Náttúrufræðingurinn - 1938, Blaðsíða 7

Breiðavík á Tjörnesi.
Um íslenzk dýr og jurtir frá jökultíma.
Eftir Jóhannes Áskelsson.
Síðan dr. Helgi Péturss benti fyrstur allra á, að yngstu lög
basaltmyndunarinnar íslenzku væru pleistocen að aldri, en ekki
tertiær, eins og áður var álitið, hafa smátt og smátt bætzt við
ýmsar mikilsverðar athuganir, er allar hníga í þá sömu átt, að
ísaldarskeið landsins hafi verið fleiri en eitt, og að veðurfars-
breytingarnar hafi orðið verulega miklar. Nú er svo komið, að
engin fjarstæða virðist að vona, að bráðum muni heppnast að
rekja samræmið milli hinna íslenzku veðurfarsbreytinga á pleis-
tocen og þeirra, sem þekkjast frá öðrum pleistocenum jarðlögum
jarðar, einkum þó frá Mið- og Norðurevrópu.
Millilög þessa pleistocenu basaltlaga eru margskonar að gerð
og myndun. En þau, sem hér verða gerð að umtalsefni, og enn
sem komið er hafa veitt beztar upplýsingar um veðurfarsbreyt-
ingarnar, eru tvennskonar: Sjávarmyndanir, leirsteinn og sand-
steinn, sem myndazt hafa í sjó og geyma leyfar þeirra sjávardýra,
sem lifað hafa þá við strendur landsins; og ferskvatnsmyndanir,
oinnig leirsteinn og sandsteinn, sem hlaðizt hafa upp á botni ís-
lenzkra stöðuvatna á jökultíma. I þessum ferskvatnsmyndunum
1