illa, sem
þeir hafa framið, en síðan komi hið góða fram í hugskot þeirra í
fögrum litaljóma.
Til súlukaktusa (Cercus) teljast fjölmargar tegundir næsta
breytilegar að stærð og útliti. Eru „vitringar óbyggðanna“, Sahu-
aro-kaktusarnir, frægir fulltrúar þeirra. Þeir standa úti í eyðimörk-
inni eins og risavaxnar súlur með greinum eða „örmum", 10—15
m á hæð. Utan á þessum miklu súlum skiptast á upphleypt langrif
og skorur eða lægðir á milli eftir endilöngu. Eftir regn tútnar súlan
út og sléttist. í langvarandi þurrki skreppur hún saman, rifin koma
betur í ljós og nálgast hvert annað. Þeir safna vatni, þegar úrkoma
er, en talið er að þeir geti síðan lifað í þrjú ár án vatns. Hinar gildu
kaktussúlur hafa viðarkenndar „styrktarstengur“ í jörðu sér til
stuðnings. Sahuaro-kaktusar vaxa hægt og eru 50 ár að ná 5 m