Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1979, Síða 38

Náttúrufræðingurinn - 1979, Síða 38
langt tímabil eÖa frá miðjum októ- ber þangað til í febrúarlok. Talið er að eldri urturnar kæpi fyrst en þær síðbúnu eru urtur sem kæpa í fyrsta sinn. Eins og hjá landselnum elur urtan aðeins einn kóp, sjaldan tvo og er hlutfall milli kynja 1:1. Kóparnir fæðast með gulleitu fósturhári, sem þeir byrja að fella eftir viku eða svo (2. rnynd). Meðan þeir eru í fóstur- hári fara þeir alls ekki í sjóinn og eru því auðveld bráð þeim sem hafa vill. Það er einnig sóst mest eftir Jieim á þessum tíma, enda er skinnið þá í hæsta verðflokki. Ef veður eru slæm á kæpingatímanum verður kópadauð- inn ol't mikill. Kóparnir eru allt að tvær til þrjár vikur að fara úr hárum og elur urtan önn fyrir þeim á með- an. Fljótlega að þeim tíma liðnum hefst fengjutíminn og er þá kópur- inn hrakinn burt og verður að sjá um sig sjálfur. Utselurinn er kynþroska á svipuð- um aldri og landselurinn, þ. e. a. s. urtan 4—5 ára (sjaldan 3 ára), en brim- illinn 5—6 ára. Að eðlisfari er útsel- urinn mjög var um sig, heldur sig á afskekktum svæðum og fer víða um. Fæðuvali hans svipar mjög til land- selsins en er þó nokkru fjölbreyttara að }jví er virðist, t. d. hefur fundist þang í maga hans. Af útsel eru til 3 deilitegundir eða stofnar, þ. e. Austur- og Vestur-Atlantshafsstofn og Eystra- saltsstofn, en sannanlega eru engin tengsl á milli þessara stofna. Sclarannsóhnir hérlendis Frá því að Bjarni Sæmundsson skrifaði bókina Spendýrin, er út kom árið 1932, og allt til ársins 1973, hefur nær ekkert verið ritað um íslensku selastofnana. Jón Jónsson núverandi forstjóri Hafrannsóknastofnunarinnar tók að vísu saman ýmis gögn varð- andi selveiði fyrir árin 1901 — 1945 og Björn Guðnrundsson skrifaði fróðlega grein um selveiðar á íslandi í Nátt- úrufræðinginn árið 1944 (Björn Guð- munsson 1944). Árið 1973 birti Teit- ur Arnlaugsson ritgerðina Selir við ísland, er hann vann sem verkefni við líffræðiskor Háskóla Islands fyrir til- stuðlan Rannsóknastofnunar fiskiðn- aðarins. Rit þetta gefur haldgóðar upplýsingar um dreifingu selategund- anna við Islandsstrendur ásamt líf- fræðilegu yfirliti, auk jress sem j)að fjallar um veiðar og stofnstærð ís- lensku selastofnanna. Það má með sanni segja að jietta rit hafi orðið viss hvati að áframhaldandi rannsókn- um á selum hér við land. Aðalorsök Jress að selarannsóknum hér á landi hefur verið eins lítt sinnt og raun ber vitni, tel ég vera óljósa stöðu Jæirra í ríkiskerfinu. Þannig er ekki ljóst hvort landbúnaðarráðuneyti eða sjávarútvegsráðuneyti eigi að sjá um og standa fyrir selarannsóknum og stjórnun selveiða. Tilviljun réði Jjví að Rannsóknastofnun fiskiðnaðar- ins tók af skarið og hóf að styrkja námsmenn til selarannsókna með fjár- stuðningi frá Fiskimálasjóði. Aðal- hvati Jressara rannsókna var sá að kanna stöðu selastofnanna með til- liti til hringormasýkingar Jrorskfiska, sem hefur augljós áhrif á afkornu fisk- iðnaðarins. í samráði við sjávarútvegsráðuneyt- ið gekkst Fiskifélag íslands fyrir J>ví að nefnd væri skipuð er kanna ætti Jjetta vandamál og vinna að lausn þess. Eftirtaldir menn áttu særi í 132
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.