Náttúrufræðingurinn - 1990, Blaðsíða 34

4 mynd. Tóftarbrot syðst í
Haugahólum Old fann ruins
in the southernmost part of
the Haugahólar rockslide
Ljósm. photo Árni Hjartar-
son.
fjöllum 1477 og er þykkasta gjóskulag-
ið hér frá sögulegum tíma (Sigurður
Þórarinsson 1976, Jón Benjamínsson
1981, Guðrún Larsen 1982). Þessi lög
ganga inn undir vegghleðslurnar og
sýna að bærinn var hlaðinn skömmu
eftir 1477. Gjóskulögin tvö finnast
ekki inn í tóftinni. Þar er hins vegar
svart gólflag úr viðarösku með bleik-
um móöskuhnyklum. Þykkt óhreyfða
moldarlagsins milli hleðsluleifanna og
Öskjulagsins frá 1875 bendir til að
húsin hafi verið fallin fyrir 1600 ef
reiknað er með sambærilegum þykkn-
unarhraða jarðvegs og hefur verið á
milli laganna frá 1362 og 1477. Raunar
er þó varasamt að taka mikið mið af
þykknunarhraða jarðvegs á þessum
stað. Neðan við Öræfajökulslagið er
foksandslag og engin auðkennileg
gjóskulög.
Leifar af útihúsum sjást engar á
þessum slóðum enda hafa tún verið
sléttuð beggja vegna tóftanna þar sem
útihúsin kunna að hafa staðið. Sé til-
gáta Jóns Hrólfssonar rétt, að bærinn
á Haugum hafi staðið þarna, þarf
skýringu á því hvers vegna hann var
fluttur norður fyrir hólana þangað
sem hann er nú. Nærtækasta skýringin
er sú að ágangur Vatnsdalsár og
skriðuföll á aurum hennar hafi eyði-
lagt tún og jafnvel húsakost jarðarinn-
ar.
Vatnsdalur er lítill afdalur sem
gengur inn af Skriðdal upp af Skriðu-
vatni. Úr honum fellur Vatnsdalsá til
Skriðuvatns. Skriðuvatn hefur upp-
haflega orðið til þegar Haugahólar
hlupu fram. Vatnsdalsá hefur síðan
borið mikla aurkeilu út í norðurhluta
vatnsins og skilið það frá hólunum.
Haugahólahlaupið stemmdi einnig
uppi vatn á Vatnsdal (1. mynd) en nú
88