Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1979, Qupperneq 110

Náttúrufræðingurinn - 1979, Qupperneq 110
Rauðhól og alla leið austur undir jökul. Mest áberandi eru þessi mis- gengi í Miklafelli og norðvestanverð- um Bratthálsi, þ.e. í eldri berglögum, en sprungur má einnig sjá í gígunum sjálfum og hraununum. Kemur það best fram í Rauðhól og svo í gígnurn við Hverfisfljót en eins og þegar er sagt sést það líka í gígunum næst vest- an við jökulinn. Við Eldgíg sjást eng- in merki um þetta enda er svæðið umhverfis hann mjög truflað af frani- burði jökulvatna og eins af foksandi. Af þessu má sjá að hreyfingar hafa verið á þessu sprungukerfi eftir að gosið varð. Sprungur og misgengi með stefnu norðaustur og suðvestur eru víða áberandi í fjöllunum á þessum slóðum og er þess getið á öðrum stað (Jón Jónsson 1974), en engin sérrann- sókn hefur ennþá verið gerð á þeirn. Hraunstraumarnir. Eins og áður er sagt er hér gengiö út frá því að hraun það, er runnið hefur niður Djúpárdal, sé komið úr Eldgíg og úr eldvörpum, sem nú eru hulin jíökli. Næst jöklinum er hraun- ið hallalitið, því frá jökulröndinni og niður á móts við Kálfafellsfjallsenda lækkar það urn aðeins 20 m, en sú vegalengd er hátt á þriðja kílómetra. Eftir ])að verður hallinn meiri og það svo að á næstu þrem km lækkar það um 240 m. Hámarki nær hallinn í Fossabrekku og þar hefur hraunið fall- ið fram af brúninni í bröttum foss- um. Eftir það er dalurinn hallalítill þar til kemur fram á brún Kálfafells- lteiðar. Á þeirri leið Iiefur hraunið á nokkrum stöðum hrúgast upp af ein- hverjum ástæðum, t.d. við Blóðhraun skammt suður af Fossum, en þó eink- um skamnrt suður af Kleifum. Þar hefur það náð að renna svo langt vestur á við að minnstu hefur nrunað, að kvísl úr því næði að falla vestur í dalinn, senr Laxá rennur eftir. Hang- ir lrraunið þar franrá dalbrún. Eftir það hefur lrraunið runnið niður eftir Djúpárdal í samfelldum straumi, því dalurinn er þar þröngur. Þó hefur hraunið náð franr að brún Garða- hvamms en ekki fallið niður í lrann eins og ég lref á öðrunr stað lraldið fram (1970). Þar senr til sést er hraun- ið í dalnunr 20—30 nr þykkt og þar sem það hrúgaðist nrest upp líklega allt að 40 nr. Þegar niður á láglendið kenrur er hraun þetta kennt við Rauðaberg. Eftir að hraunið kenr- ur franr úr gljúfrinu vestan við Rauðabergsmúla breiðist það fljótt út til beggja hliða og hefur runnið fast upp að fjöllunum vestan nregin við Arnarbæli í Stórahvammi og eins virðist það vera undir nriklunr hluta túnsins á Rauðabergi. Suður af Kálfa- felli hefur það nrætt Núpahrauni, senr að því er séð verður Irefur runn- ið aðeins áður. Af þvi má ráða að austurhluti Rauðhólaraðarinnar liefur verið virlt- ur lítið eitt siðar en vesturhlutinn og er það hliðstcett við það, sem gerðist í Skaftáreldum 1783. Sú kvísl Rauðhólahrauns, senr á rætur að rekja til gíganna nriklu norð- austan við Brattlráls, þ.e. Núpahraun, lrefur fallið í samfelldum breiðunr straumi til suðurs nenra hvað allstór grágrýtisbunga og önnur nrinni rétt lrjá standa uppúr því vestan Brunn- ár og veslur af Núpafjallsenda. Eftir það nrá lreita að hraunið sé samfellt þar til kemur suður að Hnútu. Þar 204
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.