Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1979, Qupperneq 126

Náttúrufræðingurinn - 1979, Qupperneq 126
að um H-4 sé örugglega að ræða. Auk þess bendir bergfræðileg samsetning öskunnar sterklega í sömu átt en hana hefur Jens Tómasson athugað fyrir mig og kann ég honum þakkir fyrir. Ofan við þetta öskulag kemur 43— 44 cm þykkt jarðvegslag með 8 svört- um öskulögum, en þá kemur annað ljóst (súrt) líparítöskulag, sem er 3—4 cm þykkt, vikurkennt og nokkuð gróft. Birkilurkar liggja einnig í því og hafa Jteir og verið aldursákvarðað- ir á sama stað og hin sýnin. Reyndist aldur þeirra vera 3520 ± 70 C14 ár. í Jjessum ákvörðunum er reiknað með helmingunartíma 5570 ár. Ég hafði áður talið nærri víst að Jætta öskulag væri H-3 en aldur Jress er talinn vera 28G0 C'4 ár (S. Þórar- insson 1971). Ber Jrarna svo mikið á milli að vafi leikur á hvort Jrað fær staðist og virðist því verða að gera ráð fyrir Jjeim möguleika að Jsetta öskulag sé annars staðar frá enda Jrótt harla ólíklegt sé að mínu mati. Ekki var Jtað tilgangur Jressarar greinar að fást við öskulögin sem slík enda geri ég ráð fyrir að Jreim verði gerð betri skil af öðrum. Sú staðreyncl liggur þó fyrir, að þessi tvö Ijósu öskulög koma fyrir um alla Síðu, Lanclbrot og Fljótshverfi. Þau eru ofan á hraunun- um úr Rauðhólaröðinni, sem ég mun hér eftir kalla einu nafni Rauðhóla- hraun, [>. e. Rauðabergshrauni og Núpahrauni og eins í sniði við Mikla- fell og auk Jiess í Bunuhólum (sbr. jarðvegssnið). Þar er efra ljósa ösku- lagið fullir 5 cm og mjög vikurkennt. Athyglisvert er ])að að við Miklafell er H-4 um 25 cm ofan við hraunið úr Rauðhólaröðinni en hjá Ytri Dalbæ er J>að 35 cm ofan við Landbrots- hraunið (Eldgjárhraunið). Lítur þvi út fyrir að tiltölulega lítill sé aldurs- munur þessara stórkostlegu hraungosa jarðfræðilega séð. Hafa skal Jjó í huga að við Miklafell er hæðin y.s. um 400 m en við Dalbæ aðeins um 60 m. Má Jjví ljóst vera að jarðvegsmyndun hafi haft mun betri skilyrði á síðarnefnda staðnum. Þar hefur greinilega verið um að ræða skógi vaxið mýrlendi með hárri grunnvatnsstöðu. Skal nú aftur vikið að jarðvegssnið- inu við Ytri Dalbæ. Um 1,46 m ofan við efra ljósa öskulagið kemur um 6 cm Jrykkt lag af mjög óhreinum kísil- gúr en svo ofan á Jjví 35 crn Jrykkt sandlag. Við J)etta sandlag tekur [)vert fyrir skógarleifar í sniðinu og verður J)eirra ekki vart ofar. Ofan á sand- laginu tekur við um 26 cm Jrykkt gróðui leifalag og í J)ví óreglulegar rendur úr kísilgúr. Hefur J)arna verið tjörn eða mýrarbolli líklega vaxinn lyngi, víði og fjalldrapa. Ofan á Jressu kemur svo annað sandlag um 12 cm |)ykkt og með rúlluðum smásteinum í. Ofan á J)ví kemur aftur 20 crn J)ykkt gróðurleifalag og efst í ])ví nokkuð um smákvisti og örmjóar greinar. Þar fyrir ofan koma svo óregluleg sand- og jökulleirlög en ofan við J)au kemur malarlinsa, sem er óregluleg en um 1,60 m ])ykk. Hún er úr rúllaðri ár- möl ásamt sandi og inni í henni er móstykki með lurkum allsverum í. Sýnir J)etta að malarlagið, sem raun- ar má rekja eftir rofinu endilöngu allt vestur að Dalbæjarstapa og að jafnaði er 0,6—0,8 m Jrykkt hefur orð- ið til við all óvenjulegar aðstæður. Þegar grafið var fyrir grunni hússins í Ytri Dalbæ var komið niður á mal- arlag og mun það hafa komið flestum 220
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.