Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 1979, Side 32

Náttúrufræðingurinn - 1979, Side 32
líforkufræði þeim algerlega andsnúnir og ollu þær þ\ í miklu fjaðrafoki, sem leiddi til þess að Mitchell varð skyndi- lega mjög þekktur í vísindaheiminum. Fyrst í stað stóðu litlar tilraunaniður- stöður að baki ósmósukenningunni, og sem dæmi er sú saga sögð, að Mitchell hafi eitt sinn verið staddur á alþjóð- legri ráðstefnu og kynnt þar hug- myndir sínar, og hafi ltans helsta sönnunargagn verið línurit, er sýndi að fylgjendum osmósukenningarinnar fjölgaði sem veldisfalli af tíma! Kenn- ingin gaf hinsvegar strax hugmyndir að fjölmörgum tilraunum, sem smátt og smátt hafa rennt undir hana mjiig sterkum stoðum. Öll fjögur atriðin í kenningunni hafa verið staðfest nteð tilráunum og vil ég aðeins minnast á þær einföld- ustu. Tilraunirnar eru taldar upp í sömu röð og atriðin í kenningunni, sem þær staðfestu. 1. Ef gerilfrumur eru skyndilega sett- ar í nægilega súrt umhverfi til að gefa sýruhallanda, er svarar til að minnsta kosti tveggja ]tH eininga mun yfir himnuna þá streyma vetnisjónir inn og um leið myndar ATPasinn ATP. Á svipaðan hátt má stilla sýruhall- andann á núll og þá kljúfa frumurnar Ad’P og dæla út vetnisjónum tii að reyna að viðhalda ákveðnum hall- anda. 2. Mjög auðvelt er að taka gerilfrum- ur, setja þær í tilraunaglas með nægri næringu, en engu súrefni, þannig að <")!! öndun stöðvast. Síðan eru gefnir smá skammtar af súrefni og þá dæla gerlarnir út vetnisjónum, sent breyta sýrustiginu í glasinu. Með því að nota næman pH mæli má fylgjast rnjög ná- kvæmlega með þessum breytingum. Þannig er hægt að ákveða hlutfallið rnilli fjölda vetnisjóna, sem er dælt út fyrir hvert súrefnisatóm sem er nýtt, jt.e. H+/0. Með svipuðum að- ferðum má rnæla hve margar ATP sameindir myndast fyrir hvert súrefn- isatóm, þ.e. P/O. Þessi hlutföll gefa til kynna hver nýtnin er í hverju lil- felli og getur hún verið mjög mismun- andi eftir aðstæðum og tegundum líf- vera. 3. Það má sýna að þegar nauðsynleg efni eru tekin upp, t.d. amínósýrur, þá eru þær teknar upp ásamt vetnis- jónum eða öðrum kátjónum (t.d. Na+). Hægt er að mæla bæði sýru- styrkshallanda og himnuspennuna og sýna fram á að frymið er basískt mið- að við umhverfið og að innra borð frumuhimnunnar er mínus hlaðið miðað við ytra borðið. Aftenglarnir geta vissulega flutt jónir og þeir brjóta niður himnuspennuna og valda því að fruman getur ekki myndað ATP og ekki flutt inn efni eins og amínósýrur o.fl. 4. RFK og ATPasinn sitja vissulega í himnunni og sarna gildir auðvitað um öll önnur flutningskerfi. Það varð jx') fljótlega ljóst að ekki var liægt að útskýra orkuhlöðuna ein- göngu sent sýrustyrkshallanda ]>ví hann var mjög breytilegur og ólíklegt að hann yrði nokkurn tímann nógu mikill við eðlilegar aðstæður til að drífa myndun ATP. Því kont sú hug- mynd fram að orkuhlaðan væri bæði samsett úr sýrustyrkshallanda og himnuspennu. Þannig íæst sá lteild- arkraftur sem verkar yfir himnuna og er honum lýst með afbrigði af Nernst-jöfnu. Sá kraftur kallast „pró- tónuafl" (Proton motive lörce) og er;
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.