Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1979, Qupperneq 103

Náttúrufræðingurinn - 1979, Qupperneq 103
ur í aur við Skeiðarársand“ (Guðm. Kjartansson 1970). Líklegt sýnist mér að „Steinboginn" við Núpsárfoss sé úr jjcssu lirauni. Á áðurnefndu svæði sunnan við jökulinn er Jrað talsvert úfið kargahraun en er nú víða nokk- uð sandorpið. Vestra hraunið kemur undan jökl- inum tæpum kílómetra vestar en eystra hraunið. I>að er breiðast rétt við jökulinn og |>ar ámóta breitt og hitt, en um 1 km frá jökli þrengist vendega um J>að og fellur j>að j>á eftir j>röngum dal ca. 800—900 m, beygir eftir j>að nokkuð til vesturs og fellur eftir talsverðum halla í aðaldalinn, sem nefnist Beinadalur, breikkar J>ar og sveigir til suðvesturs og endar í allhárri mánalagaðri brún í rösklega 3.5 km fjarlægð frá jökulröndinnni eins og hún nú er. í J>essu hrauni eru tveir hólmar, sem J>að hefur ekki náð að renna yfir. Að gerð eru þessi hraun eins og tel ég enga ástæðu til að ef- ast um að þau séu í raun réttri eitt og sama hraunið og runnin bæði frá sömu eldstöð og samtímis. Guð- mundur Kjartansson (1970) taldi líklegt að sú eldstöð væri í framhaldi af Rauðhólaröðinni og Eldgíg (Jón Jónsson 1970) en nokkuð virðist J>að vafasamt. Bérgvatnsárhraunin eru í handsýni ekki lík hraunum frá Rauð- hólaröðinni en eru liins vegar nauða- lík innnbyrðis sem sjá má af þeirri talningu frumsteina í þeim, sem sýnd er í Töflu I. Pyroxendílarnir eru smáir og með stundaglas svipmóti og tvímyndun. Plagioklaskristallarnir eru stundum 4—5 mm og áberandi mikið beltaðir og mikið um gler í J>eim. Samsettir dílar (porfyrol>last) plagioklas -j- pyr- oxen koma fyrir. Bæði ná hraunin samtals yfir um 9 km2 og má J>ví ætla að J>au séu 0,15 km3. Eldgigur. Svo heitir rétt og slétt eldvarp mik- ið, sem rís af sléttu í jökulkróknum, sem verður austan við Síðujökul í skjóli við Hágöngur (1. mynd). Gígurinn er raunar þrefaldur, um 800 m í J>vermál, hæstur að vestan Tafla I. Frumsteinar í Bergvatnsáahraunum I II Meðaltal Plagioklas 40,0% 48,3% 47,2% Pyroxen 40,6% 39,2% 39,9% Olivín 1.1% 0,9% 1,0% Málmur 12,2% 11,5% 11,9% Dílar: Plagioklas 0.5% 6,6% 3,6% Pyroxen 2,0% 2,6% 2,0% Ólivín 0,2% 0,4% 0,3% Taldir punktar 441 418 Samtals 859 I er eystra Bergvatnsárhraunið, II hið vestra. 197
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.