Náttúrufræðingurinn - 1990, Blaðsíða 14

Tropical hurricane: Fellibylur, sérstök
gerð lægða sem einungis myndast í
hitabeltinu. Oft er orðinu tropical
sleppt og getur þá verið vafamál
hvort um eiginlegan fellibyl er að
ræða eða þá fárviðri sem tengist
lægð á norðlægari breiddargráðum
(sjá texta). Fellibyljir eru gjarnan
200 til 1000 km í þvermál.
Typhoon: Nafn á fellibyljum á vestan-
verðu Kyrrahafi.
Tornado: Skýstrokkur. Aftaka vind-
sveipur aðeins tugir eða hundruð
metra í þvermál. Sárasjaldgæfir
hérlendis, en algengir í Bandaríkj-
unum og víðar. Stundum einnig
kallaður hvirfilbylur, en heldur ætti
að forðast það orð í þessu sam-
hengi.
Dust devil: Sandstrókur. Oftast mynd-
aður af kröftugu hitauppstreymi,
en er yfirleitt mjög lítill um sig,
gjarnan 1-10 m. Oft kallaður hvirfil-
bylur meðal manna. Slíkir litlir
hvirfilbyljir eru algengir hérlendis,
en valda mjög sjaldan teljandi
tjóni.
HEIMILDIR
Dunn & Miller 1964 Atlantic Hurricanes
Louisiana State University Press, New
Orleans, 377 bls.
Palmén & Newton 1969 Atmospheric
Circulation Systems Academic Press,
New York, 603 bls.
Weatherwise (tímarit um veðurfræði fyrir
almenning - 6 tölublöð árlega) Heldref
Publications, Washington D.C.
Monthly Weather Review (fræðilegt tíma-
rit um veðurfræði) American Meteoro-
logical Society, Lancaster PA.
Bók Dunn og Millers er ætluð
áhugamönnum um veðurfræði sem og
veðurfræðingum, bók Palméns og
Newtons er hinsvegar fræðileg og þar
má, auk nokkuð ítarlegrar umfjöllun-
ar um eðlisfræði fellibylja, finna mikla
ritskrá yfir það helsta sem ritað hafði
verið um fellibylji fram að þeim tíma.
Flest helstu fræðileg veðurfræðitímarit
birta af og til greinar um fellibylji og
má fá um þær yfirlit í mánaðarritinu
Meteorological Abstracts.
SUMMARY
Tropical Hurricanes
by
Trausti Jónsson
Icelandic Meteorological Office
Bústaðavegur 9
IS-150 REYKJAVÍK
Iceland
The article gives a general survey of
many aspects of tropical hurricane re-
search. The problems of hurricane fore-
casting are described briefly and an ac-
count given of the origin of hurricane
names.
Cyclones of tropical origin occasionally
affect Iceland. Some of these have caused
considerable damage and occasionally loss
of lives even at these high latitudes. The
chance of a specific hurricane strike is
small however (less than 1%) and for hur-
ricanes originating in the Gulf of Mexico
practically nil. Figure 5 shows the tracks
of the three most destructive hurricanes of
tropical origin during the last hundred
years (1900, 1906 and 1973).
68